Müşterilerini ölümsüzleştirdi

Galeri Baraz ya da müdavimlerinin deyişiyle "Yahşi’nin Kurtuluş’taki dükkanı" 27 yıl önce, Türkiye’de modern sanatın pek bilinmediği bir dönemde açıldı. Galerinin sahibi Yahşi Baraz diplomalı bir seramikçiydi ama resim tutkusu her şeyin önüne geçince "dededen kalma" apartmanını bir sanat galerisine dönüştürmüştü.
Galeri Baraz’dan 27 yıl boyunca Türk resminin önemli yapıtları geçti. Birçok resmin akıbeti; artık nerede, kimlerle yaşayacağı hep orada belirlendi. Birçok koleksiyoner çağdaş resimle ilk o binada tanıştı. Bu arada Baraz da bir yandan resim satarken, diğer yandan sanat tarihine ışık tutması için müşterilerinin envanterini çıkardı, fotoğraflarını çekti.
Şimdi aralarında Rahmi Koç’tan Bülent Eczacıbaşı’na, Erdal İnönü’den Vural Gökçaylı’ya birçok ünlü ismin bulunduğu o fotoğraflar bir sergide buluşmaya hazırlanıyor. Ama artık amatörce çekilmiş fotoğraflar olarak değil, resme dönüşmüş sanat eserleri olarak. Çünkü ressam Gazi Sansoy bir yıldır atölyesinden çıkmadan o fotoğraflara bakarak portreler yaratıyor.
Sergi 2003 yılı içinde açılacak ama heyecanı daha şimdiden herkesi sarmış durumda. Portrelerini ilk kez Milliyet Pazar’ın çekimleri sırasında gören ünlülerle koleksiyona dönüşmenin heyecanını ve "Yahşi’nin Kurtuluş’taki dükkanı"nı konuştuk.

"Sanata sahip çıkan insanları onore etmeli ki gelecek nesiller onları örnek alsın"
• Ben galericiliğe başladığım zaman Türk resmi dokümante edilmemişti. Oysa galericilikte fotoğraflar, belgeler, ses kayıtları çok önemlidir. Mesela şu an ölmüş ressamlarımızdan hiçbirinin ses tonunu bilmiyoruz. Bu belge eksikliği koleksiyonerlerimiz için de geçerli.
• Ben yıllardır hem sanatçılarımızın hem de onların eserlerini satın alan koleksiyonerlerimizin dokümanını tutmaya çalıştım. Bir yandan onlara resim satarken, bir yandan da rahatsız etmeden fotoğraflarını çektim. Bu durumdan tedirgin de olabilirlerdi ama bunu idealist bir tavırla yaptığım için bana güven duydular hep.
• Projeye Gazi Sansoy ile tanıştıktan sonra karar verdim. Bugüne kadar çektiğim fotoğrafları Gazi’nin çabasıyla resme dönüştürerek koleksiyonerlerimizi ölümsüzleştirmek istedim. Doğru bir çalışma olduğu için de çoğaldıkça anlam kazandı ve bir sergiye dönüştürmeye karar verdim. Sanata sahip çıkan insanları da onore etmek gerekir ki gelecek nesiller onları örnek alsın, yeni koleksiyonerler çıksın.
• Bir toplumda kimin resim satın aldığı çok önemli. Bir resim alınıyor ama neye göre alınıyor? O günün şartları, insanların sanata olan yakınlığı nedir? Toplumda böyle bir istek var mı? Bu konularda hiç araştırma yapılmamış. Oysa bir sanat eserini anlayabilmek için o toplumun yapısını da bilmek lazım.

"Böyle bir sergi ilk kez deneniyor"
• Projeye Yahşi Baraz’ın önerisiyle başladım. Yahşi bey geçen yıl bir atölyesinde resimlerimi görüp çok beğenmiş. Sonra beni aradı ve "Benim koleksiyonerlerim için bir resim projem var. Birlikte yapabilir miyiz?" dedi, öyle başladık. Sanıyorum böyle bir proje dünyada da ilk kez deneniyor.
• Sergide birçok tanınmış insanın portresi yer alacak. Bu yüzden resimleri yaparken dikkatli davrandım. Ama bu dikkat, sanatçı kimliğimin önüne de geçmedi. Şu ana kadar 40 tablo yaptım, 10 tablo daha var elimde.
• Benim tekniğimin özelliği renkler. Hüznü, mutluluğu, sıkıntıyı hep renklerle anlatıyorum. Renkleri yüz ifadelerine göre seçiyorum. Mesela kadınlarda sıcak, erkeklerde soğuk tonlar kullanıyorum. Ama bazen bir ifadeden yola çıkarak erkekler için de kırmızı, pembe tonlar seçebiliyorum.

