“Kene benden uzak dursun” sektörü

Kenenin  taşıdığı Kırım Kongo   Kanamalı Ateşi hastalığı önce İç Anadolu’da görüldü, sonra yavaş yavaş tüm Türkiye’ye yayıldı. Bu yıl 30’dan fazla kişi bu sebepten öldü. İnsanların kenelerden korunma telaşı ise bir sektörün doğmasını da sağladı: Kene savma sektörü...
İlaçlama şirketlerinden tekstilcilere kadar herkes bu işten bir şekilde para kazanıyor. Hatta Boğaz’daki eğlence sektörü bile. Neden mi? Çünkü kene korkusundan kır düğünlerini, bahçelerdeki davetleri, piknikleri, doğum günü partilerini iptal edenler tekne kiralayıp denize açılıyor. Hatta geçen yıla göre deniz üstünde eğlenmek isteyenlerde yüzde 40 artış bile var. Yani kene eğlenceyi de denize taşımış durumda... 

“Şapka keneyi 5 metre uzak tutuyor”
Orhan Gökyayla (Yönetici / Gurur Ticaret)
Amerikan ordusunun kenelerin yaklaşmaması için kullandığı maddeyi biz şapkalara uyarladık. Sağlık Bakanlığı’nın onayladığı bir madde bu. Biz kurumlarla çalışıyoruz. Türk Silahlı Kuvvetleri’ne de şapka üretiyoruz. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’yle temas halindeyiz. Onlar için yaklaşık 1 milyon şapka üreteceğiz. Günlük kapasitemiz ise 20 bin.
Şapka keneyi insana yaklaştırmıyor. Şapkanın içinde ince bir tabaka var. Bu tabaka insanın almadığı bir koku salgılıyor. Bu koku da keneyi kişinin 5 metre yakınına sokmuyor. Şapkanın kullanma süresi ise üç ay.
Turkcell’le de görüşüyoruz. Onlar da mesela belli bir sayıda kontör alana bu şapkayı hediye edecekler. Şirketlerden büyük talep var. Ama biz seçiciyiz. Herkese satmıyoruz. Taklitleri çıkar ve bizi bozar. Satış noktaları yok, şapkalar sadece bizden temin edilebilir. 

Ürünler ve fiyatları
Kenesavar şapka: 5 YTL, şapkayı kullanma süresi üç ay.
Kenesavar kumaştan giysiler: 20-25 YTL, 25-30 yıkamada etkisi azalıyor.
Kene ilaçlama: 1 daire 60 YTL’den başlıyor; 80 metrekarelik bahçeyi ilaçlamak yaklaşık 80 YTL.
Kenesavar sprey: 8-10 YTL.
Kenekart: 5 YTL.
Vakumlamak için enjektör: 2-3 YTL.


“Mart ve eylülde ilaçlayın” 
Hamiyet Turan (İlaçlama Sorumlusu / Tarko İlaçlama)
Kene ilaçlaması yaklaşık yüzde 20 arttı.
Keneye karşı Sağlık Bakanlığı’ndan onaylı ilaçlar kullanılmalı. İlacın gerçekten o haşereye karşı etkili olup olmadığından emin olunmalı. İlacın belgelerini istemeliler. Her haşereye ayrı ilaç var. Bu konu iyice araştırılmalı.
İlacı alıp ilaçlamayı kendi başınıza yapmaktansa bir ilaçlama şirketine başvurmak daha doğru. Çünkü ilacın dozunu ayarlayamayabilirsiniz. Zehirlenmeler çok oluyor. Mesela bir bahçeyi iki-üç günde bir keneye karşı ilaçlamanız gerekiyor. Çünkü bahçeyi suladığınızda ilaç gider. Önlem almak istiyorsanız keneler ortaya çıkmadan baharda ilaçlama yapmalısınız. Böylece yaz ve kış aylarını rahat geçirir, yaz aylarında karınca gibi diğer canlıları da öldürmemiş olursunuz. Mart ve eylül gibi ilaçlama yapılmalı. Çünkü bu aylar kenelerin üreme mevsimidir.


Tekstilciler yarışta

“Kenesavar kumaş ürettik”
Gökhan Göreli (Tekstil mühendisi / Ekoten Tekstil)
İsviçre’deki bir laboratuar kumaşlarımızdaki maddenin keneye karşı yüzde 87 oranında başarılı olduğunu tespit etti. İnsan burnunun algılamadığı koku sayesinde kene dışında bit, pire, sivrisinek gibi haşereler de kumaşa yaklaşamıyor. Koku sinir sistemlerini etkileyerek haşereleri uzaklaştırıyor.
Kumaştan gecelik, pijama, tişört, eşofman gibi giysiler üretiyoruz. Asıl önemli olan kumaşın Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığına yol açan kenelere karşı koruyucu olup olmadığı. İsviçre’de yapılan testlerde her tür keneye karşı uzaklaştırıcı etkisi olduğu saptanmasına rağmen KKKA hastalığına yol açan keneler üzerinde de ayrıca denenmesini istedik.  Kars Kafkas Üniversitesi’nden bu hastalığa yol açan keneleri temin edip İsviçre’ye gönderdik. Test sonuçlarını bekliyoruz.

