Büyük Menderes Küçük Menderes

Büyük Menderes Küçük Menderes
Dikkat!!! Testus bir sınav değil... "Çoktan seçmeli testölerle "gırgır" geçmeyi amaçlamakta... Testustaki şıklardan biri mutlaka doğru yanıt ve doğru olanı bazen şıkların en komiği... Yanıtlar her testusun altında, göz ucunda... Ezcümle, en iyi sınav testustan beter..
TESTUS YORGUNUS / Ahmet Turhan Altıner

Adnan Menderes’in siyaseti halka ulaştırmadaki etkisi gerçekten şaşırtıcı boyutlarda olmamış mıydı? Türk halkının demokrasi denen ne olduğu bilinmez kavramla(!) rampa rampaya geldiği yıllardı. Demokrasi denen şey, ekonomik miydi, yoksa politik mi; eşitlik miydi, yoksa çoğunluk diktatoryası mı? Dokunulabilir miydi, yenilip yutulabilir miydi? Sonunda "demir kır at" olup çıkmıştı demokrat bilinmezlik. Üstelik, "ilgililerin tamamen bilgisiz, bilgili geçinenlerin de tamamen ilgisiz olduğu" şaşkın yıllardı bunlar. 1946’dan 1954’e kadar popülaritesi olağanüstü yükselen, sonra da 1960’da asılarak idamına kadar düşüş gösteren kahredici siyasal serüven grafiğiyle Adnan Menderes, İkinci Dünya Savaşı sonrası iktidara ulaşmış, Batı blokuna bağımlı popülist dünya liderlerinden belki en sansasyonel olanı değil miydi? Ve belki insan olarak en az bilineni, anlaşılanı... Ama arşivler bu on beş yılın meş’um sonundaki hikayelerle dolu değil mi genellikle?. Ve kimse Adnan Menderes’in aslında ne kadar iyi bir sporcu olduğunu öğrenmeye küçük bir çaba dahi göstermedi. 1899’da Aydın’da dünyaya Hacı Ali Paşazade Adnan olarak gözlerini açmıştı. 1914 ve 1915 yıllarında İzmir’in Karşıyaka takımında santrfor olarak futbol oynamıştı. İzmir’de Kızılçullu Amerikan Koleji’nde okurken 1916’da harp dolayısıyla askere alınmış ve bu yüzden ortaöğrenimini tamamlayamamıştı. İstiklal Savaşı’ndan madalyası olduğu söylenir. Büyük toprak sahibi aileden gelmesine ve iyi eğitim olanaklarından yararlanmış olmasına rağmen, onun da hayatı tesadüflerden, garipliklerden, tersliklerden, trajedi ve mizahtan oluşmamış mıydı? Tabii ki o da bizden biri gibi Temel fıkralarına çok meraklıydı. Adnan Menderes’in "favori" Temel fıkrası, Hayrettin Erkmen’in bildirdiğine göre şöyle: "Temel ve Cemal bir Amerikalı’yla kavgaya tutuşur. Amerikalı boksör olduğu için ikisini de yere serer. Biri ayağa kalkar gibi olur, derhal yumruğu yer. Diğeri kalkmaya yeltenir, o da devrilir. Bir ara birbirleriyle konuşurlar. Cemal, "At şuna bi piçak" der. Temel cevap verir, "Atmasina atacağum ama dikine duramayarum ki..."
İnsanlar yıllarca onu yalnızca asmak, asılışına yanmak ya da gömmekle meşgul oldu. Halbuki, Türkiye’nin feodal yapısından modern yurttaş devletine geçiş sürecinin bunaltıcı ve bulantılı sancılarını yansıtabilmek için en etkili ayna bence Adnan Menderes’in hayatı. Özgürleştikçe, Büyük Menderes ırmağı gibi geniş tabana yayılan, baskı ve stres altına girdikçe de Küçük Menderes ırmağı gibi hezeyan dolu sellere dönüşen Adnan Menderes’in tipik yaşamından birkaç enstantaneyi algılamaya buyur ola bu kez de...

1 Adnan Menderes "Beni Atatürk keşfetti" derdi. Gerçekten de Atatürk onu bir vesileyle tanıdıktan sonra tayinen CHP mebusu seçtirmişti. Böylece Adnan Bey 1931’den sonra dört dönem acep hangi ilin bu partiden mebusu olmuştu?
a. İstanbul
b. Ankara
c. İzmir
d. Aydın

2 Adnan Menderes’in tipik kıyafetinin ayrılmaz öğesi, kruvaze koyu elbise ceketinin yakasını aşan yüksek gömlek yakasıydı. Buna o zamanlar ne yaka adı verilirdi?
a. Menderes yaka
b. Demirkırat yaka
c. Apartman yaka
d. Hiçbiri

3 Adnan Menderes’i mebus olduktan sonra üniversite öğrencisi olarak da görüyoruz. Ortaokulu dahi bitirememişken hangi fakülteden mezun olmuştu?
a. Mimarlık
b. Harita
c. Tıp
d. Hukuk

4 Adnan Menderes’in doktor olduğunu biliyor muydunuz? Ona fahri hukuk doktoru unvanı veren kimdi?
a. Japon imparatorunun daveti üzerine Tokyo’ya gittiğinde Tokyo Üniversitesi rektörü
b. ABD Başkanı Truman
c. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi
d. Almanya Şansölyesi Erhard