"Türk resmine talep arttı"
• Resim toplamaya Ankara’da Elikon Sanat Galerisi ile başladım. UNESCO’da çalışırken Paris’teki Türk ressamların resimleriyle devam etti bu. Benim koleksiyonumda daha çok, ben gençken çağdaş olan sanatçıların tabloları bulunuyor. Tabii onlar da benimle birlikte yaşlandılar. Baraz’ın sergisinin sanata büyük katkı sağlayacağını düşünüyorum. Benim zamanımda daha çok entelektüeller resim alırdı. Şimdi ise Batı’daki gibi varlıklı insanlar alıyor. Eskiden resme olan talep bu kadar yoğun değildi.

"Eşiği, Yahşi Baraz’la birlikte geçtik"
• Galeri Baraz’ın bizim koleksiyonumuzun oluşmasında, özellikle de ilk dönemlerinde büyük katkısı oldu. O tarihlerde bizim gibi koleksiyonerlere katkı sağlayabilecek bir-iki galeri vardı ancak. Biz ilk başlarda sevdiğimiz ressamların eserlerini, beğendiğimiz tabloları aldık. Sonra baktık bu iş genişledi, koleksiyonculuğa doğru gidiyor, Baraz’dan yardım aldık. Başka bir deyişle Baraz’ın koleksiyoncuğa başlamamızda, bu eşiği geçmemizde büyük katkısı oldu.

"Aldığım ilk resim bir Doğançay’dı"
• Ben 1968’den beri resim topluyorum. O zamanlar modern resmin pek müşterisi yoktu. Düşünün koskoca Bedri Rahmi sergilerde ancak iki-üç tablo satardı. Zenginlerimiz daha çok Levanten ressamların resimlerini alırdı. Ben Yahşi’yle o dönemlerde tanıştım. Paris’ten yeni gelmiştim, resim merakımı bildiği için bir gün bana telefon edip "Elimde beğeneceğini düşündüğüm bir tablo var, gel" demişti. Tablo büyük boyutlarda bir Burhan Doğançay’dı. Hâlâ en sevdiğim Doğançay’lardan biridir. Yahşi ile çalışmalarımız sonra da sürdü. Şimdi ise böyle bir sergide eşimle benim portrelerimizin de yer alması çok sevindirici ve teşvik edici bir şey.

"Sanatseverleri teşvik ediyor"
• Benim resim koleksiyonum yaklaşık 200 eserden oluşuyor. Avrupalı, Çinli, Amerikalı, Osmanlı ve çağdaş ressamların eserlerine sahibim. Bu da büyük oranda Yahşi’nin çabasıyla gerçekleşti. Ayrıca sergi fikri de çok hoş. Bunu da sanatseverleri teşvik amacıyla düzenlediğini düşünüyorum.

"Sergide ailemizin de yer alması gurur verici"
• Galeri Baraz resim sanatına olan sevginin yayılmasında çok önemli bir rol oynamıştır. 27 yıldır açtığı sergiler sanatseverlerin belleğinde yer etmiş, danışmanlık hizmetiyle birçok kişiye ve kuruluşa önemli katkılar sağlamıştır. Yahşi beyin bu sergi projesi koleksiyonerlerin kendisini bir koleksiyon temasına dönüştürmesi açısından çok ilginç. Bu da sergide yer alan kişilerin sanata üst düzeyde destek veren bir grup içinde yer alması anlamına geliyor. Bu anlamda koleksiyonerleri yüreklendiren ve onurlandıran bir çalışma. Bizim resimlerimizin de bu grup içinde yer almasından çok büyük mutluluk duydum.

• Sergide aralarında Rahmi Koç, Türkan-Sakıp Sabancı, Nejat-Oya Eczacıbaşı, İnci- Erol Aksoy, Vitali-Cem Hakko, Üzeyir Garih, İshak Alaton, Lüset-Mustafa Taviloğlu, Leyla Alaton, Meral-Vural Gökçaylı, Feyyaz Berker gibi birçok ünlü ismin yer aldığı 50 portre var. Portrelerin 40’ı tamamlandı, kalanlar da 2003 yılına yetiştirilecek.
• Sergide Erdal İnönü gibi Yahşi Baraz’dan hiç resim almamış koleksiyonerlerin portreleri de bulunuyor. Baraz "Amacım yalnızca kendi müşterilerimi tanıtmak değil. Türk sanatına katkıda bulunan herkes bu sergide yer alsın istedim" diyor.
• Portreler, Yahşi Baraz’ın 27 yıl boyunca çektiği fotoğraflar üzerine ressam Gazi Sansoy tarafından karışık teknikle yapıldı. Sansoy 1968 doğumlu, Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi mezunu.
• 2003 yılında açılması düşünülen serginin bir de kitabı yayımlanacak. Kitapta koleksiyonerlerinin tanıtımı yanı sıra hangi eserin ne zaman, kime satıldığı gibi bilgiler de yer alacak.