“Çocuğun yararınaysa ortak velayet”

Geçtiğimiz günlerde bir boşanma davasında, mahkeme, boşanmaların seyrini değiştirecek bir karara imza atarak çocuğun velayetini anne-babaya “ortak” verdi. Peki nedir ortak velayet? Çiftler ortak velayet davası açmak için hangi şartları yerine getirmeli, geriye dönük velayet davası açılabilir mi? Emsal davanın avukatlarından biri olan avukat Birgül Sönmez Şimşek’le konuştuk...

- Avukatı olduğunuz bir boşanma davasından tarihi bir karar çıktı. Böyle bir öneriyle gitmek çiftlerin fikri miydi?

Tarafların beş yıla yakın bir süredir süren çekişmeli davası vardı. Ben sürece dahil olduğumda eşlerin yaşadığı gerginlik, velayeti karşı tarafa vermeleri halinde yaşayacakları belirsizliğin yarattığı kaygı her ikisinde de tarif edilemez bir noktadaydı. Ceza davaları vardı, uzaklaştırma kararları alınmıştı. Türkiye’nin 14 Mart 1985 tarihinde imzaladığı “11 No’lu Protokol ile Değişik İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme’ye Ek 7 No’lu Protokol”ün onaylanması ve Resmi Gazete’de yayımlanması üzerine Yargıtay 2. Hukuk Dairesi de bu protokol gereğince artık şartların bulunması halinde müşterek velayete karar verilebileceğini belirtti. Davalarımız açısından önem arz etmesi itibarıyla süreci takip ettik ve müşterek velayet yönünden bir mahkemenin verdiği kararı Yargıtay’ın bozması üzerine bu karardaki “velayet müşterek verilebilir” bozma kararının gerekçesini mahkemeye sunduk. Çorlu 1. Aile Mahkemesi Hakimi de konuyu değerlendirdi ve Yüksek Mahkeme’nin aradığı kriterlere uygun protokol çerçevesinde müşterek velayete karar verdi.

- Ortak velayet protokolü neleri kapsıyordu?

Öncelikle anne ve babanın çocuğun fiziksel ve ruhsal gelişimi için gerekli özeni göstermesi, müşterek velayetin özüne uygun bir biçimde haklar ve yükümlülüklerin yerine getirileceği taraflarca taahhüt edildi. Keza çocuk açısından önemli olan “belirlilik ve güven” duygusunun sarsılmamasına özen gösterildi. Çocuğun anne ve baba yanında kalacağı tarih ve saatler kural olarak belirlendi. Çocuğun gelişimi için gerekli giderlerin ne şekilde karşılanacağı da bu protokol altında düzenlendi.

- Ortak velayet için hangi şartlar sağlanmalı?

Öncelikle çocuğun üstün yararı ve güvenliği açısından bir tehlike olmamalı, tarafların özgür iradeyle bu kararı verdiği konusunda hakimde bir kanaat oluşmalı. Çocuğun ebeveynleriyle şahsi ilişkisinin ne şekilde olacağı ve çocuğun giderlerinin nasıl karşılanacağı belirlenmeli.

- Velayet davası sonuçlanmış çiftlerin, yeniden “ortak” velayet davası açması mümkün mü?

Velayet konusu kamu düzeninden olup her zaman dava açılabilir. Ancak dava açmadaki hukuki yararın ispatlanması gerekir. Bu yarar öncelikle çocuğun fiziksel ve ruhsal gelişiminin gerektirdiği bir yarar olmalıdır. Neden her iki tarafa velayet verilmelidir? Bunda çocuğun yararı nedir? Bu soruların cevabı çocuk yararına bir cevap ise velayet her iki tarafa müşterek verilebilir.

“Çocukların sağlığı düzeldi”

- Dava sonrası çiftin çocukları açısından gözlemlediğiniz avantajlı durumlar oldu mu?

Her iki eş de şu an iletişim halindeler. Taraflar mahkemelere ayırdıkları süreyi de şu an çocuklarına ayırıyorlar. Boşanma sürecinde çocuklarda görülen kaygıdan artık eser kalmadı. Çocuklardan birinde birden ortaya çıkan konuşma bozukluğu anne ve babanın sağlıklı bir biçimde iletişime geçmesi üzerine sona erdi. Ayrıca taraflar bu süreçte çok ciddi yol aldılar. Bu konuyu çok yönlü ele alan bir çalışma yaptıklarını, bunu bir süre sonra bir proje haline getireceklerini biliyorum.