İznik çinileriyle Ertegün’e saygı

Balıkçıların denize akşamdan attıkları ağları toplamak için sabahın ilk ışıklarıyla açılmaları gerekir, en verimli an, güneşin doğduğu andır. Bu kez sanatta da öyleydi. 36 mekânda yer alan eserleri, ‘Tuzlu Su’yun şekillendirdiği, balık tutmak üzere söyleşilerin düzenlendiği 14. İstanbul Bienali de böyle bir denize açılışa sahne oldu. Bienalin ilk günlerinde sanatçı Theaster Gates, küçük bir grubu, sabah 06.30’da bir tekneyle Karadeniz’e doğru bir yola çıkardı. Teknede müzisyen Burhan Öçal, ABD’li caz bestecisi Corey Wilkes ve kendisinin yer aldığı üçlü bir performans gerçekleştirdi. Sanatçı, tekneyi, üçüncü köprü inşaatının altına getirip, buradan geri çevirdi.

İstanbul’daki esas projesi ise bu tekne yolculuğu değil, Tophane’de Boğazkesen Caddesi No: 106’da bulunan ‘Blues’un Üç veya Dört Tonu’ başlıklı adlı bir ‘dükkan’. Sıradan bir seramik dükkânı gibi gözüken bu mekânda 17. yüzyıldan kalma İznik çinileriyle bezenmiş bir tabak sergileniyor. Bir yandan Gates ya da asistanları çömlekler yapıyor. Arka planda ise Ahmet Ertegün’ün elinden geçen plaklar çalıyor. Değer, üretim, emek gibi pek çok konuyu sorgulayan eseri hakkında konuştuğumuz sanatçı, “Emeğim benim protestomdur” diyor. Sanatçı İstanbul'da çömlek yapma deneyiminin etkisine değinirken "Bu dükkâna yeniden isim verme şansım olsa, ‘İznik Meditasyon Merkezi’ derdim. Benim için öyle oldu başkalarının da bunu keşfetmesini isterim" diyor. Ahmet Ertegün'ün projedeki yeri hakkında ise, "Ne-

den Türkiye’den biri Harlem’de siyahların müziğiyle uğraşır ve neden ABD’li siyah bir adam Türkiye’de İznik çinileri yapar? İşte bu beklenmedik durumların bazıları aslında benim yaşama sebebim. Ve Ahmet Ertegün’ü bu müzikleri çalarak kutlamak, onurlandırmak istedim” diyor.

Gates bienal sırasında pek çok sanat eserini görerek sihirli anlara şahit olduğunu söylüyor. İstanbul’a özel ürettiği eserin hazırlık süreci içinse, “Sanki okuldaymışız ve ödevimizi teslim ediyormuşuz gibi hissettim,” diyor. Theaster Gates için bir objeyi yarattığı süreç ve o objenin yapılışı sırasında bir araya gelenler, aslında eserin kendisi. Dükkânda da müzik, gelenek ve emek buluşuyor ve ziyaretçileri sürece dahil olmaya bekliyor.