Kıbrıs gazında kritik anlaşma

Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ile Mısır arasında doğal gaz boru hattı döşenmesine ilişkin anlaşma imzalandı. Söz konusu çerçeve anlaşmasıyla, enerji şirketlerine, “Kıbrıs’tan Mısır’a deniz altından geçecek bir boru hattıyla doğalgaz taşınması projelerine ilişkin ticari görüşmeler yapmalarına” olanak sağlanıyor.

Söz konusu anlaşmanın, Rum Enerji Bakanı Yorgos Lakkotripis ve Mısır Petrol Bakanı Tarık El Molla arasında imzalandığı belirtilirken, bunun, Güney Kıbrıs açıklarından çıkarılacak gazın Mısır’a nasıl, ne zaman ve hangi yolla taşınacağına ilişkin yapılacak diğer görüşmelerin önünü açmak amacıyla bir çerçeve çizeceği ifade edildi. El Molla, “Bu, Doğu Akdeniz gazının bir bütün haline getirilmesi projesinin bir parçası. Stratejimizin, Mısır’ı bir enerji üssü haline getireceğini düşünüyorum” dedi.

Geleceğin enerjisi

Yapılan anlaşmanın, henüz ticari bir nitelik taşımadığı ifade edilirken, Rumlara ait olduğu öne sürülen ve Doğu Akdeniz’de “Afrodit” adı verilen doğal gaz yatağının değerlendirilmesi konusundaki çabaları güçlendireceği savunuluyor.
Rum Bakan Lakkotripis de, son anlaşmanın, Mısır’a doğal gaz nakline yönelik güvenli bir yatırım çerçevesinin oluşmasına yönelik bir dizi anlaşmanın ilki olduğunu vurguladı. Rum bakan, yeni inşa edilecek bir doğalgaz boru hattının, 2020 ila 2022 yılları arasında faaliyete geçmesinin öngörüldüğünü, ancak bu sürenin daha da kısaltılmasına yönelik çalışmaların da sürdüğünü ifade etti.

Güney Kıbrıs açıklarında ve tartışmalı olarak nitelenen bölgedeki doğal gaz yatağında 4 trilyon metreküplük rezerv olduğu iddia ediliyor. Aralarında Teksas merkezli Noble Energy, Eni gibi şirketler, burada gaz aramak amacıyla lisans başvurusu yapmıştı. Ayrıca ExxonMobil, Qatar Petroleum gibi şirketler de yeni başvuruda bulunmuştu. Güney Kıbrıs, Mısır ve Yunanistan’ın, enerji işbirliğini genişletmek amacıyla çaba harcadığı da ifade ediliyor.

İtalyan şirketi Eni, geçen yıl Mısır açıklarında Akdeniz’in en büyük doğal gaz rezervini bulduğunu açıklamış, 30 trilyon metreküplük bu rezervin, Mısır’ın on yıllarca ihtiyacını karşılayabilecek miktarda olduğunu bildirmişti.

KKTC tepki göstermişti

KKTC, Mısır ile Rum Kesimi’nin yapacağı anlaşmaya bir hafta öncesinden tepki göstermişti. KKTC Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Barış Burcu, Rum Yönetimi’nin doğal gazla ilgili girişimlerinin, Kıbrıs Türklerinin ortaklık haklarının ihlali anlamına geleceğini, bunun kabul edilemez olduğunu vurgulamıştı.

Türkiye müşteri olabilir

ODTÜ Elektrik Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Sevaioğlu, doğal gaz konusunda İsrail, Mısır ve Güney Kıbrıs’ın ortak noktaları bulunduğunu, işbirlikleri yaptığını hatırlatırken, İsrail’in, gazı değerlendirmek amacıyla ciddi çaba içinde olduğunu vurguladı.

Doğu Akdeniz’den çıkan gazın, Avrupa ülkeleri ve Türkiye’ye pazarlanacağını, İsrail’in, 3 alternatifi bulunduğunu belirten Sevaioğlu şöyle devam etti:

“Birincisi, Ceyhan üzerinden boru hattıyla Avusturya’ya göndermek, ikincisi Mısır üzerinden satmak. Üçüncü alternatif ise Güney Kıbrıs’ın Baf kesiminde doğalgaz tesisi yapılması ve buradan gazın Avrupa’ya pazarlanması... Türkiye, Ceyhan üzerinden taşınması halinde sadece müşteri olabilir.”