‘Tropik geceler’le gelen afet

Son bir aylık dönemde seller ve ekstrem iklim olaylarından çok sayıda vatandaş yaşamını yitirdi. Kış aylarında bile görülmeyen bu olumsuz tablonun küresel ısınmayla birlikte artacağını belirten uzmanlar, durumun çok ciddi olduğu uyarısında bulundu. Son olarak Trabzon Araklı ve Bartın’da yaşanan sel felaketlerinin ardından oluşan tabloyu Milliyet’e değerlendiren İTÜ Meteoroloji Mühendisliği öğretim üyesi Prof. Dr. Orhan Şen, “Sadece yüzde 1’lik sıcaklık artışı bile, ekstrem iklim olaylarında yüzde 30’luk artışa neden oluyor. Türkiye’nin birçok şehrinde gece sıcaklık değerleri ‘tropik geceler’ diye tanımladığımız bir şekle büründü. Tropikal iklime benzer bir tablo ortaya çıkmış durumda. Bu durum ekstrem yağış ve iklim olaylarına neden oluyor” dedi.

“Kararsızlık yağışlarında ciddi artış söz konusu” diyen Prof. Dr. Orhan Şen şunları söyledi:

‘Dengeler bozuldu’

“Deniz suyu sıcaklığı geçmiş yıllara göre kış aylarında bile 1.5 derece yüksek seyrediyor. Bundan sonra her yıl artarak devam edecek bir döngüye girmiş durumdayız. Hızlı nüfus artışı, sera gazı salınımı, betonlaşma, karbondioksit gazındaki salınım artışı atmosferin ısı dengesini etkiledi. Atmosfer sıcaklığının artması binlerce yıldır varolan dengeleri bozdu. Türkiye’nin 1985-2035 yılları arasındaki kıyaslama modelinde yaz ayları için ortalama 2 derece sıcaklık artışı söz konusu. İklim yasaları ve önlemlerini hayata geçirmemiz lazım.”

Riskli aylar

Boğaziçi Üniversitesi Fizik Bölümü öğretim üyesi, iklim uzmanı Prof. Dr. Levent Kurnaz ise yaz aylarında yaşanan sel felaketlerine ilişkin şöyle konuştu: “Yazın hava sıcak olduğundan su buharlaşıyor. Atmosfer ısındıkça daha fazla buharı bir arada taşıyor. Buharlaşma yağışa dönüştüğünde çok yoğun yağışlar görülüyor. Geçmişte hava sıcaklıkları daha düşük olduğundan yaz aylarında seller veya ekstrem iklim olayları nadiren görülüyordu. Havanın ısınması doğal olarak daha fazla su buharı oluşmasına neden oldu. Bu tablo yıllar içerisinde artarak devam edecek. Bundan sonra temmuz, ağustos ortasında sel felaketlerine şahit olacağız. Bir anda korkunç felaketlere neden olan yağışlar göreceğiz.”

‘ISI DAHA DA ARTACAK’

Atmosferdeki karbondioksit seviyesindeki artışın seller, kuraklık, hortumlar gibi ekstrem iklim olaylarını tetiklediğini dile getiren Prof. Dr. Levent Kurnaz, “Bugüne kadar hep gündüzleri oluşan sıcaklık değerlerini konuştuk. Oysa iklim değişikliği gece sıcaklık değerlerini daha çok artırıyor. Yıllardır ‘Felaket geliyor’ diye uyarılarda bulunduk. Gelecek beş yılda sıcaklık daha da artacak. 30’uncu enlem çizgisindeki yüksek basınç, kuzeye kaydı. İklim değişikliğine neden olan etkenlerden biri de bu kayma” dedi.

‘İSTANBUL İÇİN ÖZEL YASA LAZIM’

Prof. Dr. Levent Kurnaz, aşırı sıcakların en çok İstanbul’u etkileyeceğini belirterek uyardı: “İstanbul için özel yasalar çıkartılarak elde kalan mevcut su havzaları ve ormanlar mutlaka koruma altına alınmalı. İstanbul’un iki yakasında da kuzeye yapılacak yerleşim yerlerine yasak getirilmeli. Tarımsal ürün ve su konusunda çok dikkatli davranmalıyız. 100 yıl sonra ortalama sıcaklığın 5-6 derece artması bekleniyor. İklim değişikliğinden en çok Türkiye’nin de içinde olduğu Güney Doğu Avrupa etkilenecek. Yakın gelecekte bazı temmuz günleri İstanbul’da 50 dereceyi bulan sıcaklara şahit olacağız. Önümüzdeki 50 yıllık dönemde Trabzon, Rize gibi bölgeler bile 45 derecenin üzerinde sıcaklığı görecek. Gelecekte Türkiye’yi de etkileyecek su ve tarım savaşları tehdidi söz konusu.”