Kerkük gerilmeye başladı

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) tarafından 25 Eylül’de yapılacağı açıklanan referandum öncesinde bir yandan Kerkük ile Bağdat arasındaki ipler iyice gerilirken, diğer yandan da kentte Türkmenler ile Kürtler arasında çatışma çıktığı, bu nedenle sokağa çıkma yasağı ilan edildiği bildiriliyor.
Düzenlenmesi planlanan referandum için uluslararası tepkilere rağmen süreci devam ettiren IKBY yönetimi, Bağdat yönetimini iyiden iyiye karşısına almış görünüyor. Nitekim, dün toplanan Kerkük İl Meclisi, Irak Parlamentosu’nun Vali Necmeddin Kerim hakkında verdiği “görevden alma” kararını masaya yatırdı. Arap ve Türkmenlerin boykot ettiği oturumda yapılan oylamada, Irak Parlamentosu’nun söz konusu kararı, oy çokluğuyla reddedildi. Kerkük İl Meclis Başkanı Rebivar Talabani, yaptığı açıklamada, Kerim’in Irak meclisi değil, Kerkük İl Meclisi tarafından seçildiğini, dolayısıyla ancak yine İl meclisinin kararıyla görevden alınabileceğini veya uzaklaştırılabileceğini belirtti. “Irak Parlamentosu’nun kararı yasalara aykırıdır” ifadesini kullanan Talabani, kararı kabul etmediklerini vurguladı.
14 Eylül’de Irak Başbakanı Haydar el İbadi, Kerkük Valisi Necmeddin Kerim’in görevden alınması kararını imzalayarak oylama için meclise göndermiş, meclis de Kerim’in azli yönünde oy kullanmıştı. Kerkük Valisi Kerim, görevi sırasında kentin resmi kurum ve kuruluşlarında Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) bayrağını astırma kararı aldırmıştı. Kerim’in öncülüğündeki tek taraflı karar Bağdat merkezi yönetiminin tepkisini çekmişti. Vali, daha sonra IKBY referandumuna Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelerin de dahil edilmesi için İl Meclisinden karar çıkarmıştı.
Çatışmalar çıktı
Bu arada önce gece Kerkük’te Türkmenler ve Kürtler arasında çatışmalar çıkarken, kentte gece saatlerinde sokağa çıkma yasağı ilan edildiği bildirildi. Yasağın ne zamana kadar süreceği konusunda bilgi verilmezken, Associated Press’e (AP) konuşan Türkmen yetkili Muhammed Samaan Kanaan, önceki akşam Türkmen Cephesi’nin bürolarından birine motorsikletli silahlı saldırganların ateş açtığını söyledi. Kanaan saldırganlardan 1’inin öldüğü, ikisinin de yaralandığını açıkladı.
AA’ya konuşan Irak Türkmen Cephesi (ITC) Başkanı Erşet Salihi de “Bir grup silahlı Kürt Peşmerge, Türkmen Milliyetçi Hareketi’nin önünden geçerken silahlı saldırıda bulundu. Parti binasında bulunan Türkmen güvenlik unsurları da saldırganlara karşılık verince bir süre çatışma yaşandı” dedi. Yine AP’ye bilgi veren polis şefi Tuğgeneral Hattab Ömer de, tüm etnik gruplardan oluşan bir araştırma komisyonunun saldırıyı soruşturduğunu belirterek çatışmalardan “umursamaz hevesli gençleri” sorumlu tuttu. Ömer, gözaltıların gerçekleştiğini de belirtirken, durumun kontrol altında olduğunu söyledi.
‘Hiç sorun değil!’
Öte yandan IKBY Başkanı Mesut Berzani, yerini tutacak bir alternatif sunulmadığı takdirde 25 Eylül referandumunu ertelemenin imkansız olduğunu belirtti. Sputnik’in bildirdiğine göre Barzani, Erbil’in Soran ilçesinde katıldığı mitingde, “Referandumu sadece ‘Bakın referandum düzenliyor’ diye yapmıyoruz. Referandumdan amacımız, tüm dünyaya bağımsızlık istediğimizi belirtmek içindir” dedi. Referandumun ertelenmesine değinen Barzani, “Her zaman bunu söyledik: Eğer referandumun yerini tutacak bir teklif sunulursa hiç problem değil, ancak referandum gibi bir alternatif yoksa bunun ertelenmesi imkansızdır” diye konuştu.
Barzani, sorunlarının sadece Bağdat’la olduğunu hatırlatırken, referandumu ertelemenin ancak merkezi yönetimle referanduma denk bir anlaşma yapılmasına bağlı olduğunu tekrarladı. IKBY Başkanı, “Bağdat’la sorunları çözmemiz lazım. Bu da, şöyle olabilir: Erbil ve Bağdat arasında, referandumun yerini tutacak ikili bir anlaşma yapılıp ABD ve Avrupa ülkeleri tarafından desteklenir ve yerine getireceğine dair garanti verilirse, o zaman referandumun alternatifi olur” ifadelerini kullandı.

‘Garantör olabiliriz’

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin haklarının korunması için Türkiye’nin garantör olabileceğini söyledi. Çavuşoğlu, Al-Monitor’e verdiği röportajda, 25 Eylül’de yapılması planlanan bağımsızlık referandumunun Irak Anayasası’na aykırı olduğunu söyledi. Referandumdan rahatsız olduklarını tekrarlayan Çavuşoğlu, referandum sürecinin durdurulması için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) rol oynayabileceğini belirtti. Bağdat ile Erbil arasında arabuluculuk yapabileceklerini dile getiren Çavuşoğlu, “Türkiye ve IKBY’nin adını vereceği diğer ülkelerle birlikte arabulucu olabiliriz, haklarının garantörü bile olabiliriz” dedi. Çavuşoğlu, bu konuda Ankara’nın her türlü yardımı yapmaya açık olduğunu söyledi. Çavuşoğlu ayrıca, Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi’nin ekonomik krizde olduğunu ve Türk şirketlerine ödeme yapamadığını da hatırlattı. l ANKARA Milliyet