Küresel satrançta İpek Yolu hamlesi

Üreten Asya ile tüketen Avrupa’nın köprüsü

Çin Komünist Partisi Lideri Mao Zedong tarafından 1949’da kurulan ülke, 68 yıl sonra üreten Uzakdoğu-Güneydoğu Asya ile tüketen Avrupa kıtası arasındaki en etkin ulaşım ağını kurmaya hazırlanıyor. Sanılanın aksine kadının sosyal hayatta ve iş yaşamındaki yeri, maaş ve ücret dağılımının yüksekliği, yemek kültürünün zenginliği ve toplumun geleneksel sanatlar
kadar modern sanatlara ilgisi Çin’in giderek dünya devi olmasına katkı sağlıyor. Gelişmiş sağlık teknolojileri, bilim üretimi ve uzay teknolojilerine yatırım ise “Bir Kuşak, Bir Yol” projesinin dünyaya tanıtımına öncülük ediyor. Resmi davetle 10 gün kalma fırsatı bulduğumuz Çin’i tanıtacak bu yazı dizisi pek çok önyargının silinmesi için de fırsat olacak.

1.4 milyar nüfusuyla dünyanın en kalabalık, 9.6 milyon kilometrekarelik yüzölçümüyle dünyanın üçüncü büyük ülkesi Çin, son yıllarda gösterdiği hızlı ve istikrarlı büyüme ile dikkat çekiyor. Ama ne nüfusu ne de coğrafi büyüklüğü Çin’in dünya dengelerindeki etkin rolünü belirliyor. Ülkenin küresel satrançta elini güçlendiren hamle Çin Devlet Başkanı Xi Jingpin’in 2013’te açıkladığı İpek Yolu ekonomik kuşağı ile 21’inci yüzyıl deniz İpek Yolu oldu. “Bir Kuşak, Bir Yol” (OBOR/One Belt-One Road) adıyla dünyaya duyurulan projenin, 65 ülkede 3 milyar insanı ilgilendirdiğinin ortaya çıkmasıyla, henüz 68 yıl önce kurulan Çin’in potansiyelinin tahmin edilenden çok daha fazla olduğu görüldü. Kara ve deniz yolu olarak iki aşamada gerçekleşecek “Bir Kuşak, Bir Yol” ile Çin, ürettiklerini son durak İngiltere’ye kadar daha hızlı ve güvenle götürürken Avrupa kıtasının ekonomisinde de söz sahibi olacak.

1. Gün

Kuşak ve yol için her sektörde büyüme

Küresel güç olma yolundaki hamleleri yapabilmek için üretim ve sanayinin sağlam temeller üzerine kurulması gerektiğinin farkına varan Çin Halk Cumhuriyeti, baş döndürücü hızda büyüyor. 1995 yılı sonunda 8 milyon sanayi işletmesini şimdilerde 15 milyonun üzerine çıkarmayı başaran Çin, ekonomik kalkınmasını enerji, demir-çelik, denizcilik, makine-imalat, kimya, tekstil, askeri teknoloji, ileri teknoloji, hafif sanayi, elektronik ve bilgi sanayi gibi konu başlıklarının hepsinin doğru orantılı şekilde büyümesine borçlu.

Batılılaşmadan ilerleme

Batılılaşmadan ilerleme hedefinin vizyon kenti Şanghay uluslararası denizciliğin merkezi olurken, başkent Pekin dışındaki kentlerin de yüklenen misyonla ülke ekonomisine katkı sağlaması başarıldı. Güney kenti Taizhou, ulusal otomobil markası Geely’nin üretim üssü olurken, endüstriyel büyüme ve şehir planlamasının özgün tasarımlarına ev sahipliği yapıyor. Potan antik köyünde korunan Tiantai tapınağı ve kültür parkı ziyaretçileri bin yıllar önceki Çin’e götürürken, Dongyang kenti geleneksel el sanatlarının ve ağaç oymacılığının ulusal sanat kabul edildiğini kanıtlıyor. Hoolywood örnek alınarak kurulan Hindistan’ın Boolywood’una rakip olan Hengdian Film ve Televizyon Endüstri Parkı, Chinawood kavramını dünya sinema literatürüne yerleştiriyor.

İşsizlik oranı düştü

Çin, 12 bin tonu geçen altın rezervi ile Güney Afrika Cumhuriyeti’nin ardından dünya ikinciliğini elde etti. Çin Altın Derneği, “5 yıllık kalkınma planı” çerçevesinde 100 bin ton altının işleneceğini belirtirken, işsizlik rakamları da 2012’den bu yana en düşük seviyeye geriledi. Çin Ulusal İstatistik Bürosu, işsizlik oranını yüzde 4.83’lük oranla son beş yılın en düşük seviyesine indiğini belirtirken yılın ilk sekiz ayında 10 milyon Çinli için istihdam yaratıldı. Devlet Başkanı Xi Jingpin’in yıl içinde 11 milyon vatandaşın istihdam edilmesi hedefini yakalayan Çin’de işsizlik oranı 31 büyük kent için yüzde beş oranında sabitlendi.

