‘Hayata bakış açımız değişti’

Türkiye’de doğan her 700 bebekten biri Down sendromlu olarak dünyaya geliyor. Down sendromlu bireylerin yaşadığı en büyük sorunların başında iş ve sosyal yaşamdan dışlanmaları geliyor. Down Sendromu Derneği ise hem ailelerin, hem de Down sendromlu gençlerin yaşadığı bu soruna çare bulmak için 3 yıl önce hayata geçirdiği ‘Bağımsızım Çünkü Çalışıyorum’ projesiyle şimdiye kadar 34 gencin iş sahibi olmasına öncülük etti.

Projeye temmuzdan bu yana Sabancı Vakfı Hibe Programları tarafından destek verilirken, iş hayatına giren Down sendromlu gençler, kendileri gibi olan arkadaşlarına örnek olacak başarılı çalışmalara imza atıyorlar.

‘Başarılı olabilirim’

Bu gençlerden Beyzanur Erdoğan ve Robert Cem Osborn iş koçları eşliğinde Hilton İstanbul Bomonti’de aldıkları bir yıllık eğitimin ardından otel personeli arasına kabul edilen isimlerden. Türk bir anne ile İngiliz bir babanın oğlu olan 20 yaşındaki Cem Osborn, İngilizce de bildiği için müşteri karşılaması da dahil olmak üzere otelde çeşitli departmanlarda görev yapıyor.

Osborn, çalışmaktan duyduğu mutluluğu özetlerken, “Başarılı bir eğitim hayatının ardından çalışma hayatına böylesi özel bir otelde adım atmak çok güzel bir his. İş arkadaşlarımın da desteğiyle yeteneklerimi geliştirmeyi hedefliyorum. Sosyal yaşamın içinde olmak istiyorum. Kendimi geliştirip işimde başarılı olabilirim” diyor.

Gözleri ışıldıyor

19 yaşındaki Beyzanur Erdoğan ise oldukça neşeli, kendisiyle ve insanlarla barışık, iletişime açık bir genç. Aldığı görevleri yapmaya gayret gösterdiği için otelde oda servisi departmanında çalışıyor.

Ailesi Beyzanur’un iş hayatına atıldığı günden bu yana kendine güven ve yetebilme becerisinin arttığını, sosyal iletişiminin güçlendiğini söylüyor. Beyzanur da tıpkı Cem Osborn gibi çalışmaktan duyduğu mutluluğu dile getirirken gözleri ışıldıyor.

‘Hafızası güçlü, enerjisi yüksek’

Bir mağazada reyon sorumlusu olarak çalışan Serkan Emiroğlu (27), kendi sorumluluğundaki reyonu düzenli tutarak etiketleme yapıyor. Serkan, duygularını ifade ederken, “Çok mutluyum. Çalışmak çok güzel bir duygu. Burada iş arkadaşlarım oldu. İnsanlara yardımcı olmaya çalışıyorum” diyor.

‘Hiç unutmaz’

İş arkadaşlarıyla tam bir uyum içinde çalışan Serkan’ın mağaza yöneticisi Bahadır Teker ise Serkan’ı şöyle anlatıyor: “Daha önce Down sendromu hakkında çok bilgim yoktu. Birlikte çalışmaya başlayacağımız bilgisi gelince şaşırdım ve araştırmaya başladım. Dernekten iş koçu gelip bizi eğitti. Eğitim sonrasında Serkan Emiroğlu ile çalışmaya başladık. Serkan ile çalışmak hayata bakış açımızı değiştirdi, ondan çok şey öğrendik. Diğer personelden ayırt etmeden davranıyoruz. Onun da her personel gibi sorumlu olduğu bir reyon var. Oyuncak reyonu ve sepetlerin düzeni komple Serkan’a ait. Etiket çıkarıyor, kasa alıyor. Sepetleri çok düzgün, adeta jilet gibi yapıyor. Serkan çok çalışkandır. Bize düzenli her gün depodan ürün gelir, ürünler içinde oyuncakları görürse çok sevinir ve hemen reyonunu düzenler. Hafızası da çok güçlü. Bir müşterinin ya da bir personelin adını soyadını duyduğu andan itibaren hiç unutmaz. İlk maaşıyla kendisine bir I-MAC bilgisayar aldı. Serkan’ı çok seviyoruz. Serkan bir keresinde müşteriye ‘Hoş geldin’ dedi. Müşteri baktı ama cevap vermedi. Serkan da müşterinin arkasından ‘Niye selam vermiyorsun?’ dedi. Böyle durumlar oluyor. Serkan’ın enerjisi çok yüksek ve çok güzel, keyifli vakit geçiyoruz.”

