“Türkiye gelecek 4-5 yılda gaz arz bolluğundan yararlanabilir”

Uluslararası Enerji Ajansı Başekonomisti Dr. Fatih Birol, Türkiye gibi ülkelerin önümüzdeki 4-5 yılda gaz arz bolluğundan yararlanabileceğini belirterek, “Önümüze çıkan çok ciddi fırsat var. Mevcut anlaşmaları daha gerçekçi gözle oturup konuşabiliriz” dedi.
Birol World Energy Outlook 2009 Raporu Türkiye Tanıtım toplantısında, 10 Kasım’da uluslararası basına tanıtımı yapılan raporun temel sonuçlarını değerlendirdi.
Dünyada enerji talebinin hemen hemen tamamının gelişmekte olan ülkelerden geldiğini ifade eden Birol, Çin, Orta Doğu ülkeleri ve Hindistan’ın talebin esas motoru olacağını söyledi.
Birol, “Dünyadaki enerji talebinin yüzde 40’ı sadece Çin’den gelecek. Çin’de alınan her karar dünyadaki her ülkeyi ciddi şekilde etkileyecek. Enerji sektöründe eskiden Washington, Brüksel ve Tokyo’ya çevrilen gözler şimdi çok daha dikkatli şekilde Pekin’e çevrilmiş durumda” dedi.

“2009’DA PETROL YATIRIMLARI YÜZDE 19 DÜŞECEK”Krizin de etkisiyle ilk defa 2009’da petrol yatırımlarının yüzde 19 seviyesinde düşeceğini gördüklerini belirten Birol, “Bu kötü bir rakam. Yatırımlar yapılmazsa, üretimde önümüzdeki dönemde ciddi sorulanlarla karşılaşabiliriz” dedi.
Fatih Birol, “Eğer petrol talebi beklendiğinden hızlı şekilde artarsa, yatırımlarda düşüş olursa mevcut petrol fiyatlarının daha da yukarıya gitmesine neden olabilir bu da hala kırılgan durumda olan dünya ekonomisinin düzelmesi için önemli risk teşkil edecektir. Yatırımlarda azalmadaki endişemizin ciddi olduğunu söylüyorum” diye konuştu.

“YENİ PETROL SAHALARI BULUP BUNLARI İŞLEMEK LAZIM”
Dünyadaki petrol yataklarının büyük kısmının oldukça yaşlı olduğunu ve üretkenliğinin düştüğünü söyleyen Birol, “Yeni petrol sahaları bulup bunları işlemek lazım. Dünya petrol talebi sıfır olsa, hiç büyümese bile mevcut sahalardaki üretim düşüşünü karşılamak için bu günle 2030 arasında 45 milyon varil yeni üretimi meydana getirmemiz lazım. Bu da 4 tane yeni Suudi Arabistan bulmak demek. ’Ucuz petrol devri bitti’nin altını tekrar çizdikten sonra, ekonomi tekrar normal hayata geçtiğinde 75-80 dolarlar bile bence iyi fiyatlar olacak petrol fiyatları için” şeklinde konuştu.
Doğal gazda da özellikle belli sahalarda önemli bir üretkenlik düşüşü olduğuna dikkati çeken Birol, 2030’da dünyadaki mevcut gaz sahalarındaki üretimin yarıya düşeceğini, bu düşüşü dengelemek ve talepteki büyümeyi karşılamak için gaz üretiminin yüzde 60’ının şu anda gaz üretimi olmayan sahalardan gelmek zorunda kalacağını, bunun da 4 tane Rusya’ya anlamına geldiğini kaydetti.

