George Bass’a veda

Türkiye kıyılarındaki batık gemileri araştırarak su altı arkeolojisi bilim dalının temellerini atan ABD’li arkeolog Prof. Dr. George Bass, 89 yaşında hayatını kaybetti. Ömrünün yarıdan çoğunu Türkiye’de geçiren ve 2004 yılında Türk vatandaşı olan Bass, Bodrum Kalesi içindeki müzenin kurulmasına öncülük etmişti. Bodrum Kaymakamlığı tarafından 1985 yılında Fahri Bodrumlu ilan edilen Bass, ABD eski Başkanı George W. Bush tarafından Ulusal Bilim Madalyası ile ödüllendirilmişti. Bass, Kıbrıs Barış Harekatı’nı destekleyen isimlerdendi.  

5 bin yıl öncesine dayanan batıklarla adeta bir zaman tüneli olan su altı zenginliğimizin farkına varan ilk bilim insanı George Bass olmuştu. 1957 yılında Exeter Üniversitesi’nde genç bir asistanken Türkiye’ye Gordion kazıları için gelen Bass, eşsiz arkeolojik tarihimizin peşinden gitti. Bodrumlu sünger avcısı Kemal Aras’ın keşfettiği Gelidonya Batığı’na 1960 yılında M.Ö 13’üncü yüzyıla tarihlenen dünyanın en eski ticaret gemisi batığı ünvanını kazandıran Bass, böylece Türkiye üzerinden dünyada ilk kez sualtı arkeolojisi bilim dalının konuşulmasını sağlamıştı.

Bodrum’u yasa boğdu

Türkiye’de bulunduğu 50 yıl içinde pek çok batığın bulunmasını sağlayan Prof. Dr. George Bass, 80’den fazla batığın tarihini aydınlatmıştı. Bass, Bodrum Kalesi’nin onarılıp Bodrum Su altı Arkeoloji Müzesi’nin kurulmasına da öncü olmuştu. 1973 yılında dünyanın en büyük ve etkin sualtı araştırma kuruluşu Sualtı Arkeolojisi Vakfı İNA’yı kuran Bass, Bodrum dışında pek çok Ege kasabasının dünyaya tanıtılmasını sağladı. Türk dostu Bass, 1974 yılında Kıbrıs Barış Harekatı’na destek veren tek yabancı profesör (akademisyen) olarak tarihe geçti. Bodrum Kaymakamlığı tarafından 1985 yılında Fahri Bodrumlu (Hemşerilik) unvanı verilen Bass, 2004 yılında da Türk vatandaşı olmuştu. ABD eski başkanı George Bush tarafından Ulusal Bilim Madalyası ile ödüllendirilen Bass’ın ölümü Bodrum’da büyük üzüntü yarattı.

Su altı vakfını kurdu

Prof. George Bass’ın çalışma arkadaşı Türkiye Su altı Arkeolojisi Vakfı Başkanı Oğuz Aydemir, “Ömrünü Türkiye’de sualtı kazılarında geçiren dünyanın en eski batığının tarihini aydınlatan, Bodrum Sualtı Müzesi’nin oluşumunda maddi ve manevi çabalarını esirgemeyen Baass büyük değerdi. Su altı arkeolojisinin bilim dalı olarak temel ilkelerini Türkiye kıyılarında oluştururken, dünyanın en saygın su altı arkeolojisi vakfını kurdu. Gerçek bir Türk dostuydu. Türkiye’nin sualtı arkeolojisinde tanınır olmasını sağladı. Emekleri, çabaları, dostlukları yarattığı değerler daime minnetle anılacak ve gelecek nesillere taşınacak” dedi.

Türkiye’yi hep takip etti

Akdeniz Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hakan Öniz, “Türkiye, su altı arkeolojisinin doğduğu yerdir. Bunu iki kişiye borçluyuz. Biri 1880’lerde Didim açıklarındaki Farmako Adası’nda (Bulamaç Adası) su altı kazıları yaptıran ve İstanbul Müzesi’nin kurucusu Osman Hamdi Bey. Diğeri ABD’li bilim insanı Prof. George Bass. Su altı arkeolojisini günümüz arkeoloji anlayışıyla ele alan Bass pek çok tekniğin de gelişmesini sağladı. Antalya’da Gelidonya ve Uluburun bilim dünyasına kazandırdı. Türkiye’de bu bilimle ilgili tüm gelişmeleri olduğu gibi ekibimizce belgelenen Batı Antalya Tunç Çağı batığındaki gelişmeleri gün gün takip ederdi. Batı Antalya batığının Akdeniz Üniversitesi ile kurduğu INA (Su altı Arkeolojisi Enstitüsü) katkılarıyla aydınlatılmasını isterdi. Saygıyla anıyoruz” dedi.

Bıraktığı izle ölümsüz olacak

Bodrum Belediye Başkanı Ahmet Aras ise, “Bodrum’un hafızasında çok önemli yer tutan, su altı arkeolojisinin Bodrum’dan yeşermesini sağlayan George Bass’i kaybetmenin derin üzüntüsünü yaşıyoruz. Bodrum’da yapılan batık kazılarıyla birlikte özellikle sualtı arkeolojisinde çok önemli katkıları var. Sualtı Arkeoloji Enstitüsü (INA) ve Bodrum Araştırma Merkezi’nin kurucusu George Bass, arkasında bıraktığı ölümsüz çalışmalarıyla geleceğe ışık tutmaya devam edecek” dedi.