Çılgın hücreler

Kök hücrenin yaşam kalitemize sağlayacağı olanakları anlattı. Türkiye'de başarıyla yapılmış birkaç kök hücre çalışması bulunduğunu ekledi. Örneğin Gaziantep SSK'da kök hücre nakli gerçekleştirilmiş. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden Prof. Dr. Serdar Bedii Omay ve ekibi, enfarktüs geçirmiş ve by-pass olamayacak 10 hastanın kalplerinde doku hasarı olan bölgeye kök hücre nakletmiş. Sonuç, kalpler tıkır tıkır çalışıyormuş. Yakın zamanda eskiyen bütün organlarımızı yenileyebileceğimiz müjdesi çıkmıyor mu bundan? "Çılgın" kök hücrelerin kapılarını aralamaya buyur ola bu testusta bu kez de...1- Çok hücreli canlılarda, örneğin püsküllü pırasada, hıyarda, ayıda, maymunda ve "püsküllü bela" insanda başlıca iki çeşit hücre bulunmakta. Bunlardan biri canlıların kendilerine benzeyen canlılar üretmesine yarayan cinsiyet hücreleri. Kadında yumurta, erkekte sperm olduğunu bildiğimiz cinsiyet hücrelerinin genetikteki adı ne?a. Kamet b. Kometc. Gamet d. Hiçbiri2- Erkeğin spermi ile kadının yumurtası birleştiğinde, yani döllenme sonrası oluşan ve tek başına tüm organizmayı meydana getirebilecek genetik bilgiye ve güce sahip olan hücreye ne deniyor?a. Embriyo b. Ceninc. Zigot d. Vizigot3- Peki karaciğer, kalp, meme gibi farklı organları oluşturan vücut hücrelerine genel olarak ne ad verilir?a. Soma hücrelerib. Emet hücreleric. Simav hücrelerid. Biga hücreleri4- 25 yıl önce kök hücre keşfedildi. İnsanın kendi kendini tamirinin yolu açıldı. Kök hücreleri diğer hücrelerden ayıran temel özellik nedir?a. Farklılaşmamış (uzmanlaşmamış) hücreler olan kök hücreler bölünerek kendilerini yenileyebilir ve değişik hücre türlerine dönüşebilirler. b. Oysa örneğin kalp hücresi ömür boyu kalp hücresi olarak kalır.c. Eh bu durumda kök hücre olmak epey heyecanlıdır diyebiliriz belki çünkü "joker" hücreler olarak her türlü hücreye bölünebiliyorlar.d. Hepsi5- Kök hücreler ya embriyodan ya da yetişkinlerden sağlanır. Embriyodan kök hücre elde edilebilmesi için embriyonun öldürülmesi gerekiyor. Kök hücre aleyhtarlığı fırtınası da bundan kopuyor! Alındığı canlıyı öldürmeden elde edilen yetişkin kök hücreler ise pek çok hastalığın tedavisinde ve organların yeniden üretiminde kullanılabiliyor. Peki, embriyonik kök hücreler hangi hastalıkların tedavisinde kullanılıyor?a. Kalp b. Kanserc. Felçd. Hiçbir hastalıkta kullanılmazlar. Şimdilik araştırma düzeyinde.6- Embriyonik kök hücre sadece embriyoda bulunur. Peki ya yetişkin kök hücre nerede bulunur?a. Meyan kökündeb. Mason hücresindec. Canlı cansız her yaratıktad. Bütün canlı organlarda7- Kök hücreli organ naklinde hangi kök hücre kullanılmaz?a. İlik b. Kanc. Etene kordonud. Embriyo8- Aşağıdakilerden hangisinde kök hücre bulunmaz? a. Minik bakterib. Söğüt ağacıc. Kordon kanıd. 100 yaşındaki amca9- Bitkiler ve bazı hayvanlar kopmuş organlarını yeniden üretirler. Kertenkelede bunun bir korunma güdüsü olduğu söylenir. Tehlike anında kertenkele kuyruğunu bıraktığı gibi sıvışır. Sonra kuyruk yeniden oluşur. Bu nasıl olur?a. Etrafta bol sayıda bulunan kılkuyruklardan bir adet edinirler.b. Bu tevatürden ibarettir. c. Kertenkele kardeşlerin kuyrukları koptuğu zaman omuriliklerindeki kök hücreler kuyruğa doğru ilerler ve oradaki değişik hücre tiplerini oluştururlar.d. Kertenkelenin içinde yedek bir kuyruk vardır. Biri koptuğunda yedeği devreye girer. 2001 yılında yayımladığım "Ölümsüzlük Kapımızda" adlı genetikle ilgili testusta yazılanlar 2006'da gerçekleşti. 5 Nisan'da Milliyet'te çıkan "İlk yapay organ nakledildi" başlıklı haberde, "uzmanlar laboratuvar koşullarında üretilen yapay organı insan vücuduna nakletti ve vücut organı reddetmedi" yazıyordu. Beş yıl önce öngörülerin gerçekleşmesi bu denli yakın görünmemişti. Çocuklarımıza genetiği ve moleküler biyolojiyi sevdirecek bir kitabın yazılıp basılacağı da... Geçenlerde okuduğum "Mini ve Genetik Benekler" adlı kitap genetik ve mikrobiyolojinin hayatımızın nasıl parçası durumuna geldiğini gösteriyordu. Hücre nedir? DNA nedir? Gen nedir? Rengarenk sayfalarla ve çok yaratıcı bir dille açıklanıyordu genetiğin sırları. Kitap, Viyana Üniversitesi'nde genetik ve mikrobiyoloji okumuş ve Harvard Medical School'da mastır çalışmasını kanser üzerine derinleştirmiş olan Seden Cığızoğlu tarafından yazılmış. Hedefi kitaptan da öte, çocuklarımız için genetik atölyesi yaratmak! Kitabı konuşmak için onu aradığımda kendimizi gazetelerdeki "regenerative medicine" (yenileyici tıp) haberlerini konuşuyor bulduk.