“ABD’DE SESSİZ DEVRİM GERÇEKLEŞİYOR”
ABD’de sessiz bir devrim gerçekleştiğini, doğal gaz alanında olan bu devrimin etkilerini bütün dünyanın hissettiğini ve hissetmeye devam edeceğini ifade eden Birol, Amerika’nın son 2-3 yıldır konvansiyonel olmayan kaynaklardan gaz çıkarmaya başladığını, bu gazın ABD’deki payının 3 yıl içinde yüzde 50’lere çıkacağını, 5 dolarlık bir gaz fiyatı ile tamamen ekonomik olacağını söyledi.
Birol, şunları kaydetti:
“Orta Doğu, KUzey Afrika ve Rusya dahil birçok ülke ABD’ye satmak için LNG projesi gerçekleştirdi ama Amerika’nın buna fazla ihtiyacı yok, önümüzdeki yıllarda da olmayacak. Bu gaz ihracatçıların elinde kaldı. Körfez ülkelerinde, Kuzey Afrika’da daha birçok proje gelmeye başlıyor. Son derece önemli bir LNG fazlalığı doğdu.
Dünya doğal gaz talebinde de son derece büyük düşüş yaşanıyor. 2009’da yüzde 4-5 düşecek. Avrupa’daki doğal gaz talebinin 2009 yılında yüzde 8-9 düşeceğini tahmin ediyoruz ki bu da 2009 yılında Avrupa doğal gaz talebini 1998 seviyesine getirecek. Bu dünya gaz fiyatları açısından çok ciddi sonuçlar doğurabilir. Gaz fazlalığı yüzünden piyasada satılan gazın fiyatı aşağı doğru gidecek. Bu özellikle gaz ihracatçıları açısından önemli fırsatlar doğurabilir.”
Birçok gaz ithalatçısı ülke veya şirketin gaz ihracatçılarının kapısını çalıp “acaba bizim gaz formüllerine tekrar bakabilir miyiz?” diye gaz fiyatlarının aşağı düşmesi ışığında bu durumu tartışmak isteyebileceğine dikkati çeken Birol, LNG bolluğundan yararlanarak dünyada Fransa, Almanya gibi ülkelerin ciddi adım atmaya başladığını, Türkiye gibi ülkelerin önümüzdeki 4-5 yıldaki gaz arz bolluğundan yararlanmasının son derece önemli olduğunu vurguladı.

“NABUCCO EN AVANTAJLI HATLARDAN BİRİ”
Fatih Birol, “Nabucco bizim yaptığımız çalışmalara göre ekonomik olarak en avantajlı hatlardan birisini teşkil ediyor” dedi.
Geçtiğimiz 30-35 yıla baktıklarında AB’nin petrol ve doğal gaza yılda yaklaşık ortalama 160 milyar dolar ödediğini ifade eden Birol, bunun AB’nin toplam GSMH’sının yüzde 1’ine denk geldiğini, önümüzdeki dönemde bu oranın her ülke için ciddi oranda artacağını söyledi.
Birol, Çin’in önümüzdeki 10-15 yılda ABD’yi geçerek dünyanın en büyük enerji ithalatçısı olacağını, Çin’i Amerika ve Hindistan’ın izleyeceğini kaydetti.
Fatih Birol, global finansal krizde petrol fiyatlarının çok da masum olmadığına işaret etti.
Dünyada halen 1,5 milyar insanın elektrik kullanamadığını, 2030’da da 1,3 milyar insanın elektrik sahibi olamayacağını ifade eden Birol, bunun eşitsizliğin bir göstergesi olduğunu vurguladı.

