‘Şeker otu’na büyük yatırım’

OKTAY PİRİM- Yediklerimiz, içtiklerimiz ne kadar sağlıklı? Açıkçası tüketicilerin kafaları karışık. Buna ilave olarak bazı ürünlerin aşırı tüketimi de insanoğlunu tehdit eder hale geldi. Örneğin şeker... Obeziteye ve diyabete yol açabiliyor. Bunu engellemek amacıyla uzun süredir şeker alternatifi ürünler kullanılıyor. Artık şekerlemelerden içeceklere kadar her türlü gıdada karşımıza yapay tatlandırıcılar çıkıyor. Bunların da hangisinin sağlıklı olduğu konusunda pek çok soru işareti bulunuyor. Antalya’da ise yerli bitkisel şeker üretiminde önemli bir gelişmeye imza atıldı. Adı ‘stevia’ olan ve ‘şeker otu’ olarak bilinen, üstelik şekerden 100 kat daha tatlı olan bir bitkinin üretimine ve bu üretimden sağlanan şekerin sanayi tipi haline getirilmesine geçildi. Bu işin öncülüğünü ise Grow Fide yapıyor. Patronu Hasan Ünal ama işin üretiminden planlamasına kadar her aşamasını eşi Prof. Narin Ünal yürütüyor. Kendisiyle ayrıntıları konuştuk...

Nereden başladınız bu işe?

Dünyada çok büyük bir tatlandırıcı tüketimi var ve biz bunu üretemiyoruz. Baktık bu konuda sağlıklı olan stevia adlı şeker otu bitkisi. 10 yıl kadar önce Güney Amerika’dan bitki ithal ettik ve Antalya Üniversitesi içindeki Teknokent’te Ar - Ge çalışmalarına başladık. Çok başarılı sonuçlar almaya başladık. Şöyle söyleyeyim: Türkiye’de ilk defa stevia üretimi 2009'da Prof. Dr. Kenan Turgut öncülüğünde firmamızda başladı. Firmamız tarafından tescil edilen ve Antalya ilinde yetiştirilen ‘Levent 93’ stevia bitki çeşidinin toz formda tatlandırıcı stevia ürünlerine dönüşümü ise yine Güney Agripark tarafından gerçekleştirildi.

Peki bu otun toz şeker haline getirilme süreci nasıl gelişti?

Toz stevia üretim çalışmaları ilk olarak 2018 yılında KOSGEB ve TAGEM tarafından desteklenen Ar-Ge projesiyle başladı. Bu proje yine Akdeniz Üniversitesi hocalarından Prof. Dr. Mustafa Karhan’ın çalışmalarıyla geliştirildi. Proje doğrultusunda oluşturulan pilot ölçekli üretim tesisi kuruldu ve 2021 yılına kadar Ar-Ge çalışmaları devam ettirildi. Kapsamlı çalışmalar sonucunda firmamız bünyesinde hiçbir katkı maddesi içermeyen ve yalnızca su kullanılarak gerçekleştirilen ekstraksiyon işlemiyle tamamen doğal toz ve sıvı formda stevia ürünlerinin üretimine geçildi. Stevia ekstraktı doku kültürü tekniği ile kaliteli stevia bitkisi üretimiyle başlıyor. Doku kültürü tekniği ile üretilen fideler gelişim için açık arazilere dikiliyor. Antioksidan ve antimikrobiyal kapasitesi yüksek olan stevia bitkisi tarlada ilaç kullanımı gerekmeden yetiştiriliyor. Hasat sonrası yapraklar doğal koşullar altında kurutuluyor. Kurutulmuş yapraklar daha sonra tesisimize getiriliyor ve işlenerek toz formda tatlandırıcı stevia ürünleri haline dönüştürülüyor.

Şeker tadı nasıl?

Stevia bitkisindeki steviol glikozitler bitkiye tatlılık kazandırmakta. Steviol glikozitler tatlılık verirken vücutta sindirilmeden dışarı atılır. Bu sayede kalorisiz bir tatlandırıcı özelliği kazanmakta. Stevia ekstraktlarından elde edilen toz stevia sofralık şekerden 150-300 kat daha tatlı.

Bu bitkiyi nerede yetiştiriyorsunuz?

Antalya’da anlaşmalı çiftçilerimiz var ve 85 dönüm üzerinde ekim yaptırıyoruz. Toz haline yani şeker görünümüne dönüştürmek üzere yurtdışından 30 milyon TL’lik makine parkı getirttik.