Koruma alanlarında doğal gaz aranıyor

Doğu Akdeniz yeni enerji kaynağı arayışlarının merkezi haline gelirken, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi adına petrol arayan İtalyanların deniz koruma alanlarında bulunduğu iddia edildi. Kıbrıslı Rumların İtalyan ENI şirketiyle doğalgaz arama ısrarı bölgede tansiyonu bir kez daha yükseltirken; Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV), GKRY adına bölgede bulunan İtalyanların, deniz ekosistemi için çok önemli olan denizaltı dağlarının üzerinde faaliyet gösterdiğini ve bunun ekosisteme zarar vermesinin yanı sıra uluslararası hukuka da aykırı olduğunu belirtti. TÜDAV, İtalyan ENİ şirketinin derin deniz araştırmaları için seçtiği sekizinci parselin pek çok canlıyı barındıran özel bir alan olduğu vurguladı. TÜDAV Genel Sekreteri Doç. Dr. Bülent Topaloğlu, şunları söyledi:

Ekosistemin merkezi

“Akdeniz denizaltı dağları, Kıbrıs adasının 46 deniz mili güneyinde, Beyrut’un 130 deniz mili batısında yer alır. Yaklaşık 20X10 mil genişliğinde bir bölgedir. Etrafı yaklaşık 2 bin 500 metre derinlikteyken, bu bölge 630 metrelere kadar yükselir. Doğu Akdeniz’deki dip akıntıları deniz tabanından yükselen bu dağlara çarparak yukarıya yönelir. Bu sırada dip sularında ışık olmadığı için fotosentez için kullanılmayan birikmiş besleyici besin tuzları yüzeye taşınır. Böylece yüzey sularında artan besin tuzu miktarı bitkisel planktonun artmasını, ardından da hayvansal planktonik organizmaların artmasını sağlar. Bu besin zincirini takip eden diğer deniz canlılarının bölgede olmasının nedeni budur.”

‘Eşsiz çeşitliliğe sahip’

“Derin deniz dağları yüksek biyolojik çeşitliliğe sahip. Akdeniz denizaltı dağları henüz tam keşfedilmemiş ve Doğu Akdeniz için eşsiz nitelikte bir denizel alan. Akdeniz Balıkçılık Komisyonu (GFCM), 2006 Mart’ta, alanı koruma alanı ilan etti. Koordinatları belirlenerek koruma altına alınan bölgede balıkçılık faaliyetleri yasaklandı. Dünya Gıda ve Tarım Örgütü’nün 2015 raporlarında da belirtiliyor. Akdeniz Balıkçılık Komisyonu’nun raporunda belirtildiği gibi bölgede çok sayıda balık türünün yanı sıra Doğu Akdeniz için önemli canlılardan iki mercan türü ve derin deniz sünger türleri de yaşıyor. Alanda zengin bir derin deniz ekosistemi var. Çeşitliliği henüz tam olarak belirlenememiş yüksek hayvansal organizma yoğunluğu bulunuyor. 1978’de yürürlüğe giren Akdeniz’in Kirliliğe Karşı Korunması Sözleşmesi’nin (Barselona Sözleşmesi) kapsamı 1992 yılında BM Çevre ve Kalkınma Zirvesi’nde genişletildi. ‘Akdeniz’in Deniz Ortamı ve Kıyı Bölgesinin Korunması Sözleşmesi’ olarak değiştirilen sözleşmesine ülkemiz de imza atmıştır. GKRY ve ENI’nin, sekiz numaralı parselde çıkarmaya çalıştıkları hidrokarbon, Akdeniz’in kabul edilmiş koruma alanlarında yer alıyor. Petrol ve doğalgaz aranması önemli ve eşsiz çeşitliliğe sahip denizel alanların büyük zarar görmesine neden olacaktır.”

‘Hukuka aykırı’

TÜDAV Genel Sekreteri Doç. Dr. Bülent Topaloğlu, “2002 yılında ‘Akdeniz’de Kıta Sahanlığı ve Deniz Dibinin Keşfi ve İşletilmesinden Kaynaklanan Kirliliğin Önlenmesi Protokolü’ imzalandı. GKRY ve İtalyan firmanın Doğu Akdeniz’in bu bölgesinde yaptığı enerji arayışları tüm bu uluslararası sözleşmeler çerçevesinde uluslararası hukuka da aykırıdır” dedi.