Osman Hamdi Bey’in eserine rekor fiyat: ‘Kuran Dersi’ne 34.5 milyon TL

Londra’daki Sotheby’s Müzaye Evi önceki akşam, İslam dünyası tarihi açısından değerli birer kayıt niteliği taşıyan Oryantalist tabloları “Necd Koleksiyonundan Oryantalist Resimler” başlıklı bir müzayedeyle satışa sundu. Müzayedede Osman Hamdi Bey’in “Kuran Dersi” isimli tablosu da 4 milyon 640 bin 100 sterline (yaklaşık 34 milyon 505 bin 870 lira) satıldı. Eserin kim tarafından alındığı ise açıklanmadı. Osman Hamdi Bey’in “Kuran Okuyan Kız” adlı tablosu da 26 Eylül’de, 6 milyon 315 bin sterline (44 milyon 12 bin lira) Malezya İslam Sanatları Müzesi tarafndan satın alınmıştı.

155 tablo

Necd Koleksiyonu’na ait toplam 155 tablonun satışa çıktığı müzayede aracılığıyla sanatseverler Arap, Osmanlı ve İslam dünyasının her alanında günlük yaşama dair bilgi edinme şansına erişti. Oryantalist sanatın en önemli kaynaklarından biri olarak kabul edilen bir yayına konu olan Necd Koleksiyonu dünya çapında bir şöhrete sahip. 155 tabloyu içeren bu koleksiyondan bazı yapıtlar zaman zaman dünyanın önde gelen sanat kurumlarında sergilendi.

Osman Hamdi Bey’in 3 milyon ile 5 milyon sterlin’e alıcı bulması beklenen eseri, onun fırçasından çıkan önemli yapıtlardan biri olarak kabul ediliyor. Müzayede kataloğunda Osman Hamdi Bey şu sözlerle tanıtılıyor: “O, Avrupa üslubu resmi bütünüyle benimseyen ve kendi ülkesini betimlemekte bu üsluptan yararlanan ilk Türk sanatçısıydı. Bütün Oryantalist sanatçılar arasında kültürlerarası köprü sıfatı en çok ona yakışıyordu. Konularına dışarıdan içeri bakarak yaklaşan Batılı sanatçıların tersine Osman Hamdi Bey’in eşsiz bir konumu vardı ve içeriden dışarıya bakarak resim yapma fırsatına sahipti. O dönemde figüratif resim Türkiye’de hiç görülmemiş bir türdü, bu nedenle Osman Hamdi Bey’in günlük hayatın içindeki insanları ayrıntılı ve gerçekçi biçimde resmetmesi Türk çağdaşları tarafından tümüyle radikal ve yenilikçi olarak algılandı.”

Kendisini yaptı

Osman Hamdi Bey, tablolarının figüratif olmalarının ötesinde sanatçı yapıtlarıyla dönemin toplumsal ve dinsel adetlerine de meydan okudu. Rekor bir rakama satılan “Kuran Dersi* tabloda yerde oturan öğrencinin neredeyse uykuya dalacak olması gibi örtük bazı ayrıntılar son derece asil bir meslek olarak görülen Kuran hocalığına meydan okuduğu düşünülüyor. Bu isyankâr figürün, o dönemde 48 yaşında olan sanatçının kendisine ait olduğu biliniyor. Arapça “şekerleme yapmak” kelimelerini dahil etmesi o dönemde tabloyu gören Türklerin gözünden kaçmayacak bir ayrıntı. Kuran Dersi tablosu aynı zamanda Osman Hamdi Bey’in şakacı ruhunu ve alaycı zekâsını yansıtan bir eser.