Topuklu ayakkabı erkek işiymiş!

Yüzyıllar boyunca önemli bir cazibe unsuru olarak tanımlanan yüksek topukların bir zamanlar erkekler tarafından tercih edildiği az bilinen bir gerçek. Kanada’nın Toronto şehrindeki Bata Ayakkabı Müzesi’nden Elizabeth Semmelhack, yüksek topuklu ayakkabıların erkeklerden kadınlara geçişinin arka planını BBC’ye anlattı. Topuklu ayakkabıların yüzyıllar boyunca Yakın Doğu’da atlı askerler tarafından giyildiğini söyleyen Semmelhack, topukların savaş dönemlerinde askerlere olumlu sonuçlar verdiğinin altını çizdi. Yüksek topuk giymenin askerlere ok atarken kolaylık sağladığını belirten Semmelhack, askerlerin üzengi üzerindeki duruşlarının sabitlenerek hedefi kolay vurmalarını sağladığını söyledi.

İran’da ortaya çıktı
Topuklu ayakkabıların Avrupa’ya taşınması ise İran sayesinde oldu. 16’ncı yüzyıl sonlarına doğru İran’da hükümdarlık koltuğunda yer alan ve dönemin en büyük süvari birliğini kuran İran şahı I. Abbas, en büyük rakibi Osmanlı İmparatorluğu’yla daha iyi mücadele etmek için Batı Avrupalılarla görüş birliği içerisindeydi. 1599’da diplomatik bir heyeti Avrupa’ya gönderdi. İran tarzındaki ayakkabılar dönemin önemli aristokratları tarafından benimsenmeye başlandı. Her ne kadar 17’nci yüzyıl Avrupası’nın çamurlu yollarında ayakkabılar dikkat çekmese de ayakkabılar ‘erkeksilik’ ve ‘lüks’ göstergesi olarak toplumun özellikle üst sınıfı tarafından kabul edilmeye başlandı.

Kral Louis’nin favorisi
Tarih sahnesindeki en önemli ayakkabı koleksiyonculuğu ise Fransa’nın en uzun süre tahtta kalan kralı XIV. Louis’ye aitti. 1.63 metrelik boyuyla kısa olarak kabul edilen kral, daha uzun görünmek için 10 santimetreyi bulan topuklu ayakkabılar giymeyi tercih ederdi. Kral Louis, 1670’de hanedan üyeleri dışında bu ayakkabıların giyilmesi yasaklandı.
Topuklu ayakkabılar arasında en çok tercih edilen renk kırmızıydı. Kırmızı, günümüzde olduğu gibi geçmişte de savaşı ve kanı çağrıştırması bakımından özellikle savaş ortamında tercih edilen bir renkti.

ERKEKLERDEN KADINLARA NASIL GEÇTİ?

Erkekler tarafından ‘erkeksi’lik göstergesi olarak kabul edilen topuklu ayakkabıların kadınlar tarafından benimsenmesinin nedeniyse kadınların ‘erkeksi’ görünmek istemesi. Semmelhack, 1630’lu yıllarda kadınların saçlarını kısa kestirdiğini, kıyafetlerine apoletler eklediğini ve pipo içtiklerini belirtti.

Erkeklerin vazgeçişi
17’nci yüzyılın sonlarına doğru hem erkek hem de kadınlar tarafından ortak olarak giyilen topuklu ayakkabılar bu tarihten itibaren erkek ve kadınlarda farklı biçimlerde giyilmeye başlandı. Erkekler kalın ve alçak topukları benimserken kadınlar daha ince ve kıvrımlı topukları giymeye başladı. Zamanla kadınsı olarak nitelendirilmeye başlanan topuklu ayakkabılar, 18’inci yüzyıl ortalarından itibaren erkekler tarafından rağbet görmemeye başladı. Aydınlanma Çağı ile ‘mantık’ ilkesine verilen önemin artması erkeklerin de daha az gösterişli kıyafetleri tercih etmesine neden oldu.

Bu ayakkabılar neden ‘seksi’?

* Elizabeth Semmelhack, 19’uncu yüzyılla beraber porno sektörünün gelişmesiyle çıplak modellerin yüksek topuklarla poz vermeye başlamasının ayakkabılara ‘seksilik’ unsurunu aşıladığını savunuyor
* ABD’nin New Jersey eyaletindeki Rutgers Üniversitesi’nde Biyolojik Antropoloji Dalı öğretim üyesi Doktor Helen Fischer ise, topukların kadını ‘kur yapma pozisyonu’na yönelttiğini öne sürüyor
* Feminist Sheila Jeffreys ise topukların kadınlara acı verdiği görüşünde. Jeffreys’e göre topuklar, kadınların bulundukları bölgeden kaçmamasını sağlayarak erkeğin yanında kalmalarını sağlayan bir objeyi simgeliyor