‘15 dakika’ tartışması

Ergenekon davasında 159 tanığın dinlenmesi geçen hafta tamamlandı. Mahkeme sanıklar ve avukatlarının tanık ifadelerine karşı yapacakları beyanlarının 15 dakikadan uzun olamayacağına karar verdi. Avukatların “Bu süre yeterli olmaz, savunma hakkı kısıtlanır” gerekçesiyle yaptıkları itirazı ise “Süreç boyunca, avukatlara ve sanıklara gerekli ve yeterli söz hakkını verdik” diyerek reddetti.
Dava avukatları ve ceza hukuku uzmanlarına bu durumu sorduk:

Prof. Dr. Ersan Şen: “Mahkeme davanın uzamaması için böyle bir yola gitmiş. Ama sanığın söz hakkının da kısıtlanmaması gerekir. Matematik hesabına dayalı dakika sınırlaması getirilmesi yanlıştır. Bir yasal dayanağı olduğunu da düşünmüyorum. Dosyanın kalabalık olması, sanık sayısının fazla olması sanığın suçu değil. Söz konusu olayla ilgili ne kadar konuşulması gerektiğini, sanık sayısı değil konunun muhtevası belirler. Sanık tartışılan konunun dışına çıkarsa, bu hakkı suistimal etmeye çalışılırsa mahkeme müdahale edebilir, savunmanın çerçevesini çizebilir, ama dakika sınırlaması olamaz.”

Prof. Dr. Metin Feyzioğlu: “CMK’da hızlı yargılama değil; makul sürede yargılama vardır. Makul sürede yargılama suçlamanın ve dosyanın kapsamına göre gereksiz uzatmalara veya gecikmelere yer vermeyen süredir. Bir tanığın beyanı üzerine ihtiyaç duyulursa saatlerce de konuşulabilir. Herkese genel geçer 15’er dakika süre verilmesi söz konusu yargılamada maddi gerçeğin aranmadığı, eksik kaldığı anlamına gelir. Savunma kısıtlanarak gerçeğe ulaşılamaz, ancak peşinen verilmiş hüküm işin sonunda şeklen okunur.”

Prof. Dr. Hakan Hakeri: “Bu konuda yasal bir düzenleme yok. Bütün yetki mahkemede... Ama bu yetki sanıkların savunma hakkını ve de adil yargılamayı etkileyecek biçimde kullanılmamalı. Avukatlar zaman zaman bu hakkı kötüye kullanıyorlar. Mahkemeler de sınırlama yapmak durumunda kalıyor. Ancak her sanığın durumu farklıdır. Bazısının uzun savunma yapması gerekebilir. Eğer kısıtlama olursa, bu temyiz hakkı doğurur. Savunma hakkının ihlali dolasıyla dava sonunda çıkacak kararın Yargıtay’dan bozulması istenebilir.”

Prof. Dr. Köksal Bayraktar: “Bu karar savunma hakkının tamamen ihlal edilmesi anlamını taşır. Yüzlerce tanığın ifadesinin incelenmesi için 15 dakika yeterli değildir. Böyle bir kısıtlama hukukun, hak arama hürriyetinin, savunma hakkının bütünüyle ihlalidir.”
Her tanık 4-5 saat dinlendi

Avukat Serkan Günel: “6 aylık süreçte, 122 celse boyunca 159 tanık dinlendi. Her tanık ortalama 4-5 saat dinlendi. Bu beyanlara karşı 15 dakika süre tanınıyor. Ayrıca, bir müvekkili olan avukat için de 10 müvekkili olan avukat için de 15 dakika süre verildi. Buna itiraz ettik, dava sürecinde bize yeterli söz hakkı verildiği belirtilerek bu itirazımız reddedildi. Bu savunma hakkının kısıtlanmasından başka bir şey değil.”

Başbuğ: Usul ve yasalara aykırı

Ergenekon davasından tutuklu yargılanan eski Genelkurmay Başkanı emekli Orgeneral İlker Başbuğ da 15 dakika savunma hakkını dün twitter hesabından eleştirdi. Başbuğ, “Geçen hafta, mahkeme tanık beyanlarına ve delillere karşı savunmaya 15 dakika söz hakkı vereceğini açıkladı. Bu usul ve yasalara aykırıdır! Mahkeme çağırdığı tanıkları dahi dinlemeden (ör: Şenkal Atasagun) delil değerlendirme aşamasını böyle geçiştirerek davayı sonlandıracak. İddiaların somut veri ve delillere dayanmadığı bir davada delil değerlendirme aşamanın geçiştirilmesi, O davada adil yargılamanın yapılmadığının ve baştan verilen hükümlerin açıklacağının yeni bir göstergesi değil midir?” dedi.