Ne olacak bu doların hali?

Yılın son ayına girilirken gündem de, piyasaların hareketliliği de oldukça yüksek. Dolar kuru zirve üzerine zirve yaparak 2.45’lere tırmanırken BİST 100 Endeksi bir kez daha 74.000 sınırında. Gösterge faiz 10.89 seviyesinde. ABD seçimlerinden sonra gelişmekte olan ülkelerden başlayan çıkış hızla sürüyor. Buna bağlı olarak gelişmekte olan ülke borsaları ve para birimlileri değer kayıpları yaşıyor. ABD seçimlerinden bu yana gelişmekte olan ülkelerden 10 milyar dolardan fazla sermaye çıkışı gerçekleşti. Türkiye ise gelişmekte olan ülkelerle negatif ayrışıyor. 15 Temmuz darbe girişimi ve sonrasında yaşanan gelişmeler, Türkiye’ye yönelik olumsuz fiyatlamaların daha da artmasına neden oldu. OHAL’in uzatılması, Moody’s’in Türkiye’nin kredi notunu düşürmesi, Avrupa Parlamentosu’nun Avrupa Birliği ile Türkiye arasında üyelik müzakerelerinin geçici olarak dondurulmasına ilişkin kararı, Suriye sınırında yaşanan gelişmeler, dolar kurunun hızla tırmanmasına neden oldu. Dolar/TL’de her çıkışın ardından gelen dip bir önceki seviyenin üzerinde oluşuyor.

2.89 TL’den 3.45 TL’ye geldi

Dolar/TL kurundaki yükseliş ivmesi 15 Temmuz sonrasında hızlandı. 15 Temmuz’da 2.89’lu seviyelerde olan dolar/TL kuru 25 Kasım’a gelindiğinde 3.45’li seviyelere ulaştı. Yaklaşık 4.5 ayda dolar kurundaki artış yüzde 19 oldu. Aynı süreçte BİST 100 Endeksi’ndeki değer kaybı yüzde 10’u buldu. BIST 100 Endeksi 82.825 seviyesinden 74.363’e geriledi. Yabancılar ağırlıklı olarak satış yönlü işlemlerde bulundu. Satışları ise sürüyor. Yabancı yatırımcılar, 18 Kasım ile biten haftada net 201 milyon dolarlık hisse senedi sattı. Aynı hafta 371.6 milyon dolarlık Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) ve 42.3 milyon dolarlık Özel Sektör Tahvil ve Bonosu (ÖST) sattılar.

Yükseliş devam edecek mi?

Yatırımcılar ise kurdaki yükseliş devam edip etmeyeceğini merak ediyor. Teknik olarak kurun 3.40’lı seviyelerde hareketinin bittiği gözlenmekle birlikte devamındaki çıkışları, yükseliş dalgasının uzatmaları olarak nitelendirebilir. Bununla birlikte kurumlar dolar/TL için yılsonunda 3.50 seviyesini hedef fiyat olarak öngörüyor. Credit Agricole dolar/TL kurunda yıl sonu tahminini 3.50 olarak belirtirken JP Morgan da raporunda aynı hedefi öngörüyor. JP Morgan, Gelişmekte Olan Piyasalar Raporu’nda; dolar/TL için 2017 yıl sonunda ise hedef fiyat olarak 3.65’i işaret ediyor. Bunun yanısıra 3.70 hedefi de raporlarda dile getirilen rakamlar arasında. Dolar/TL kurunda yön tayini için önümüzdeki hafta yaşanacak hareketler önemli. Yaşanan uzatma hareketi devam mı edecek yoksa bu seviyeden dönüş mü gerçeklecek? Yatırımcılar bunu anlamaya çalışıyor. Piyasaları etkileyecek yoğun bir gündemi içinde barındıran aralık ayında aynı zamanda şirketlerin bilançoları da bağlanıyor. Bilançolara yönelik pozisyonlar kapanıyor ya da buna uygun işlemler yoğunlaşabiliyor. Söz konusu durum kurdaki hareketli seyrin aralık ayı içerisinde de sürmesine neden olabilir. Öte yandan gelişmekte olan ülkelere yönelik negatif algı önümüzdeki dönemde de devam edecek. Bu sebeple gelişmekte olan ülkeler arasında kırılganlığı yüksek olanların daha fazla etkilenmesi kaçınılmaz gözüküyor.

ÖTV BİST’teki otomobil hisselerini nasıl etkiler?

Otomotiv sektöründe ÖTV oranları yeni baştan belirlendi. Sektörün yıl sonuna kadar ertelenebileceği yönündeki beklentisinin aksine yeni oranlar Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Eski sistemde özellikle lüks araçlarda düşük motor hacimli seçeneklerle fiyat avantajı sağlamak mümkün olabiliyordu.

