"Hamzaname" New York’ta

Emir Hamza’nın akıllara durgunluk veren maceraları New York’ta. 16. yy.’da Moğolistan’da çizilen, birbirinden renkli, heyecan dolu, 74 X 58 cm’lik macera resimleri sonbaharda Brooklyn Sanat Müzesi’nin en ilgi çeken gösterilerinden biri olmayı vaadediyor. Okuma yazma bilmeyen Moğolistan hükümdarı Akbar’ın Hintli ve İran’lı sanatçılara on beş yıl boyunca çizdirdiği 1400 resimden bugüne ulaşanların sayısı 200’den fazla değil. Sergilenecek resimlerin sayısı ise topu topu 58.
Argan Dev, Hamza’nın zırhlı sandığını getirir, Zümrüt Şah Büyük Dağ’ın eteğine ulaşır, Kan emen Raim, Parlayan Zümrüt’le buluşur, Antali büyücülerine sahte hekimlik yapan Mazmahil kılığına giren Ömer, Songur Balki’nin önderliğindeki Ayyarlar ve Casus Lulu ile birlikte hapishane bekçilerinin boğazlarını kesip Said Faruk Nizad’ı kurtarır. Bunlar, 1557 ve 1572 yılları arasında çizilen on dört bölümlük dev masal Hamzaname’nin Brooklyn Müzesi’ne ait dört resminin hikâyesi. Kiraz ve selvi ağaçları, cinler, periler, halılar, seramikler, çatılar, rengârenk kaftanlarla bezenmiş resimlerde Hazreti Peygamberin amcası olan Emir Hamza nefes kesen bir maceradan bir başkasına atlıyor. Canavarlarla, devlerle, şeytanlarla dövüşüyor...
Resimlerin 28 tanesi Avusturya Sanat Müzesi’nden New York’a getirildi. Resimler ilk kez Avusturya dışında sergilenecekler. Hamzaname’nin geri kalan kısmı İngiliz Müzesi, Al Sabah koleksiyonu ve Victoria & Albert Müzesi’nden. Victoria & Albert Müzesi’nden gelen resimlerin çoğu kısa bir süre önce Hindistan’da Çelum nehri kıyısındaki kulübelerin ve nehirdeki kayıkların pencerelerinde perde niyetine asılıyken bölgeyi ziyaret eden müze görevlileri tarafından keşfedilmiş.
İslam sanatı içinde eşine menendine rastlanan ve Moğol stilini olduğu kadar, sonradan Hint ve İran stilini de etkileyen Hamzaname resimleri New York’ta oryantalizm rüzgârını yeniden estirme iddiasında. İran ve Hint stillerini birleştiren Hamzaname, canlı renkleri ve karmaşık şekilleriyle Moğol resim sanatının başlangıcı olarak biliniyor. Sergide Hindistan’a Moğol stilini getiren iki İranlı ustanın da resimleri yer alacak.
Serginin tarihçesine göre, Kuzey Hindistan’da Moğol İmparatorluğu’nu kuran Babur’un oğlu Humayun, İran’da sürgüne gönderildikten sonra Hindistan’a dönerken yanında İranlı sanatçılardan Mir Seyid Ali ve Abdül Samat’ı getirdi. Bu iki sanatçının liderliğinde açılan atölyelerde çalışan Hintli ve İranlı sanatçılar sonradan Hamzaname’yi çizdiler. Moğol hükümdarı Akbar çocukluğunda dinlediği Hamzaname masallarının çizilmesini isteyince bu sanatçıların atölyeleri de Hamzaname’in üretim alanı haline geldi.