Arılar kurtulacak! Bal gibi yasak

Pestisit kullanımına bağlı olarak yaşanan arı ölümlerinin engellenmesi için yapılan çağrıya Tarım ve Orman Bakanlığı kayıtsız kalmadı. Çevre ve insan sağlığına zararlı pestisitlerle ilgili hayati bir karar alan bakanlık, arı ölümlerinin olağan şüphelisi 3 tarım zehrinden 1’ini yasakladı, 2’sinin kullanımına sınırlama getirdi. Bu pestisitler balla insana da geçiyor.

Türkiye coğrafyasında son yıllarda yaşanan toplu arı ölümlerinde (koloni çöküş sendromu) başrolü oynadığı iddia edilen 3 tarım zehrine yönelik, Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü yeni bir düzenlemeye gitti. Canlıları, sinir sistemini bozarak öldüren “neonikotinoid” sınıfındaki 3 etken maddeyi(clothianidin, imidacloprid, thiamethoxam) içeren pestisitler artık gelişigüzel uygulanamayacak.

Anında öldürüyor

Bakanlığın 19 Aralık 2018 tarihli kararına göre, “clothianidin” etken maddeli pestisitlerin kullanımı tamamen yasaklandı. Yasağın tarla ve seralarda uygulanması için de 31 Temmuz 2019’a kadar geçiş süreci verildi. Bu madde için yapılan değerlendirmede yer verilen, “clothianidinle kaplı mısır tohumları çimlendikten sonra mısır yapraklarında oluşan su damlalarında yüksek oranda bu aktif maddenin ortaya çıktığı ve bu damlaları tüketen arıların birkaç dakikada öldüğü” ifadesi dikkat çekti.

Hemen yasak

“imidacloprid” adlı aktif maddeyle ilgili de, bu maddenin bitki koruma amaçlı; antepfıstığı, armut, bamya, biber, domates (tarla), elma, fasulye, hıyar (tarla), kabak, kiraz, pamuk, patates, patlıcan (tarla), şeftali, turunçgil, tütün ve zeytinde kullanımının 19 Aralık 2018 tarihiyle iptal edilmesine karar verildi. Ancak aynı maddenin tohum ilacı ve seradaki kullanımı ise Aralık 2019’daki değerlendirmeye kadar serbest bırakıldı.

Çok zehirli

Bu iznin yanı sıra ‘imidacloprid’ içeren pestisitlerin etiketlerine, “Bu ürün arılara çok zehirlidir. Özellikle çok kuru ve rüzgarlı havada çevreye yayılarak kalıntı oluşturabilir. Bu sebeple kuru ve rüzgarlı havada ilaçlı tohum ekimi yapılmamalı” uyarısının yazılması kararlaştırıldı. Yine bir diğer neonikotinoid ‘thiamethoxam’ adlı etken maddeyle ilgili de aynı şekilde bazı tarım ürünlerinde kullanımına yasak getirilirken, tohum ve serada kullanımı ise 1 yıl süreyle serbest bırakıldı.

İnsana da geçiyor

Arıların merkezi sinir sistemine toksik etki yapan neonikotinoidler, tek doz uygulamadan aylar hatta yıllar sonra bile toprakta kalabiliyor. Baldan insana da sirayet eden bu neonikotinoid türü pestisitler, Trakya ve Çukurova’daki toplu arı ölümlerinin olağan şüphelisi. 2012-2016 yılları arasında yapılan bir çalışma Tekirdağ ve Edirne’deki ayçiçeği tarlalarının toprak örneklerinin yüzde 25’inde ve ayçiçeği çiçek numunelerinin ise yüzde 35’inde neonikotinoid sınıfı imidacloprid maddesinin tespit edildiği açığa çıkarmıştı.

Arıları kurtaralım

Aralarında Buğday Derneği, Doğa Derneği, Greenpeace’in de bulunduğu 11 çevreci kuruluş, geçtiğimiz günlerde bakanlığa ‘Arıları Yaşatalım’ çağrısında bulunmuş ve neonikotinoidlerin Avrupa’da olduğu gibi Türkiye’de de yasaklanmasını talep etmişti. Kararı ‘Eksikler olsa da, arılar için çok önemli bir adım’ olarak nitelendiren Buğday Derneği İletişim Koordinatörü Turgay Özçelik, “Ancak arıların yaşamı istisna kaldırmaz. 2 madde için tanınan geniş istisna AB’de yok. İstisnasız tamamı, yasaklanmalı” yorumunu yaptı.