Genç yönetmenlerin babasıydı

Alin Taşçıyan

Türk sinemasının önde gelen yapımcılarından Kadri Yurdatap dün İstanbul’da hayatını kaybetti. Mine Film’in sahibi olarak, 70’ten fazla filme imza atan Kadri Yurdatap, bir süredir tedavi görüyordu. Yurdatap’ın cenazesi bugün öğle namazının ardından Ataköy 5. Kısım Camii’nden kaldırılacak.
1931 yılında İstanbul’da doğan Kadri Yurdatap, 60’lı yıllarda yapımcılığa başladığında, dönemin önde gelen Yeşilçam yönetmenleri Ülkü Erakalın, Memduh Ün, Ertem Eğilmez, Mehmet Dinler, Feyzi Tuna, Duygu Sağıroğlu, Çetin İnanç ve Temel Gürsu ile yoğun biçimde çalıştı. Özellikle Memduh Ün ile çok sayıda filmde işbirliği yaptı. Ancak Yurdatap’ı Yeşilçam yapımcılarından ayırt eden en önemli özelliği sinemaya farklı açılımlar getirmek isteyen yönetmenlerin projelerine, ilk kez kamera arkasına geçecek olan genç yönetmenlere destek vermesiydi.

Değişimin öncülerindendi
Yurdatap, ticari şansı bulunmayan filmlere de yapımcı olarak imza atma riskini her zaman aldı. Bu yüzden de özellikle Türk sinemasının ağır bir ticari kriz geçirdiği 80’li ve 90’lı yıllarda sinemadaki politik ve estetik değişimin öncülerinden biri oldu.  Yurdatap’ın bu dönemde yapımcısı olduğu filmler sadece yurtiçinde değil yurtdışında da kabul gören, beğenilen, ödüller kazanan yapımlar oldu. Atıf Yılmaz’ın cinsel tabuları kıran “Dağınık Yatak” ve “Dul Bir Kadın”, Muammer Özer’in toplumsal sorunlara eğilen “Kardeş Kanı” ve “Bir Avuç Cennet” filmlerinin yapımcısı Yurdatap’tı.
80’lerin siyasal nitelikli komedileri arasında hemen sivrilip bir kült haline gelen, Nesli Çölgeçen imzalı “Züğürt Ağa”, yine Kadri Yurdatap’ın filmleri arasındaydı. Dönemin en iyi görüntü yönetmenlerinden Orhan Oğuz’un hem yurtiçinde hem yurtdışında (38. Mannheim Film Festivali - En İyi Film) birçok ödül kazanan “Herşeye Rağmen”i; Erden Kıral’ın yurtdışında da çok başarılı olan “Av Zamanı” filmi, Yurdatap yapımcılığında gerçekleştirilebildi.
Yurdatap Türk sinemasının kadın yönetmenlerine de arka çıkmasıyla, bir kez daha cesur yapımcı unvanını hak etti. Gülsün  Karamustafa ve Füruzan işbirliğiyle çekilen “Benim Sinemalarım”, Mahinur Ergun’un “Ay Vakti” filmi, Yeşim Ustaoğlu’nun “İz”i, Yurdatap’ın yurtiçi ve yurtdışında filmografisine yazılan gurur verici çalışmalar oldu.
Yurdatap’ın ortak yapımcısı olduğu, Tayfun Pirselimoğlu’nun “Hiçbiryerde” adlı filmi, yurtiçi ve yurtdışındaki birçok başarısının yanında, Montreal Dünya Film Festivali’nde jüri özel ödülü kazandı.  Kadri Yurdatap ayrıca uzun yıllar Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği’nin (SESAM) yönetim kurulu başkanlığını sürdürdü. SESAM aracılığıyla Türk sinemasını Berlin ve Cannes gibi pek çok önemli etkinlikte temsil etti.
Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay da, Yurdatap’ın vefatı dolayısıyla yayımladığı mesajda, “ Gönlümüzde yer eden birçok filme yapımcı olarak imza atan Kadri Yurdatap, Türk sinemasına uzun yıllar hizmet vermiş, önemli katkılar sağlamıştır” dedi.

 

Bazı filmleri:
Hiçbiryerde, Tayfun Pirselimoğlu, 2001  
Kaçıklık Diploması, Tunç Başaran, 1998  
Bir Aşk Uğruna, Tunca Yönder, 1994  
İz, Yeşim Ustaoğlu, 1994 
Ay Vakti,  Mahinur Ergun  1993  
Av Zamanı, Erden Kıral, 1988  
Herşeye Rağmen, Orhan Oğuz, 1988  
Kupa Kızı, Başar Sabuncu, 1986  
Dul Bir Kadın, Atıf Yılmaz, 1985  
Züğürt Ağa, Nesli Çölgeçen, 1985  
Leyla İle Mecnun, Duygu Sağıroğlu, 1972  
İnsanlar Yaşadıkça, Memduh Ün, 1969,

 

Onun sayesinde sinemacı oldum
Tayfun Pirselimoğlu (“İz” filminin senaristi, “Hiçbiryerde”nin senaristi ve yönetmeni) : Onun alicenaplığının en önemli örneklerinden biri benim. “Dayım” adlı kısa filmimi yapmak istediğimde bana on kutu film vermişti. Kadri Bey sayesinde sinemacı oldum. Eskiden beri tanışırdık, “İz”in de yapımcısıydı. Üzerimde çok emeği vardır. Prodüktör - yönetmen ilişkisi çok zordur; buna rağmen ilişkimiz her zaman çok iyi devam etti. 

 

Genç sinemacıları ortaya çıkardı
Agah Özgüç (sinema tarihçisi):  Yurdatap, 1960’lı yıllarda, Babıali’deki ilk patronlarımdan biridir; 88 sayı çıkan Sinema dergisinde. Sinemaya ve basına hizmet etmiş duayenlerden biriydi. Çok çalışkandı, sinema ve yayıncılık açısından önemli bir ismi kaybettik. SESAM başkanı olarak da çok mücadele etti. Mahinur Ergun, Füruzan ve Gülsün Karamustafa gibi genç sinemacıları ilk o ortaya çıkardı. Türk sinemasında kalıcı olan birçok filmi var. “Kupa Kızı” ve “Züğürt Ağa”yı sinemamıza o kazandırdı. Acımız büyük.

Yapımcı ne demek ondan öğrendim
Sabahattin Çetin (yapımcı): Kadri “has” bir sinema adamıydı. Bu ülkede en çok senaryo gönderilen tek yapımcıydı. Gelen öneriler arasından sinema kokan senaryoyu seçmekte hiç zorlanmaz ve öngörüsü genellikle doğru çıkardı. Uluslararası film festivallerinde en çok ödül kazanmış filmlerin yapımcısıydı. Gişe filmi de yaptı, ama filmlerinin hemen hemen hepsinin “içi doluydu”. Genç senaristlerin ve yönetmenlerin önemli bir kısmı Kadri’nin keşfidir. Ben 25 yıl önce onu tanıdığımda iki film yapmıştım ama yapımcının ne demek olduğunu ondan öğrendim. Sinema yapmak için “parayı koyan değil parayı bulan adam yapımcıdır” diyordu.