Seçim sonrasına mali destek

ULUSLARARASI Para Fonu (IMF) ile mali destek sağlanmasına ilişkin görüşmelerin ilk turu sonuçlandı. Hükümet, dış borçlanmanın kolaylaşması için IMF'den olumlu mesaj ve seçim sonrası için güçlü bir mali destek sağlanması sözü aldı. Çalışmaları hemen başlatılacak programla kemerler daha da sıkılacak. Yapısal reformlar konusundaki uyarısını yineleyen IMF, kamu kesiminde çalışan işçilere yapılacak zamların enflasyon hedefi düzeyinde tutulmasını ve özelleştirmenin hızlandırılmasını istedi.
Türkiye'nin 1 yıldır uyguladığı istikrar programının sonuçlarını ve 1999 beklentilerini belirlemek üzere "yakın izleme anlaşması" kapsamında 27 Ocak'ta gelen Türkiye Masası Şefi Martin Hardy başkanlığındaki IMF heyeti görüşmelerini tamamladı. Geçen haftasonu ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Hikmet Uluğbay ile Maliye Bakanı Zekeriya Temizel'in de katıldığı görüşmelere ilişkin açıklamayı Hazine Müsteşarı Yener Dinçmen ve Hardy yaptı.

"Parasal kaynaklı program"

Görüşmelerde ekonominin her cephesi ile değerlendirildiğini belirten Dinçmen, geçen yıl özelleştirme dışındaki bütün hedeflerin tutturulduğunu söyledi. Yakın izleme anlaşması kapsamında yılın ilk 6 ayının program hedeflerinin belirlendiğini bildiren Dinçmen, görüşmelerde IMF ile parasal kaynaklı bir program için çalışma başlatma kararı aldıklarını açıkladı. Mali destek sağlanmasına ilişkin programın çalışmaları için önümüzdeki günlerde Türkiye'den bir heyetin Washington'a gideceğini bildiren Dinçmen, "Program, bugüne kadar yapılamayan reformların yapılmasını da kapsayan, daha sıkı mali uygulamaları öngören bir program olacak" dedi.
Sağlanacak yardımın rakamının görüşmelerden sonra ortaya çıkacağını belirten Dinçmen, Türkiye'ye mali destek sağlanması için IMF'ye herhangi bir telkinde bulunmadıklarını vurgularken; "hazırlanacak program ne kadar mükemmel olursa olsun Türkiye'nin yapısal reformları yapmak zorunda olduğunu" söyledi.
Hardy de, Türkiye'nin geçen yıl uyguladığı programla başarılı olduğunu söyledi. Enflasyonun tüketici fiyatlarında son 5, toptan fiyatlarda son 8 yılın en düşük düzeyine indirildiğine dikkat çeken Hardy, Türkiye'nin uluslararası krize direnmeyi başardığını da belirterek, "Uluslararası rezervlerini rahatlık sağlayacak düzeyde tutmayı başardı. Krize rağmen uluslararası pazarlarda ilk tahvil ihracını yaptı. Ödemeler dengesi artı verdi. Bunlar bize Türkiye'nin programı başarıyla uygulayacağı güvenini vermektedir" diye konuştu.
Ancak Hardy, önemli bir ilerleme sağlanamadığını vurguladığı yapısal reformlarda adım atılamamasının, seçimlerle ilgili belirsizliğin, yüksek faizlerin sıkıntı yarattığını söyledi. Yapısal reformların önemini defalarca vurgulayan Hardy, bunların seçimlerden sonra yapılabileceğine inandığını ekleyerek, IMF kaynaklarından mali destek sağlanmasını öngören bir programın çalışmalarına gelecek haftadan itibaren başlanacağını açıkladı.
Hardy, seçimden sonra gelecek bir hükümetin yapısal reformlar konusunda isteksiz olması, başka bir program uygulamak istemesi halinde ne olacağı yolundaki bir soruyu "Şu anda ne diyebilirim ki" diye yanıtlarken; tarımsal destekleme fiyatları ve bugün başlayacak kamu kesimindeki işçilerin toplu sözleşme görüşmelerine ilişkin uyarılarda da bulundu. Destekleme alımlarının Ziraat Bankası üzerinde büyük yük oluşturduğuna dikkat çekerken özenli olunmasını isteyen Hardy, toplu sözleşmelerde verilecek zamların enflasyon hedefiyle uyumlu olması gerektiğini söyledi.
Programın devam ettirilmesi, yapısal reformların yapılması halinde şu andaki yüksek faizlerin düşeceğini belirten Hardy, mali yardımın hangi ad altında sağlanacağının önemli olmadığını belirterek, "Önemli olan kapsamlı bir program oluşturulması, yapısal reformların yapılması ve niyettir" dedi.