“20 binin üzerinde giysi sattık”
Tolga Narbay (Yönetim Kurulu Üyesi / Narkon Tekstil )
Kadın, erkek ve çocuklar için keneyi uzak tutan şort, tişört ve pantolon gibi giysiler ürettik. Ürünlerde keneye karşı etkili olan bir madde var. Bu, Dünya Sağlık Örgütü’nün onayladığı bir madde.
İnsanlar büyük ilgi gösteriyor. Mayıstan beri 20 bin parçanın üzerinde giysi sattık. Bazı eczanelerde ürünlerimizi bulabilirsiniz.
Karadeniz’de araştırma yapan çevre mühendislerine satış yaptık. Etkili olduğunu söylediler. Almanya, Ortadoğu ülkeleri, Rusya, Ukrayna gibi yerlerden talep var.
Ürünleri Boyner mağazalarından ve Blackspade markası satış noktalarından alabilirsiniz. 

Mısır Çarşısı esnafı ne diyor?
Ahmet Coşar (25)
Kenesavar spreylere ilgi  çok büyük. Haftada yaklaşık bir koli satıyoruz. Sprey kenelere karşı dört saat koruyor. Ayrıca sivrisineklere karşı da sekiz saat etkili.
Bu ürün bir koku saçıyor etrafa. İnsanların duymadığı bu koku keneleri uzak tutuyor. Bazıları hayvanlar için geliştirilmiş ilaçları satın alıyor ancak bu ilaçlar insanlara uygun değil.

Savaş Özdemir (32)
Keneye karşı güçlü tarım ilaçları isteyenler oluyor, bunu önermiyoruz çünkü bunlar sağlığa zararlı. Sprey yeterli.
Bilinçsizce yapılan ilaçlama zehirleyebiliyor. Bu işi profesyoneller yapmalı.
Keneson diye toz şeklinde bir ürün var. Bu bulunduğumuz ortamlara serpiştiriliyor. Dört saat etkili. Barınaklara serpiştirilebilir. Ancak Keneson, üzerinize serpiştirilen bir ilaç değil.

Kene korkusundan piknikler denizde
Yaz mevsiminin en önemli eğlencelerinden pikniklerde kene korkusu nedeniyle azalma var. Her ne kadar Sağlık Bakanı Recep Akdağ “Pantolon paçalarını çorap içine sokun” önerisinde bulunsa da halkımız topraktan uzak durmayı tercih etti. Bu durum tabii ki denizdeki eğlenceye yansıdı ve piknikler teknelere taşındı.
İstanbul  Tekneleri Genel Müdürü Deniz Üstertuna, “Geçen yıla göre tekne kiralayan ve denizde eğlenenlerde yüzde 30-40 civarında artış var” diyor.

“Kene enjektörle vakumlanarak çıkarılıyor”

Fahrettin Tanyar (Bolu İl Genel Meclisi Üyesi)
Ben aslında grafikerim. Aynı zamanda Köroğlu Avcılar Kulübü başkanıyım. İşim doğada. Yılan ısırmasında kanı emerek zehri boşaltabiliyorsunuz. Keneyi çıkarma konusunda da aynı mantığı yürüterek bu enjektör yöntemini geliştirdim.
Enjektörün ağzını kesiyorum, zımparayla düzeltiyorum. İçine birkaç damla sabunlu su damlatarak enjektörü dezenfekte ediyorum. Hayvanın yapışmış olduğu yere uygulayarak enjektörün pistonunu geriye çekiyorum. Vakum etkisi yaratıyorsunuz. İçerideki basınçtan deri gerililiyor, hayvan dışarı itiliyor. Pratik bir yöntem. Arı ve  sivrisinek sokmasını karşı da kullanılabilir.

Kenekartlar eczanede
Derya Beri (Eczacı)
Keneleri insan vücudundan dikkatli bir şekilde çıkarmak için kenekart kullanmakta yarar var. Çünkü keneyi doğru bir şekilde çıkarmak çok önemli. Kene eğer Kırım Kongo virüsünü taşıyorsa ölümcül olabiliyor. Bu nedenle kenenin ciltten tamamen çıkarılması gerekiyor. Kene virüs taşıyorsa bile doğru çıkarılırsa hiçbir sağlık sorunu olmayabiliyor. Kenekart keneyi sıkıştırıp hafifçe öne iterek çekiştirmeden çıkarıyor.
Ayrıca Johnson firmasının çıkardığı Off Max adlı sprey keneyi uzak tutan ve şu an kullanılan yeni bir ürün. Eczanelerde satılıyor. Bunların dışında keneden korunmak için özellikle doğada gezinirken uzun kollu ve paçalı giysilerle korunmak önemli.