'Tekel 3 milyar dolar eder'

Tekel Sigara Sanayi İşletmeleri ve Tekel Alkollü İçkiler ile Türkiye Petrol Rafinerileri'nin (TÜPRAŞ) özelleştirilmelerinde daha önce uzatılan son teklif verme süresi dün doldu. Financial Times gazetesi, yatırım bankacılarına dayanarak Tekel'in 3 milyar dolara satılabileceğini öne sürdü ve Japon Tobacco International ile Philip Morris'in Tekel'i almada daha şanslı olduğunu iddia etti.
Ekonomi gazetesi Financial Times dünkü sayısında teklif verme süresi dün sona eren Tekel ihalesine ilişkin bir haber yayımladı. İhalede favorilerin British American Tobacco (BAT), Japan Tobacco Int. (JTI) ve Philip Morris olduğunu, ancak bazı analistlerin ihalenin finalinin, iki at koşusu biçiminde Marlboro sigaraları üreticisi Philip Morris ile Japan Tobacco arasında geçebileceğini söylediklerini aktardı.

'BAT devre dışı kalır'
FT'ye konuşan JP Morgan yetkilisi Martin Steinik, Philip Morris ve JTI'nın BAT'ı devre dışı bırakabileceği inancını dile getirirken Türk sigara piyasasında daha büyük payları olan bu iki şirketin maliyetleri düşürme olanakları nedeniyle daha iyi bir fiyat verebileceğini söyledi. Tekel'in Türkiye piyasasında yüzde 58'lik bir payının bulunduğuna, Türkiye'nin de 2002 yılında 4.5 milyar dolar olarak tahmin edilen sigara piyasasıyla dünyanın altıncısı büyük pazarı olduğuna dikkat çeken gazete, Steinik'in Türkiye'de önemli bir varlığı olmayan BAT için maliyetlerini düşürmek, dolayısıyla, Philip Morris ve Japan Tobacco'nun ödeyebileceği bir fiyatı izah etmenin zor olacağına inandığını yazdı.

Rekabet sorunu çıkabilir
Buna karşın, Philip Morris ve Japan Tobacco'nun Türkiye'deki mevcut pazar payları nedeniyle her iki şirketin rekabet sorunlarıyla karşı karşıya kalabileceğini belirten gazetede, "Philip Morris ve Japan Tobacco'nun yüzde 30 ve yüzde 13'ye yakın olan pazar payları, Tekel'in satışını onaylaması gereken Rekabet Kurulu'ndan itiraz gelmesi için yeterince büyüktür" değerlendirmesini yaptı. Financial Times, piyasa kaynaklarına dayanarak Tekel ihalesinde başarılı olması halinde pazar payı yüzde 90'a çıkacak olan Philip Morris'in, Tekel'in en çok satılan bazı ürünlerini satmak zorunda kalacağını yazan gazete, "Ancak özelleştirme programına start vermek isteyen hükümet, potansiyel olarak o kadar kazançlı bir işin önüne engeller koymayabilir" değerlendirmesinde bulundu.

GSMH'nın yüzde 1.7'si Tekel'den

Kuruluş tarihi: 1862

Faaliyet konusu: Tütün, tütün mamulleri, alkol, alkollü ve alkolsüz içkiler, tuz, kibrit, çay ve kahve alanına giren üretim, satış ve dış ticaret.

Kısa özelleştirme öyküsü: 2001 yılında kapsama alınan Tekel'in sigara ve alkollü içkiler bölümünün ayrı ayrı blok satış yönetimiyle özelleştirilmesi için bu haziranda iki ayrı anonim şirkete dönüştürüldü. Her iki şirket de 7 Haziran'da satışa çıkarıldı. Açılan ihalelerde 26 Eylül olan son teklif verme tarihi 24 Ekim'e uzatıldı. Ayrıca yine içki ve sigara alanında iki ayrı şirkete dönüştürülen pazarlama bölümleri de ana işletmelerle birlikte satılacak. Yaprak tütün ve tuz bölümleri ise özelleştirme dışında tutuldu.

Pazar payı: Tuzda yüzde 100, birada yüzde 1.3, şarapta yüzde 13.5, alkollü içkilerde (rakı, votka, cin) yüzde 93.5, sigarada yüzde 58.

Marka sayısı: Tütün mamulleri, alkollü içki ve tuz olmak üzere 71 markanın üretimini, 190 markanın satışını yapıyor.

Türk ekonomisindeki yeri: Türkiye'nin 9. büyük kuruluşu Tekel'in GSMH içindeki payı yüzde 2, Hazine'nin sağladığı toplam vergi ve fon gelirleri içindeki payı da yüzde 4.4 düzeyinde bulunuyor. Yapılan tütün ihracatının, genel tarım ürünleri ihracatı içinde payı ise yüzde 5 civarında.

Dünyadaki yeri: Tekel'in Yeni Rakı'sı, dünyada en çok satılan yüksek alkollü içkilerde 24'üncü, perakende satış hasılatında 32'nci sırada yer alıyor. Dünyanın beşinci büyük sigara üreticisi olan Tekel, Avrupa'nın en büyük 30 alkollü - alkolsüz içki firması arasında yer alıyor.

İştirakleri: Kıbrıs Türk Tütün Endüstrisi, Kristal Tuz Rafinerisi, Teka Puro, Reytek Tütün, Çankırı Tuz Ürünleri, JTJ Central Asia.

Tekel'in varlıkları: 6 tuz işletmesi, 100 yaprak, tütün işletmesi, 1 tütün işleme fabrikası, 1 jüt fabrikası, 6 sigara fabrikası, 1 kibrit fabrikası, 19 alkollü içki fabrikası, 4 şarap yapımevi, 4 ispirto yapımevi, 6 tuz işletmesi, 84 satış ve dağıtım müdürlüğü, 108 satış deposu, 11 satış mağazası, 27 vergisiz satış mağazası, 3 antrepo, 1 serbest bölge

EKONOMİ