Dinçmen: Program seçimden sonra yürürlükte

HAZİNE Müsteşarı Yener Dinçmen, Uluslararası Para Fonu (IMF) ile 1999'da "parasal kaynaklı" bir programın çalışmalarına hemen başlama kararı aldıklarını bildirdi. Dinçmen, programın muhtemelen, görüşmeler sonrası seçimlerden sonra yürürlüğe gireceğine işaret etti. Dinçmen, bu açıklamaları, dün Türkiye'den ayrılacak IMF Türkiye Masası Şefi Martin Hardy ile birlikte, Hazine'de düzenlediği basın toplantısında yaptı.
Dinçmen, basın toplantısında, parasal kaynaklı program çalışmalarının hem Washington'a yapılacak ziyaretlerde hem de mevcut program nedeniyle Türkiye'ye yapılacak ziyaretler sırasında oluşturulacağını söyledi.
Bazı istikrarsızlıkların hüküm sürdüğü, dünyada krizin olduğu bir dönemde, ekonomide bir programı uygulama durumunda olduklarını belirten Dinçmen, 1998 sonu itibariyle aşağı-yukarı hedefledikleri bütün sonuçlara ulaşmış olduklarını da söyledi. Dinçmen, önümüzdeki günlerde bankacılık yasasının çıkması ve diğer reforlara dönük bekleyişlerin gerçekleşmesi ümidinde olduklarını kaydetti.

Saptamalar

. Program birçok alanda başarılı oldu. Hedefler çalkantılı bir ortamda tutturuldu. Enflasyon hızla düştü, mali dengeler hedefler doğrultusunda sıkılaştırıldı ve Merkez Bankası net iç varlıklarının genişletilmesine sınır getirildi.
. Ancak yapısal reformların hayata geçirilmesi yavaşladı. Önemli yapısal reformlar yapılamadı.
. Enerji ve haberleşmede özelleştirme için gerekli olan yasal altyapı hazırlanamadı, düzenleyici kuruluşların kurulması için gereken yasal düzenlemeler yapılamadı.
. 1998 yılında bütçe açığının istikrara kavuşmasına rağmen, beklentinin üzerinde gerçekleşen tarımsal üretim ve yüksek fiyatlı destekleme alımlarıyla bağlantılı kamu bankaları görev zararları, diğer kamu kuruluşlarının zararları nedeniyle kamu açıkları daha da büyüdü.
. Global krizle gelen şok, belirsiz politik durum ve yapısal önlemlerin alınmaması; reel faizin yükselmesine, kamu finansmanının bozulmasına ve reel ekonominin zarar görmesine neden oldu. Acilen harekete geçilmesi kaçınılmazdır.

Hedefler:

Mektupta, ilk 6 aylık program hedeflerinin dış dengenin ve geçen yıl elde edilen kazanımların korunması dikkate alınarak belirlendiğine dikkat çekilerek, yeni hedefler şöyle sıralandı:
. Bu program, Merkez Bankası'nın rezervlerini koruma altına almayı ve enflasyonu düşürmeyi hedefliyor. Buna paralel olarak, Merkez Bankası net iç varlıkları, 1999'un ilk çeyereğinde 800-900 trilyon lira ile sınırlandırılacak ve Haziran 1999'da 1 katrilyona çıkacak.
. Enflasyon 6 ayın sonunda yüzde 45 olacak.
. Gerçek kur politikası izlenmeye devam edilecek.
. Yılın ilk çeyreğinde 3 katrilyon 5 trilyon, ikinci çeyrekte 7 katrilyon 280 trilyon gelir toplanacak. Toplam faiz dışı harcama ilk çeyrekte 3 katrilyon 140, ikinci çeyrek sonunda 6 katrilyon 700 trilyon lira ile sınırlandırılacak.
. Yetkililer, mevcut politikalarla milli gelirin en az yüzde 3 faiz dışı fazlaya ulaşma sözü verdi.
. Yetkililer, kamu finansmanının önemi ile ücret zamları, destekleme alım fiyatlarını kapsayan enflasyonu düşürme çabalarının öneminin farkında.
. Bankalar Yasası'nın acilen TBMM'den geçirilmesi gerekiyor. Ayrıca, yetkililer daha önce söz verdikleri gibi bankaların döviz pozisyon açıkları tavanını Eylül 99'a kadar yüzde 20 düşürecek.