Merkez, faizden sonra döviz silahını da kullandı

Piyasalardaki ilk dalgalanmaya faiz artırarak tepki gösteren Merkez Bankası, dün de ağırlık olarak dış piyasa kaynaklı gelişmelerle başlayan dalgalanmada dövize müdahale etti. Gün içinde 1.63'e kadar yükselen dolar ise Merkez Bankası'nın müdahalesinin ardından bir miktar gevşeyerek bankalararası piyasada 1.61'den kapandı. Gün içinde serbest piyasada 1.6063'a kadar çıkan dolar günü 1.6030'dan kapattı. MB'nin dolardaki yükselme hacimsiz olduğu için müdahale miktarını düşük tuttuğu ve 500 milyon dolar civarında satış yaptığı belirtildi. ABD borsalarında önceki gün başlayan sert düşüşler, Asya ve ardından Avrupa borsalarına yansıdı. Japonya, bu dalgalanmadan en büyük darbeyi alan borsalardan biri oldu ve son iki yılın en büyük kaybını yaşadı.Dünkü sarsıntıdan en büyük darbeyi gelişmekte olan ülkeler alırken, Türkiye ise adeta serbest düşüşe geçti. Finans piyasalarında Türkiye dünyayı izlerken, dünya da Türkiye'yi takibe aldı. İMKB dünkü fırtınadan en çok etkilenen borsaların başında yer aldı. Fitch'in, Türkiye'nin görünümünün birkaç ay önceki kadar sağlam olmadığını belirtmesi de düşüşleri etkiledi. İMKB gün içinde yüzde 7.50'yi aşan kaybını gün sonunda gelen alımlarla yüzde 5.67'ye düşürdü. Endeks 1.949 puanlık düşüşle 32.384'e geriledi ve Kasım 2005 düzeyine indi. Endeksin dolar bazındaki değeri de 2.03 sent'e geriledi. Dış piyasalarındaki gelişmeler, yabancıların Türkiye'de hisse ve bono satıp dolar almalarında etkili oluyor. İMKB- 100 Endeksi içinde yer alan borsanın lokomotif hisselerindeki yabancı satışı dikkat çekti. Bonoda da yabancıların yoğun satışta olduğu gözlendi. Gelişmiş ülkelerdeki yüksek enflasyonun faiz artırımlarını hızlandıracağı endişesi, dünya piyasalarını olumsuz etkilerken, riskli piyasalardan fon çıkışını da hızlandırıyor. ABD Merkez Bankası (FED) yetkililerinin faiz artışına dikkat çekmesi, dünya piyasalarını yeniden sarstı. Bonodaki yabancı satışı, faizleri yüzde 19.30 ile geçen yılın ocak ayından bu yana en yüksek değerine çıkardı. Bono faizleri önceki gün 17.71 düzeydi. Hazine ise dünkü 665 gün vadeli YTL cinsinden iskontolu devlet tahvili ihalesinde yüzde 18.97'lik faiz oranıyla 695.4 milyon YTL borçlandı. Önceki gün yapılan üç ay vadeli referans bono ihalesinde faiz yüzde 16.72 olarak gerçekleşmişti. Hazine bir gün arayla yaptığı ihalelerde 2.25 puanlık bir faiz yüküyle karşılaştı. Bono faizleri fırladı FED'in haziran sonunda faizleri yüzde 5'ten yüzde 5.25'e çıkarması bekleniyor. Avrupa Merkez Bankası (ECB) geçen hafta faiz oranlarını 25 baz puan artırarak yüzde 2.75'e yükseltti. Japonya'da da faiz artırım beklentisi bulunuyor. İngiltere'de enflasyon son 7 ayın en yüksek düzeyine çıktı. Para, gelişmekte olan ülkelerden gelişen ülkelere kaçıyor.Dünya borsaları hızla düşüyor. Merkez Bankası piyasaları yeterince rahatlatamıyor. Haziran enflasyonu endişe yaratıyor. Piyasalar neden dalgalanıyor? Merkez Bankası, doların dün 1.63'ü görmesiyle mayısın ikinci haftasından bu yana beklenen satış müdahalesini nihayet yaptı. Bankanın ilk aşamada 150-200 milyon dolara yakın bir satış yaptığı belirtildi. Dolar, müdahale sonrasında 1.61 düzeyine geriledi. Öte yandan TMSF de dün 45 milyon dolar sattığını açıkladı. TMSF yetkilileri, kademeli satışlarının süreceğini belirtirken, piyasada işlem hacmi ve dolar talebinin gerilemesi nedeniyle dünkü satışın 45 milyon dolarda kaldığını kaydettiler. TMSF de 45 milyon $ sattı Bir şube başkanı konuştu, dünya borsaları sallandı ABD Merkez Bankası'nın (FED) bu ay sonunda faiz artırımına gideceği yönünde neredeyse konsensüse varan ve endişeli bekleyişini sürdüren dünya piyasaları, FED'den bir yetkili daha faiz artırımı sinyali verince karıştı. 