1 milyar euro için yapay beyin projesi

Dünyanın en popüler bilim dergilerinden BBC Focus son sayısında yapay beyin projesini kapağına taşıdı. İlk kez bilgisayar bilimcisi Alan Turing’in hayal ettiği yapay beyin projesi birkaç farklı merkezde deneniyor.
Ancak bunlardan en iddialısı İsviçre’deki prestijli Federal Lozan Politeknik Okulu’nun çalışmalarını yürüttüğü proje. Profesör Henry Markram tarafından yönetilen proje Avrupa Komisyonu tarafından verilecek 1 milyar euro ödüllü yarışmada seçilen 6 finalistten biri oldu.

1 trilyon işlem yapacak
Projenin amacı ise 86 milyar sinir hücresinden oluşan beynin aynısını yapmak değil, tüm işlevini silikon, yazılım ve kablolar ile bir bilgisayara taşımak. Bunun için proje yöneticilerinin saniyede 1 trilyon işlem yapabilen bir bilgisayara ihtiyaçları var. Ancak günümüzde bu güçte bir süper bilgisayar bulunmuyor. Markram’ın ekibi daha önce de fare beyninde 10 bin sinir hücresi içeren bir kanalı üretti. Bu kanal tam 30 milyon işlem yapabiliyordu. Ekip son yıllarda benzer 100 kanal daha yapmayı başardı. Projenin sözcüsü Richard Walker yapay bir beyni oluşturmanın bir çok hastalığa yeni tedaviler bulunmasında yardımcı olacağını söyledi. Walker, “Eğer şizofreninin moleküler bir bozukluk nedeniyle oluştuğunu bilseydik yapay bir modelde yeniden canlandırabilir ve deneyler yapabilirdik. Bu gibi deneyleri laboratuarda yapmak imkansız” diye konuştu.

Yıl sonunda belli olacak
Markram ekibiyle birlikte yıl sonuna doğru büyük ödülün sahibi olmaya hak kazanırsa dünyanın 100 farklı araştırma merkezinden bilim insanlarını bir araya getirip araştırmaya katacağını açıkladı.
Ancak projede alınacak daha çok yol var. Tabii gerçekten yapılıp yapılamayacağı da bilim dünyasında tartışılmaya devam ediyor. Zürih Nöroinformatik Enstitüsü’nden Profesör Rodney Douglas, “Beynin tarifi onun nasıl çalıştığını göstermez” diyerek projeye karşı çıkıyor.

Nöroloji bilimindeki gelişmeler

1852: Alman fizikçi Hermann von Helmholtz sinir akımlarının hızını ölçmeyi başardı. Sinir akımının sanılanın aksine ölçülmeyecek kadar hızlı olmadığını ortaya koydu.
1897: İngiliz fizyolog Charles Sherrington iki komşu nöronun çıkıntılarının birbiriyle temas ettikleri bölge anlamına gelen sinaps terimini buldu.
1906: İspanyol sinirbilimci Santiago Ramon y Cajal beynin mikroskopik yapısıyla ilgili araştırmaları nedeniyle modern sinirbilimin babası olarak kabul ediliyor.
1921: Farmakolog Otto Loewi sinirlerin çalışmasında kimyevi maddelerin önemini ispat eden isim olmuştu.
1944: İngiliz matematikçi ve bilgisayar bilimcisi Alan Turing bir makinenin beynin yapabileceği her şeyi yapabileceğine inanıyordu.
1952: İngiliz fizyologlar Alan Hodgkin ve Andrew Huxley bir nöronun canlandırılması halinde neler olacağına dair çalışmalar yaptı.
1959: Nörobiyolog David Hubel ve Torsten Wiesel kedilerin görüş sistemine dair bir araştırma yayımladı.
1988: ABD’li bilgisayar uzmanı Carver Mead beynin mimarisini taklit eden sistemler üzerine çalışmıştı.
1990: Japon araştırmacı Seiji Ogawa ve ekibi kan akışını inceleyerek beyindeki aktiviteleri ölçen bir teknik geliştirdi.
1998: Nörobiyolog Rod MacKinnon ilk kez bir nörondaki iyon kanalının 3 boyutlu haritasını çıkardı.
2012: Nörobilimci Henry Markram insan beyni projesi fikrini geliştiriyor.