Volvo’yu alan Geely Türkiye için hazırlanıyor

1986’da kurulan Geely, 1997 yılından itibaren Çin’in otomobil sektörünün övünç kaynağı markası konumuna erişti. İsveç otomobil devi Volvo’yu 1,8 milyar dolara satın alan Geely, dünyanın en büyük deniz aşırı otomotiv şirketi satın almasına imza attı. Ülkede üretim yapan en büyük özel sektör kuruluşu olan Geely’nin 14 bin çalışanı bulunuyor. Çin’de dokuz şehirde, yurt dışında beş ülkede (Rusya, Ukrayna, Venezuela, Malezya ve Güney Afrika) fabrikası olan Geely, sadece Çin’de yılda 300 bin otomobil satıyor. “Tek Kuşak, Tek Yol” projesi ile uluslararası otomotiv pazarına girmeye hazırlanan Geely, 2018’den itibaren Türkiye’de varlığını daha çok hissettirecek. Geely Motors yeni tasarladıkları üç modeli rakiplerine göre daha düşük fiyat ve 150 bin KM garanti ile Türkiye pazarına sokmayı planlıyor.

Taklit değil, Çin Malı: ‘Made in China’



Çin’e dair ülkemizdeki yaygın önyargılardan olan taklit ve ucuz ürünlerin yerini kaliteli ve özgün Çin tasarımlarına bıraktığını görmek mümkün.
Otomotivden yazılım ve sağlık bilimlerine kadar pek çok başlıkta Çin mühendislerinin geliştirdiği ürünler, hemen her ülkede tercih sebebi. General Protecht Grup’un sahibi Wusheng Chen’in hikâyesi de son yıllardaki Çin ürünlerinin dünyada nasıl söz sahibi olduğunu gösteriyor. 1989’da devlet memuruyken dışa açılım ve reform politikaları doğrultusunda tasarladığı elektrik prizlerini üreterek önce Çin ardından ABD piyasasına hakim olmuş.
ABD’nin önde gelen elektrik firmaları haksız rekabet davaları açınca beş yerel mahkemede mücadeleye başlayan Wusheng Chen, on yıl içinde yaklaşık 30 milyon dolar yargı masrafı yapmış. Şimdi General Electric gibi büyük firmaların elektrik prizini Çin’de üreten Chen, “Bana açılan davalarda Amerikan hukuk sistemi kendi üreticisini korumak için elinden geleni yaptı. Fakat tamamen yasal şekilde pazarda var olduğum için tümünü kazandım. En zorlu rakiplerim benimle işbirliği yapıyor. Boston’da ofis açmak zorunda kaldım” diyor.

209 ülkeye ihracat, 140 ülkeye yatırım

Çin, yüksek teknoloji ürünleri (elektronik, bilgisayar, cep telefonu), gemi inşaatı, liman, deniz taşımacılığı, kimyasal ürünler, çimento, çelik ve sanayi ürünleri, otomotiv, yeşil enerji teknolojisi, tarım, inşaat ve internet gibi başlıklarda toplam 209 ülkeye 2.3 trilyon dolar ihracat yapıyor.
206 ülkeden 1.7 trilyon dolar ithalat gerçekleştiren Çin, 600 milyar dolar civarında dış ticaret fazlası veriyor. Moody’s uzmanları G-20 ülkelerinin ortalama büyüme oranını yüzde üç olarak tahmin ederken, yılın ilk yarısındaki olumlu verilerle Çin Halk Cumhuriyeti’nin büyümesini yüzde 6.8 olarak öngörüyor. 2000-2014 arası 15 yılda Çin, 140 ülkede 4 bin 300 projeye toplam 354 milyar dolar tutarında yardım sağladı.

Sanal alışverişin ejderhası: Alibaba

İnternette alışverişinin yükselen yıldızı Alibaba, küresel araştırma laboratuvar ağı için 15 milyar dolar yatırım yaptı. Üç yıl boyunca Çin, ABD, Rusya, İsrail ve Singapur’da araştırma yapmak için ayrılan fon; kuvantum bilgisayar, nesnelerin interneti, insan ile makine etkileşimi gibi geleceğin teknolojilerinde kullanılacak. Alibaba’nın kurucusu Jack Ma, yapay zekânın dünyayı radikal biçimde değiştireceğine inanıyor.

Türkiye’deki ilk doğrudan Çin yatırımı: Kumport

Türkiye’nin üçüncü büyük limanı Kumport, 2015 yılında Cosco, CMHI ve CIC ortak girişim grubuna satıldı.
Çin’in ulusal projesi “Tek Kuşak, Tek Yol”un ülkemizde ilk temsilcisi liman, yeni konteyner hatlarına ev sahipliği yapacak. Türkiye’ye gelen en büyük doğrudan yabancı yatırım özelliğindeki Kumport Limanı, stratejik coğrafi konumdaki İstanbul’un önemini kanıtladı. Kumport Yönetim Kurulu Başkanı Zhang Wei, “Kumport bizim için çok önemli bir stratejik yatırımdır. Türk ekonomisinin yüksek büyüme potansiyeline inanıyoruz. Çin ve Türkiye arasındaki dostluğa büyük değer veriyoruz. Türkiye ekonomisinin kalbi olan Marmara bölgesinde bulunan Kumport, İstanbul’un ithalat ve ihracat ihtiyaçlarını karşılayan önemli bir terminal. Sadece bu da değil; stratejik konumu ile Karadeniz bölgesi için çok önemli bir aktarma merkezi konumunda. 2016 yılındaki zor dönemde Kumport’un iş modeline ve Kumport ekibine olan inancımızı hiç kaybetmedik. Buna karşılık, tesisleri ve iyileştirme ve işlerin gelecekteki büyümesine hazır olmak için süreçlerini iyileştirme fırsatı olarak gördük” dedi.

YARIN: Çin’de sosyal yaşam, mülkiyet, düzen