29 Haziran'da faizleri yüzde 5.25'e yükseltmesi beklenen FED'in Cleveland Şubesi Başkanı Sandra Pianalto, enflasyonun çok yüksek olduğu uyarısında bulundu. Pianalto, son faiz artırımından bu yana artırımların süreceği yönünde açıklama yapan yedinci FED yetkilisi oldu.Pianalto'nun açıklamasının ardından dünya borsalarında büyük düşüşler yaşandı. Gelişmekte olan ülke hisseleri de son altı ayın en düşük seviyelerine geriledi. Uzmanlar, "Türkiye piyasası serbest düşüş yaşıyor. Enflasyon korkusu ve faizlerin artırılacağına ilişkin kanı piyasaları endişelendiriyor. En büyük acıyı gelişmekte olan piyasalar çekiyor" yorumunda bulundu. Morgan Stanley'in gelişmekte olan ülkeler endeksi yüzde 4.1 düşerken kayıp 8 Mayıs'tan bu yana yüzde 24'e ulaştı. ABD'de mayıs ayı çekirdek enflasyonunun beklentilerin üzerinde açıklanması ve bunun da faiz artırım olasılığını desteklemesi ABD borsalarının düşüşle açılmasına neden oldu. 'Türkiye serbest düşüşte' Temmuz 2004'ten beri 16 kez faiz artıran FED'in Başkanı Ben Bernanke, geçen hafta enflasyondaki artışı hoş karşılamadıklarını söylemişti. Uzmanlar, "Bernanke yeteneğini göstermek istiyor. Ancak fazla istekli olması faizlerde aşırıya kaçmasına neden olabilir. Borsalar onun 'acemiliği' yüzünden zarar görebilir" yorumu yapıyor. Japonya Merkez Bankası (BOJ) beş yıldan uzun bir süredir ilk kez faiz artırımı yapabileceğinin sinyallerini veriyor. Avrupa Merkez Bankası (ECB) 8 Haziran'da faiz artırmıştı. Bernanke 'acemi' yorumu Ülke Borsadaki düşüş (%)Rusya - 9.37Türkiye - 5.67Avusturya - 4.67Çek Cum. - 4.36Hindistan - 4.36Pakistan - 4.30Japonya - 4.14Yunanistan - 3.81Polonya - 3.41Macaristan - 3.36G. Kore - 2.90Fransa - 2.24Brezilya - 2.11Almanya - 1.92İngiltere - 1.80Nasdaq - 0.90New York - 0.80 Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Türkiye'nin pozitif kredi görünümünün "birkaç ay önce olduğu kadar emin olmadığını" belirtti. Kuruluşun kredi analisti Ed Parker, "Türkiye'den bazı olumsuz haberler geldiğini" ifade ederek, Merkez Bankası'nın faiz artırımının "bir parça panik havası" gösterdiğini iddia etti. Parker, Türk makamlarının gelecekte başka olumsuz şokları önlemek için kararlı hareket etmesi ve mali disiplini devam ettirmesi gerektiğini belirterek, aksi takdirde negatif not gelebileceğini söyledi.Parker, mayıs ayı enflasyon rakamının yaklaşık yüzde 10 ile yıllık yüzde 5 hedefinin çok üzerinde çıkmasının Merkez Bankası'nın beklenenin üzerinde faiz artırımına gitmesine neden olduğunu kaydederek, bankanın bu kararının doğru olup olmadığının zamanla anlaşılacağını ifade etti. n LONDRA AA Fitch: Türkiye'ye negatif not gelebilir Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, "Piyasadaki dalgalanmaların bütçeye yansıması, bütçe hedeflerini saptıracak kadar değil" dedi.Unakıtan, dün TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu çalışmalarından önce, gazetecilerin, piyasadaki dalgalanmalara ve bazı ekonomi çevrelerinin yorumlarına ilişkin sorularını yanıtladı. Olumsuz yorumlara katılmadığını belirten Unakıtan, "Türkiye için şimdiye kadar birçok yorum yapıldı; bazıları müspet oldu bazıları menfi oldu. Ama Türkiye, planladığı, hedeflediği yola doğru gitti" diye konuştu.Geçici dalgalanmalar karşısında hemen paniğe kapılmanın yanlış olduğunu; bunların nedenlerini bugün üzenleyeceği basın toplantısında anlatacağını bildiren Unakıtan, şunları söyledi:"Bunların temelinde mali disiplin yatar. Bizim bütçede gerekli tedbirlerimiz, önlemlerimiz, ayrı hesaplarımız da var." n ANKARA Milliyet eko01.gif 'Dalgalanma, bütçe hedeflerini saptırmaz'