Klazomenai’nin yeniden keşfi

Klazomenai’nin yeniden keşfi
Urla’da ortaya çıkarılan ve M. Ö. 6. yy.’a ait olduğu saptanan Anadolu’nun en eski zeytinyağı işliği aslına uygun olarak yeniden inşa edilecek.
ZEYNEP SAVAŞ

Zeytinyağının başkenti Klazomenai’de yani bugünkü adıyla Urla’da yıllardır sürdürülen hummalı kazı çalışmaları meyvesini verdi. Sonuç, Anadolu’da ortaya çıkarılan en eski ve en modern zeytinyağı işliği... Sistemli olarak 1992 yılından beri sürdürülen çalışmalar sonucunda M.Ö. 6. yy.’a ait olduğu düşünülen Klazomenai zeytinyağı işliği tamamen ortaya çıkarıldı. Sıradaki proje ise, işliğin aslına uygun olarak tekrar ayağa kaldırılması.
Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Güven Bakır başkanlığında ve Komili Zeytinyağı’nın sponsorluğunda sürdürülen kazılarda ortaya çıkarılan işliğin en önemli özelliği Anadolu’da bilinen en eski işlik olması. Ayrıca bütün sınırlarıyla ortaya çıkarılmış ve nasıl bir şekle sahip olduğunu açıkça gösteren ilk ve tek örnek.
Zeytinyağı işliğinde kullanılan teknoloji ise, çağına göre oldukça modern. Fabrikasyona yönelik bir üretimin yapıldığı işlikte karşılaşılan yeniliklerden biri olan üç gözlü yağ ayrıştırma düzeneği, bileşik kaplar esasına dayalı modern bir teknik. İşlikte iki kullanım evresi var. İşliğin küçük kapasiteli 1. evresinde üretim kentin ve yakın çevrenin gereksimini karşılamaya yönelikken 2. evresinde ise dış satışın önem kazandığı görülüyor.
Klazomenai zeytinyağı işliği, Türkiye’nin dört bir yanından getirilen ustaların katkılarıyla aslına uygun olarak tekrar ayağa kaldırılacak. Hatta çalışır duruma getirilerek o dönemin teknolojisi uygulanarak üretim bile sağlanacak. Projede Karadeniz bölgesinin tahta oymacıları, Konya’dan saz ustaları ve Ege’nin ünlü taş ustaları görev alacak.
Prof. Dr. Güven Bakır, işliğin çalışır duruma getirilmesi ile ilgili şunları söylüyor: "İşlik yine kazı alanının sınırları içinde yer alacak. Ana kaya olan zemine dokunmadan üst elemanları birebir ayağa kaldırmayı düşünüyoruz. O dönemde kullanılan teknikler aynen uygulanacak. Endüstriyel amacı olmayan sembolik bir üretim de gerçekleştirmeyi düşünüyoruz. Proje bu. 1.5 - 2 yıl içinde bitirmeyi planlıyoruz."
Bakır, işlikten çıkarılan küçük buluntuları ise, Kültür Bakanlığı’nın himayesinde Urla’da kurulmasını istedikleri yerel bir müzede sergilemeyi düşündüklerini söylüyor.




KÜLTÜR & SANAT