Esir kampındaki Türk doktorun anıları

Sarıkamış Harekâtı’nda Ruslara esir düştükten yedi yıl sonra Japon Heimei Maru gemisiyle çıktığı dönüş yolunda ikinci esareti yaşayan Doktor Yusuf İzzettin Bey’in anıları dünyaca ünlü kalp cerrahı Prof. Dr. Bingür Sönmez tarafından “Sibirya Esir Kampları’nda 7 Yıl Sarıkamış’tan Vladivostak’a” ismiyle kitaplaştırıldı.

Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu’nun taktik hatasıyla büyük yenilgiye dönüşen Sarıkamış Cephesi’nde yaşananlar Prof. Dr. Bingür Sönmez’in ulaştığı gerçek belge ve bilgilerle kitaba dönüştü. Kulak burun boğaz doktoru olarak gittiği Sarıkamış’ta Ruslara esir düşen yedek subay Dr. Yusuf İzzettin Bey’in yedi yıllık esaretinin ardından Japon Heimei Maru gemisi ile çıktığı yolculukta Yunanistan tarafından esir alınması Prof. Dr. Sönmez’in yazdığı kitapta anlatıldı. Dr. Yusuf İzzettin Bey’in esareti boyunca yazdığı anılarının torunu Betül al Ahmadi’nin kızı Sema Şefkat Dolgun tarafından kendisine emanet edildiğini söyleyen Prof. Dr. Sönmez, “Çanakkale cephesinde yaşananları anlatacak ve yazacak okumuş insanlar vardı. Anzaklar da yaşanmışlıklarını günümüze kadar getirdi. Oysa Sarıkamış’ta okumuş insan sayısı çok azdı, hatta okuma yazma bilmeyen subaylar vardı. Yaşanan büyük hezimete rağmen hayatta kalabilen ya da esaretten yurda dönmeyi başaranlar sonrasında savaş sonrası travma yaşadı. Çünkü kayıplar sonrası kimse anılarını yazmak istemedi” dedi.

Çeviriyi Sönmez yaptı

Dr. Yusuf İzzettin’in; Sarıkamış’ta, Azerbaycan Nargin Adası’nda ve Bakü’de, Sibirya’da, Çita Askeri Hastanesi’nde, Vladivostok’ta ve vatana döndüğü gemide yaşadıklarını yazmasının büyük şans olduğunu belirten Sönmez, hatıraları iki yılda kendisinin günümüz Türkçesine çevirdiğini belirtti. Sönmez, “Yedi yıl dram yaşamışlar, Vladivostok’tan bindikleri Japon gemisinden Mersin’de inmek istemişler ama inememişler. Bu kez Yunanlılarca esir alınıp sekiz ay alıkonulmuşlar. Her yönüyle ibret alınacak mücadele ve vatan sevgisi.” diye konuştu.

‘Sağlıkçılara adıyorum’

Tarihçi Kitabevi’nden çıkan kitapta, Dr. Yusuf İzzetin’in 22 Aralık 1914 ile 13 Ağustos 1921 arasında yaşadığı ilginç olaylar anlatılıyor. Prof. Dr. Sönmez, “Okuyucular gerçek bir doktor fedakarlığı ve mücadelesine tanık olacaklar. Bu nedenle kitabımı küresel koronavirüs pandemisi sırasında hayatını kaybeden 300’den fazla sağlık çalışanına adıyorum. Tek isteğim toplumun sağlık çalışanlarının değerini bilmesi. İnsanoğlu bugünlere onların fedakarlığıyla geldi” dedi.