5 1950’de iktidara geldikten sonraki sıcak günlerde bizzat kendi Demokrat Parti grubu tarafından sıkıştırılan Adnan Menderes milletvekillerini teskin için hangi ilginç cümleyi söylemişti?
a. "Siz öyle kuvvetlisiniz ki isterseniz bu memlekete hilafeti bile getirirsiniz."
b. "Devri sabık yaratmayacağız."
c. "Odunu göstersem seçtiririm."
d. Hepsi

6 İşte bir Menderesgate!!! Adnan Menderes’e, 1946’da mecliste o devrin CHP’li başvekili Recep Peker tarafından bir hastalık yakıştırılmıştı. Meğer Recep Peker, Adnan Menderes’in telefonunu dinlemekteymiş; kayıtlarda tekrar eden kelimeleri bir asabiyeciye incelettikten sonra hangi hastalık sonucuna varmış?
a. Sağır
b. Kekeme
c. Psikopat
d. Hımhım

7 Fobi olağanüstü korku demek. Paranoya ise abartılı kuşku. Şevket Süreyya Aydemir’e göre Adnan Menderes’in "verem, yalnızlık ve İsmet İnönü" olarak üç fobisi, bir de paranoyası vardı. Neydi?
a. Dar sokak
b. Darağacı
c. İhtilal
d. Hiçbiri

8 Adnan Menderes’in Atatürk gibi sofrası vardı. Yenilir, içilir, günlük hadiseler müzakere edilirdi. Adnan Bey ortalama kaç kadeh rakı içerdi?
a. Yedi
b. Hiç içmezdi.
c. Bir-iki kadeh
d. Hesabı tutulmazdı.

9 İsmet İnönü fobisi Menderes’e karabasanlar yaşatmaktaydı. Seçim propagandası konuşmalarında İnönü’yü aşağıdakilerden hangisi olmakla suçlamıştı?
a. İktidar hastası
b. Milli jurnalci
c. İki sözlü şahsiyet
d. Hepsi

10 İnternette bulduğum bir yazıdan: "Nev York Tayms gazetesi 29 Aralık 1954 tarihli sayısında ‘Türkiye Geriliyor’ başlıklı bir başyazı yayımladı. Bu başyazıda şöyle satırlar var: ‘Adnan Menderes basın hürriyetini yok ediyor. Basında kendisini tenkit edenleri hapse atıyor. Siyasi muhalefeti eziyor. Menderes işçilere grev hakkını tanıyacağını vaad etmişti. Halbuki en kısa grevler için işçileri takip ediyor. Ben, Nâzım Hikmet, Nev York Tayms gazetesinin satırları arasında kalan yazıları da okudum. Bu satırların arasındaki satırları aynen aşağıya geçiriyorum."
Gerileyen Türkiye yahut
Adnan Menderes’e ögütler
Şaşkınlığın bu kadarına doğrusu ya pes.
Bindiğin dalı kesiyorsun Adnan Menderes.
İlle de asıp kesmek geliyorsa içinden
Ezmekte devâm et Barışçılar’ı, ama sen
Meselâ Yalçın’ı da tıkıyorsun deliğe
İhtiyarcık sana azıcık cilve yaptı diye,
Git, koş, elini öp, af dile, yüzünü güldür,
O, yalnız altın kafeslerde öten bülbüldür.
.....
....."
Nazım Hikmet’in şiirindeki gazeteci Yalçın kimdi?
a. Yalçın Küçük
b. Aydın Yalçın
c. Hüseyin Cahit Yalçın
d. Hüseyin Suat Yalçın

11 Hayret! Doğru mu acep? 1959’da Londra’da geçirdiği uçak kazasından kurtularak Türkiye’ye döndüğünde onu hangi lider karşılamış ve ellerini hararetle sıkmıştı?
a. Kasım Gülek
b. Osman Bölükbaşı
c. Metin Oktay
d. İsmet İnönü

12 Adnan Menderes, Büyük Millet Meclisi’ne danışmadan 1950’de Kore’ye asker göndermişti. Amacı NATO’ya girebilmekti. Nitekim bu 1952’de gerçekleşti. Onu alkışlayanlar arasında bir siyasi, "Kore’de bir avuç kan verdik ama büyük devletler arasına katıldık," demişti. Kimdi?
a. Refik Koraltan
b. Celal Bayar
c. Samet Ağaoğlu
d. Fahrettin Kerim Gökay

13 Opera sanatçısıydı. Yassıada’da Adnan Menderes’in kadınlarla olan ilişkilerinin oldukça çirkin bir biçimde ele alındığı ve çeşitli iç çamaşırlarından, aldırılan bebeklerden söz edildiği günlerde mahkemeye çağrılmıştı. Herkes onun nasıl davranacağını merak ediyordu. Hakim, Adnan Menderes’i göstererek, "Bu adamı tanıyor musunuz ," diye sorduğunda en azılı muhafazakarları bile karşısında saygıyla donduran yanıtını vermişti: "Ne tanıması hakim bey, ben bu adamı sevdim." Kimdi?
a. Maria Callas
b. Ayhan Aydan
c. Vita Peron
d. Leyla Gencer

Yanıtlar: 1) d, 2) c, 3) d, 4) a, 5) a ve d, 6) c, 7) c, 8) c, 9) d, 10) c, 11) d, 12) c, 13)b



PAZAR