İki uzak komşu iki yakın dil

Osmanlı döneminde büyük bir kitleye sahip olan, Cumhuriyet’le birlikte ilerleyen ancak 1950’li yılların sonundaki olaylarla birlikte yok olan Rum yayıncılık geleneğini geçtiğimiz haziran ayında yeniden canlandıran İstos Yayınevi, ‘Türkçe Yunanca Ortak Kelimeler, Deyimler ve Atasözleri’ başlıklı bir kitap yayımladı.

Alanında ilk
Herkül Millas’ın hazırladığı kitapta 4 bin 700’den fazla Türkçe ve Yunanca ortak kelime, bin 275 ortak deyim ve atasözünden oluşan bir liste yer alıyor. Kitap, Türkçe - Yunanca ortak deyimleri listelediği için kendi alanında bir ilk olma özelliği taşıyor. Kitabın bir sözlük olmadığını vurgulayan Herkül Millas, bugüne kadar bir dilden diğerine geçen kelimeleri temel alan çalışmaların yapıldığını söylüyor. ‘Türkçe Yunanca Ortak Kelimeler, Deyimler ve Atasözleri’ üçüncü dillerden gelen kelimeleri de içeriyor. Mesela, Fransızcadan gelen şık sözcüğü hem Türkçede hem de Yunancada kullanılıyor. Kelimelerin anlamlarının yer almadığı kitapta, sadece aynı anlamları taşıyan ortak kelimeleri ve Yunanca okunuşları var.

Ortak kültür
Kitap, ayrıntılı bir şekilde incelendiğinde yediğimiz yemeklere, içtiğimiz içkilere ve yaşadığımız şehirlere hemen hemen aynı isimleri verdiğimizi görmek mümkün. Deyim ve atasözlerinin yer aldığı bölümde ise bir şeye sevinirken, kızarken ya da üzülürken verilen tepkilerin benzer olduğu göze çarpıyor.

Yiyecekler ve içecekler
acem pilavı - acem pilafi
alkol - alkooli
ançüez - ançuya
baharat - bahariko
baklava - baklavas
bamya - bamya
barbunya - barbuni
biber - piperi / piperya
poğaça - bugaça
bulgur - bliguri
cigaralık - cigariliki
çeri (kiraz içkisi) - seri
çipura - çipura
çörek - çüreki
defne - dafni
domates - domata
ekmek kadayıfı - ekmek kadaifi
fasulye - fasoli
fesleğen- vasilikos
fıstık - pistakio
hamsi - hamsi
helva - halvas
ıspanak - spanaki
istavrit - stavridi
istiridye - stridi
kahve - kafes
kalamar - kalamari
karides - garida
katmer - katimeri
kefal - kefalos

İsimler
akasya - akakia
aralık - aralıki
âşık - asikis
açelya - azalea
bahar - bahari
buğlama - bulamas
fellah - felahos
kanaviçe - kanavaço
kanun - kanonaki
ağustos - avgustos
defter - tefteri
gazete - gazeta
Kur’an - korani
makyaj -makiyaz
nostalji - nostalyia