“İLERİDE DÜNYA ENERJİ SİSTEMİ CİDDİ YOL KAZALARI GEÇİREBİLİR”
İleride dünya enerji sisteminin ciddi yol kazaları geçirebileceğine işaret eden Birol, mevcut enerji kullanımının dünya ısısının önümüzdeki 10 yılda 6 derece artışına sebep olabileceğini, buna önlemek için enerji sektöründe önemli değişiklikler yapmak gerektiğini söyledi.
Kendilerinin 6 dereceyi 2 dereceye düşüren iyi senaryoları (450 senaryo) için “enerji verimliliğinin artırılması”, “yenilenebilir enerji kaynakları”, “nükleer enerji” ve “kömür” olmak üzere 4 ana politika önerdiklerini belirten Birol, “Hesaplamamıza göre 6 derecelik artıştan 2 derecelik artışa gelebilmek için enerjiyle ilgili bugünden 2030’a kadar yapılabilecek ilave yatırımlar 10,5 trilyon dolar” dedi.
İyi senaryoda fosil yakıtlara olan talebin 2020 yılı civarında zirve yaptığını, 2030 yıllarında da sıfır-karbonlu yakıtların dünya birincil enerji talebinin üçte birini oluşturduğunu söyleyen Birol, kazananların yenilenebilir enerji kaynakları olduğunu, bunların paylarının şu anda yüzde 18’den yüzde 35’e çıkmak durumunda bulunduğunu söyledi.

“EKONOMİK OLMAYAN BİRÇOK BORU HATTI ZOR DURUMDA KALABİLİR”OPEC’in toplam petrol gelirlerinin 2008-2009’da 28 trilyon dolar olacağını, 450 senaryonun gerçekleşmesi durumunda OPEC gelirlerinin azalacağını belirten Birol, Kopenhag anlaşması olursa yenilenebilir enerji kaynakları ve nükleerin önemli teşvik alacağını, doğal gazın payının ciddi şekilde azalacağını söyledi.
Birol, “Bence böyle bir senaryoda ekonomik olmayan birçok boru hattı zor durumda kalabilir” dedi.
Çin’in karbon yoğunluğunu yüzde 45 azaltacağını söylediğini belirten Birol, bunun gerçekleşmesini son derece olası gördüğünü kaydetti.

YATIRIMLARDA YENİ DALGA
Birol, “AB ülkelerinde özellikle nükleer enerji ve rüzgarda ciddi büyüme, kömürün konvansiyonel kullanımında düşüş bekliyoruz. AB’de bugün ile 2030 yılı arasında elektrik sektörüne yapılacak yeni yatırımlarda her 100 dolarlık yatırımın 71 doları yenilenebilir enerjiye olacak. Eğer 450 senaryosuna ulaşmak istiyorsak 2030’da satılan her 2 arabadan birinin konvansiyonel diğerinin de elektrik ya da hibrit araba olması lazım” dedi.
Fatih Birol, “2009’da birçok enerji yatırımı ertelendi. 2010-2011’de yatırımlarda yeni bir dalga geleceğini düşünüyorum” dedi.
Kopehnag’da alınacak kararların her ülkenin enerji sektörünü ciddi şekilde etkileyeceğini vurgulayan Birol, her ülkenin bunu dikkatli izlemesi ve buna bağlı politika geliştirmesi gerektiğini kaydetti.
Birol, “Doğal gazdaki gelişmeler tüketici ülkelere önümüzdeki 4-5 yılda yeni fırsatlar yaracak. Fiyatlar konusunda da önemli opsiyonlar yaratacak” dedi.
Soruları da yanıtlayan Birol, doğal gazla ilgili olarak, “Bence bu durumdan Türkiye’nin ekonomik olarak faydalanması lazım. Önümüze çıkan çok ciddi fırsat var. Birincisi mevcut anlaşmaları daha gerçekçi gözle, bazı komşularımızla oturup, kahve içerek onlarla oturup konuşabiliriz. Çünkü şartlar tüketicinin lehine. Mevcut doğal gaz kontratlarına yeniden bakma anlamında, şu andaki doğal gaz resmini çeşitlendirme anlamında düşünülebilir” dedi.
Birol, Türkiye’de yenilenebilir enerji kaynaklarının artması için çok büyük potansiyel bulunduğunu söyledi.
Bir başka soruya karşılık da Birol, Obama’nın iktidara gelmesiyle ABD’de çevre konusundaki gece ile gündüz kadar olmasa da çok önemli değişikli olduğunu söyledi.