‘Gelecek korkumuz kalmadı’

Serkan ile yalnız yaşayan annesi Gülgün Özaktaş, “Oğlum işe başladıktan sonra bütün hayatımız değişti. Tüm hayalimiz işe girmesiydi. Ben tek başıma çalışıyorum, bu yüzden Serkan evde yalnız kalıyordu, aklım hep oğlumda kalıyordu. Aslında tüm mahallede rahat rahat gezer ama yine de insanın aklı kalıyor. Serkan’ın işe girmesiyle gelecek korkumuz kalmadı. Eskiden ‘Ben çalışamazsam ne olur?’ diye düşünürdüm. Şimdi hayatımız kolaylaştı. Serkan pek evde oturmayan bir çocuktu. Liseye de gitti. Sosyal ve insanlara alışık bir çocuk. İşe gitmeyi çok seviyor. Aldığı maaşı kendi adına bankada birikim yapıyoruz. Serkan’a limitli bir kredi kartı aldım ve maaşının yarısını özel emeklilik sigortasına bağladım. Geri kalanını da kendi harcıyor. Artık büyüdü. Etraftan itibar görüyor. İş bilinci oluştu. Gelecek kaygımız bitti” şeklinde duygularını ifade ediyor.

Anne Özaktaş, “Gelecek kaygımız artık sona erdi” diye konuştu.

‘Destek vermeye devam edeceğiz’

İstihdamın engelli bireylerin hayatın her alanına eşit şekilde katılımını sağlamadaki önemini vurgulayan Sabancı Vakfı Genel Müdürü Zerrin Koyunsağan, “Sabancı Vakfı olarak, engellilerin çözüm bekleyen öncelikli sorunlarından istihdam, eğitim ve hak temelli mücadele konularını gündeme getiriyoruz. Bu alanda yapılan projeleri de hibe programlarımız aracılığıyla destekliyoruz. Down Sendromu Derneği ile beraber de zihinsel engelli gençlerin iş hayatına katılımı için örnek teşkil eden bir model üzerinde çalışıyoruz. Derneğin bu konudaki uzmanlığının yanına hibe desteğimizi ve proje danışmanlığımızı koyarak bu yıl 20 gencin istihdamına ve iş koçluğu modelini Türkiye’ye duyurmaya katkıda bulunacağız” diyor.

‘Aktif çalışma hayatı’ hedefi

Önümüzdeki dönemde 20 Down sendromlu gencin istihdam edilmesi, bu yolla onların aileleri ve onlarla beraber çalışacak yaklaşık 4 bin kişinin projeden doğrudan etkilenmesinin hedeflendiği proje şimdiden Türkiye’de bir örnek olma yolunda ilerliyor. Projeye destek veren kurumlar arasında Bemiks, Big Chef’s, Ravago Petrokimya Üretim A.Ş., Hilton İstanbul Bomonti Hotel&Conference Center, Deichmann, Bantaş, ISS Türkiye gibi şirketler yer alıyor. ‘Bağımsızım Çünkü Çalışıyorum’ projesinin koordinatörü, Down Sendromu Derneği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Fulya Ekmen, “Daha fazla Down sendromlu gencin istihdam edilmesini hedefliyoruz” diyerek amaçlarını belirtiyor ve ekliyor: “Down sendromlu gençlerin ve ileride tüm zihinsel engelli gençlerin iş koçlarının desteğiyle aktif bir çalışma hayatı sürdürebileceğine inanıyoruz. İş koçları yetiştirmeyi ve bunun yaygınlaşmasını önemsiyoruz. İş koçluğu programının Türkiye’de bir zihinsel engelli istihdam politikası olarak uygulanmasını istiyoruz.”