Marmara mercanları nakille yaşatılacak

Binlerce yıldır çevresinde insanların yaşadığı Marmara Denizi, 7 metropoldeki yaklaşık 25 milyon insanın atıklarıyla hızla kirleniyor. 4 büyükşehirdeki sanayi kuruluşlarının yanı sıra, kanalizasyon sisteminin de boşaltıldığı Marmara Denizi’nde halen varlığını sürdüren mercan kolonileri ise ekosistemin en önemli parçalarından biri. İnsan yaşamı olmayan Yassıada ve Sivriada açıklarında görülen son mercan kolonilerinin, inşaat ve atık kirliliğiyle yok olma tehdidi yaşaması bilim insanlarını harekete geçirdi.

Tavşan Adası kaldı

İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi, Türk Deniz Araştırmaları Vakfı ve Adalar Denizle Yaşam ve Spor Kulübü Derneği, Türkiye’de ilk kez uygulanan bir yöntemle mercan kolonilerini başka yere nakletmeye başladı. 20-30 metre derinliklerde biyolojik çeşitlilik barındıran mercan topluluklarını yok olmadan önce insansal etkilerin daha az olduğu Neandros Adası açıklarına taşıyan bilim insanları özel yöntemler uyguluyor. Mercanlar uzman dalgıçlar tarafından kökleriyle birlikte alınarak özel kaplarla önce tekneye çıkartılıyor. Ardından kimyasal ve inşaat atıklarından uzak Neandros Adası’nın derinliklerine götürülerek tekrar dikiliyor. İstanbul Valiliği’nin de desteklediği proje ile ekosistem ve besin zincirinin önemli halkası mercanların 200’ü başka yere dikilecek.

‘Uyum sağlasın’

Türkiye’de ilk kez uygulanan projenin sorumlusu öğretim üyesi D. Eda Yalçın, “Bu zorunlu taşınma ile mercanlar fiziksel zarardan etkilenmeyecek ve genetik zenginliklerini koruyacaklar. Tropik bölgelerde yapılan bu çalışmayı ilk kez ülkemizde deniyoruz. İspanya-Fransa kıyılarında da çok az denendi. Mercanların yeni yerlerine uyum sağlaması ve tekrar hayat bulmasını çok istiyoruz” dedi.

Dünyada tek

Mercanlar, ülkemizde sadece Kaş-Fethiye arasında ve Ayvalık kıyılarında var. Marmara Karadeniz ve Ege Denizi arasında koridor görevi yaptığından az da olsa mercan kolonisi barındırırken dünyada başka örneği bulunmuyor. Mercanlar, ağaçsı yapıları sayesinde başka canlılar için yumurtlama ve yaşam alanı görevinde. İnsanların ulaşamadığı derinliklerde yaşayan mercanlar, 2 yıl önce Yassıada’da başlayan inşaatla zarar görmeye başladı. Kadıköy’de ki Kurbağlıdere’den toplanan kanalizasyon atıklarının mercanların üzerine atılması toplu ölümler meydana getirdi. Mercanlarla birlikte süngerler, pina kabukları ve birçok deniz canlısı yok oldu.