Kadın olmak zor mülteci kadın olmak daha da!

Kadın ve Demokrasi Derneği’nin (KADEM) Türkiye’deki Suriyeli kadınların yaşadığı sosyoekonomik ve hukuki sorunları mercek altına alan ‘Kadınlar Göç Yolunda’ projesine, KADEM’e İtalya’dan Eurocultura ve Uluslararası Mülteci Hakları Derneği de eşlik etti. Proje kapsamında Gaziantep ve İstanbul’da yaşayan 439 mülteci kadınla da yüz yüze görüşmeler gerçekleştirildi. Görüşmeler sonrası kaleme alınan rapora göre, Suriyeli kadınların yüzde 63’ü Türkiye’de kendilerinin veya ailelerindeki bir bireyin hak ihlali ile karşılaştığını belirtti.

‘İstismarı söylemiyorlar’

Raporda, görüşülen Suriyeli mülteci kadınların sadece yüzde 27’sinin Türkiye’deki yasal haklarını bildikleri ortaya çıkarken, kadınların yüzde 70’i uzmanların ziyarette bulunarak kendilerine haklarını bildirmeleri gerektiğini söyledi. Suriyeli kadınlara, kendilerinin ya da ailelerinden birinin istismarla karşı karşıya kalıp kalmadığı da soruldu. Ankete katılan kadınların yüzde 14’ü istismara uğradığını belirtirken yüzde 79’u hayır yanıtını verdi. İstismara uğradığını söyleyen kadınların da yüzde 60’ı yasa dışı çalıştırıldığını, yüzde 35’i ise cinsel istismar ve tecavüze uğradığını söyledi. Raporda, “Bilhassa, kadın katılımcıların cinsel istismarla ilgili bilgi paylaşmak istemeyebilecekleri göz önünde bulundurulmalıdır. Nitekim sadece 4 kişi cinsel istismara veya tecavüze uğradığını bildirmiştir” ifadeleri de yer aldı.

En temel ihtiyaç gıda

Kadın mültecilere Türkiye’deki en temel ihtiyaçları da soruldu. Kadınların yüzde 63’ü en temel ihtiyaçlarının gıda ve beslenme olduğunu belirtirken, yüzde 43’ü barınma yanıtını verdi. Giyim, sağlık hizmetleri, eğitim ve hijyen ihtiyaçları da diğer ihtiyaçlar olarak saptandı. Konuşulan kadınların yüzde 97’si kiralık evlerde yaşadıklarını belirtirken yüzde 1’i de STK’lar tarafından sağlanan yurtlarda yaşadığını söyledi.

Yasaları bilmiyorlar

Yüz yüze yapılan görüşmelerde, kadınlara hukuki bir sorunla karşılaşıp karşılaşmadıkları da soruldu. Kadınların yüzde 84’ü herhangi bir hukuki sorunla karşılaşmadıklarını söylerken, yüzde 13’ü bu konuda herhangi bir fikri olmadığını belirtti. Suriyeli kadınların yüzde 58’i Türkiye’deki temel yasalardan habersiz olduğunu da kaydetti. Uyum çalışmaları konusunda yöneltilen ‘Devletin sunduğu kurslara katıldınız mı?’ sorusuna ise Suriyeli kadınların yüzde 90’ı hayır yanıtını verdi.

Yeterli bilgiye sahip değiller

Ankete yansıyan diğer sonuçlar ise şöyle:

- Katılımcı kadınların yüzde 69.5’i Geçici Koruma Statüsü sonucunda elde edecekleri faydalar konusunda yeterli bilgiye sahip değil.

- Suriyeli mülteci kadınların yüzde 72’si sorunlarını çözmek için yardım kuruluşlarına nasıl ulaşacaklarını bilmiyor.

- Suriyeli kadınların yüzde 63’ü Türkiye’de kendileri veya herhangi bir aile ferdinde hak ihlali ile karşılaşıyor.

- Ankete katılan Suriyeli kadınların yalnızca yüzde 37’si fiziksel ya da psikolojik istismar durumunda sahip oldukları hakları biliyor.

- Ankete katılanların yüzde 81,5’inin aylık geliri 1500 TL veya daha altı miktarda.