Yapılan değişiklikle birlikte artık birden fazla kritere göre fiyatlamalar yapılıyor. Silindir hacminin yanısıra otomobillerin fiyatı ve motor türü de ÖTV’nin tespitinde belirleyici oluyor. Böylece motor hacmi 1600 cc altında olan araçlarda alınacak ÖTV oranı yüzde 45’ten yüzde 60’a çıkarken fiyata göre üç farklı kademe belirlenecek.

İthalatı daraltacak

Yeni sistemin getiriliş gayesi ise daha ziyade ithalatı daraltma yönündeki tedbirler kapsamında değerlendiriliyor. Diğer taraftan dolardaki değer artışının da önümüzdeki süreçte ithal araçlarındaki fiyat artışına neden olacak bir diğer faktör olduğunu göz ardı etmemekte fayda var.

Düzenlemeyle birlikte tüketicilerin alt segment araçlara kayması şaşırtıcı olmayacaktır. Lüks kapsamındaki araçlardan uzaklaşma yaşanırken ilave vergiden kaynaklı fiyat artışının da elimine edilmesine çalışılacak. Uygulama, ihracat ağırlıklı firmalardan çok ithalat ağırlıklı firmaları olumsuz yönde etkileyecek.

Bu özelliğiyle Doğuş Otomotiv hemen öne çıkıyor. Şirketle ilgili değerlendirmede bulunan Vakıf Yatırım, Doğuş Otomotiv’in toptan satışlarının yaklaşık yüzde 80’inin binek segmente ait olduğunu ve ÖTV matrahı 40 bin TL üzeri araçların binek segmentin yaklaşık yüzde 40’ını oluşturduğuna dikkat çekerken, şirketin fiyatlarda gerçekleştireceği artış nedeniyle rekabet gücünün zayıflayacağını belirtti.

Bunun neticesinde de firmanın yeni ÖTV uygulamasından dolayı olumsuz etkileneceği değerlendirmesinde bulunuyor. Satışlarının yüzde 70-75’ini ihraç eden Tofaş ve Ford Otosan’ın ise bu düzenlemeden daha az etkilenmesi bekleniyor.

Kredi Risk primi 300 sınırında

Türkiye’nin kredi risk primi (CDS) oranı yeniden 300 sınırına dayandı. Cuma günü en yüksek 299 seviyesini gördükten sonra 298.6 seviyesinde. Risk priminin bu kadar yüksek olduğu bir ortamda piyasalarda tansiyonun düşmesi zor görünüyor. Kriz dönemlerinde görülen 300 sınırı, TL varlıklar üzerinde bir süre daha satış baskısı oluşturabilir.

İtalya AB’den çıkış sürecine girer mi?

Gündem aralık ayının oldukça yoğun geçeceğini gösteriyor. 2 Aralık’ta Moody’s’in not değerlendirmesi, 4 Aralık’ta İtalya referandumu, 14 Aralık’ta Fed faiz kararı, 15 Aralık’ta AB liderlerinin kararı, 20 Aralık’ta TCMB faiz kararı piyasalarda tansiyonu yüksek tutacak.

Moody’s kararı sonrasında aralık ayının önemli gündemlerinden biri İtalya’da yapılacak olan anayasal reformların oylanacağı referandum. 4 Aralık günü İtalyanlar sandık başına giderken sandıktan ‘evet’ çıkması halinde senatonun yetkileri azalırken merkezi hükümet güçlenecek. Referandumun asıl gayesi ise siyasi istikrarın artırılması. ‘Hayır’ taraftarları ise getirilmek istenen değişikliklerin kuvvetler ayrılığı ilkesinin sekteye uğratılacağını dile getiriyor.

Sandıktan ‘hayır’ çıkması halinde Başbakan Renzi istifa edeceğini birkaç defa açıkladı. Kimi yorumcular ise oylanan referandumların kabul edilmemesi halinde İtalya’nın AB’den çıkış sürecine gireceği ifade edimekte. Renzi’nin istifa etmesi halinde de yapılacak bir erken seçimle AB karşıtı Beş Yıldız Hareketi’nin hükümeti oluşturması gündeme gelebilir. Bu hareketin başa gelmesi halinde de İngiltere’de yaşandığı gibi AB’den çıkmak için referanduma gidilmesinin gündeme gelebileceği kaygısı dile getirilmekte. Ancak uzmanların ağırlıklı kesimi bu senaryoyu düşük bir olasılık olarak görüyor.