Gezeravcı’nın uzaydaki deneylerinde neler amaçlanıyor? Hem deney yapıyor hem denek oluyor
24.01.2024 - 07:00 | Son Güncellenme:
Uluslararası Uzay İstasyonu’nda 23 yılda 3 bini aşkın deney gerçekleştirildi. Türk astronot Alper Gezeravcı da 14 günde 13 deney yapacak.
CEYDA ULUKAYA/İSTANBUL- Türkiye Uzay Ajansı, TÜBİTAK Uzay, Axiom Space ve NASA ile koordineli olarak yürütülecek deneylerden birkaçı şöyle:
ALGLERDEN OKSİJEN: UzMan Deneyi, Prof. Dr. Berat Haznedaroğlu (Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitüsü): İki ana amacımız var: Biri mikroalglerin büyüme potansiyelini keşfetmek, diğeri karbondioksiti diğer bitkilere göre daha verimli şekilde oksijene çevirebilmesi nedeniyle uzaydaki oksijen ihtiyacını karşılama potansiyelini değerlendirmek. Bunun için üç alg türünü uzaya gönderdik. Alglerlerin, hem gıda potansiyeli hem atık suların geri kazanılması hem de diğer bitkiler için biyogübre olma potansiyeli nedeniyle Uzay İstasyonu’nun döngüsel ekonomisine önemli katkısı var.
KAN ÖRNEKLERİ ALINACAK: MESSAGE Deneyi, Dr. Cihan Taştan (Üsküdar Üniversitesi, Transgenik Hücre Teknolojileri Uygulama ve Araştırma Merkezi): Deney kapsamında, Gezeravcı’nın yanı sıra misyondaki iki astronottan uzay misyonu öncesi kan örneklerini aldık. 14 gün boyunca her biri farklı zaman ve şartlarda 3-4 örnek daha verecek ve o örnekleri Dünya’ya getirecekler. Bu örnekleri inceleyerek uzay uçuşlarının bağışıklık sistemi üzerindeki etkilerini aydınlatmayı amaçlıyoruz. Ayrıca, yer çekimsiz ortamda gen ifadelerini etkileyen henüz keşfedilmemiş genlerin de tespit etmeyi hedefliyoruz. Bu genetik bilgiler, bağışıklık sistemimizin mikro yer çekimi de dahil olmak üzere çeşitli koşullara adaptasyonunu anlamamıza ve gelecekteki uzay misyonlarının insan sağlığı üzerindeki etkilerini daha iyi yönetmemize yardımcı olabilir.
KARBONSUZ ENERJİ: gMetal Deneyi, Prof. Dr. İskender Gökalp (İTÜ, Uçak Mühendisliği Bölümü): Deney, alüminyum, magnezyum gibi küçük metal parçacıkların çeşitli oksitleyici ortamlarda (hava, oksijen, karbondioksit) yanma süreçleriyle ilgili. Bu konunun önemli uygulama alanlarından biri bu metal parçacıkların kullanıldığı katı yakıtlı roket motorlar. Diğeri de metal parçacıkların yanmasından elde edilen ve karbon salmayan enerji konusu. Gezeravcı, uzay ortamında bu katı parçacıkların karbondioksit ortamında nasıl karıştığına bakacak. Çalışmanın hem Mars misyonlarına önemli bir katkı sunmasını hem de sürdürülebilir enerji kaynakları konusunda yeni alternatifler sunmasını umuyoruz.
UZAYDAN YENİ FOTOĞRAFLAR
Alper Gezeravcı’nın uzay yolculuğuna ilişkin yeni fotoğraflar paylaşıldı. Paylaşımda, Gezeravcı’nın, “Kapsülümüz kenetlenme limanına eriştikten kısa bir süre sonra yüzümüzdeki mutluluk astronot arkadaşlarımızın kameralarına bu şekilde yansımış” sözlerine de yer verildi.
İKİ DENEY GERÇEKLEŞTİ
Gezeravcı, önceki gün Tuz Gölü’nde yetişen Schrenkiella Parvula bitkisinin uzay ortamında tuz ve diğer stres etkenlerine verdiği tepkilere ilişkin deneyi gerçekleştirmişti. Dün de mikro yer çekimi altında bitkilerde CRISPR gen düzenleme verimliliğinin araştırılmasına ilişkin deneyi yaptı.
