"Patrondan sonra en iyi para kazanan adamdım"

axpaz011.jpg Yaz kızım! Karizmasından hiçbir şey kaybetmeyen 80 yaşıyla, "Hepsi vardılar" dediği kadınlarıyla, editoryal karikatürden, resimli romana bir star gibi yaşadığı meslek hayatıyla Bedri Koraman... Bütün o afet-i devran "Bedri Koraman kadınları" içinde adaleti temsilen yer almak, böyle kara cübbeler içinde, kamburu çıkmış halde işaret parmağını sallayıp sorular sorarak... Sen misin karikatürün mavi gözlü devini kadınlar konusunda sıkıştırmaya kalkan? Ben bunu hak ettim, itiraf ediyorum! 15-16 yaşlarımda savaş çıkar da kendime bir yer etmeden ölür müyüm korkusu duyardım. O alelade yaşamlar arasında kaybolup gitme korkusu. Çevreme baktığımda, bende bir farklılık olduğunu görebiliyordum. Çelik çomak oynuyorduk mesela, harika vuruşlar yapıyordum, topacı herkesten iyi çeviriyordum... Babıali'ye sizin gibi star karikatürist gelmedi. Kendinizdeki star kumaşını ne zaman fark ettiniz? O zamanlar şimdiki gibi flört imkanları yoktu. Bir kızla yan yana yürüseniz ikinizin de adı çıkardı. Ayrıca aynaya baktığım zaman çelimsiz, sıska bir oğlan görüyordum. Ama benden birkaç yaş büyük komşu kızının beni mıncıkladığını da bilirim. O kadar mahcuptum ki, mukabele edemiyordum. Peki ya kızlar? Ama ben bunları küçük yaşlarda değil, büyüdükten sonra öğrendim ve elhamdülillah iyi de kullandım. Bu, mahcubiyet değil de kadınları etkilemek için "cool" görünme taktiği olmasın? 17 yaşında tütün işçiliği yaparak biriktirdiğim 60 lirayla Bafra'dan Samsun'a geliyorum; 7,5 liraya bir güverte bileti alıyorum. Gemi üç günde gidiyor İstanbul'a. Annemin hazırladığı tavuklar koktuğu için onları denize atıp üç gün zeytin ekmek yiyorum. İstanbul'da akademi okuyup Paris'e giderek büyük bir ressam olacağım dünya çapında. Bu bir proje değil mi? Kendi üzerinizde bir proje gibi çalıştığınızı söyleyebilir misiniz? Çok çalıştım ama "Hamal gibi yaşadık" demeyecek kadar da "yaşadım". Çalışmalarımı hayatın içinden yaparak her yere girip çıkmanın yollarını buldum. "İstanbul nasıl eğleniyor?" diye bir seri tutturdum haftalık karikatürlerimde, bütün eğlence yaşamını bizzat izleyip çizdim. Futbol maçları için Avrupa'ya gittim sık sık. Sovyet Rusya'nın tu kaka olduğu dönemlerde beş hafta Moskova'yı anlattım haftalıklarımda. Bir başka dizide Amerika'yı... Hayatı ve insan sevgisini karikatürümün içine soktum. İnsan sevgisi olmadan karikatür çizilemez. Bir de ayrıca ben hep gazeteciydim. Hem sanatçı hem de gazeteci gözüyle çizdim. Bu projeyi nasıl işlediniz sonra? "Bende bilmediğim bir ışık var" Aslında bunu kadınlara sormak lazım. "Hâlâ ne zaman eğlenmeye bir yere gitsek, oğlu yaşında, yakışıklı bir adam olduğum halde, kadınlar benimle değil Bedri Koraman ile ilgilenirler" dedi bir arkadaşınız, biraz da kıskançlıkla. Bu karizmayı 80 yaşında da sürdürüyor olmanın bir sırrı var mı? Bunun sırrını anlatmaya kalkarsam, adam kendini methediyor, palavra sıkıyor derler. Bende bir ışık var; ne olduğunu bilmediğim, bir parça sezinlediğim. Aslında öyle erkek güzeli filan değilim. Biraz kafama geliyorlar, biraz halime, tavrıma... Bu açıklanamaz bir şey. Ya da mesleğimle ilgili yaptıklarım, çizdiklerim, insanların birbirlerine anlattıklarının etkisi.Ama bu sadece bana has bir şey değil. Ne bileyim Tarık Akan da bir yere girdiği zaman, yanında çok yakışıklı bir başka adam da olsa Tarık Akan'a bakarlar. Şöhretin getirdiği bir cazibe var. Yok, öyle politik cevaplar vermiyoruz. O farklılıktan söz ettim ya. Aleladalelikten ayrılan bir şey var bende ki o şey beni tahrik edip 65 yıl önce küçük bir kasabadan İstanbullara getiriyor. Karikatür ve şöhret çok yan yana kullanılan iki kelime değil. Siz de zaten Türk sinemasının en yakışıklı jönlerinden birini örnek veriyorsunuz... Böyle demek işime geliyor. Ben şimdi, cazip bir erkeğim, kadınları fethetmesini bilirim diyemem ki... Kadınlar da o "şey"i sezdikleri için beni tercih ediyor diyorsunuz... Bunu kadınların söylemesini isterim. Ama evet var efendim dememi istiyorsanız demiş olayım! Diyemezsiniz ama demek istersiniz değil mi? İlk büyüme döneminde uzaktan beğenip de yanına yaklaşamadığım kızlar oldu tabii. Ama belli bir noktaya geldikten sonra artık siz kimsenin peşinden koşmuyorsunuz, gelenleri ayıklıyorsunuz. Tabii bu arada evliliğin getirdiği kısıtlamalar da var. Birçok teklifi yutkunarak reddetmek zorunda kalıyorsunuz. İstenmediğiniz oldu mu bir kadın tarafından? Oldu demeyi isterdim, en azından beni tekrardan hayata bağlayacak bir unsur olurdu bu ama olmadı işte. Bir de benim konumumdakiler, kadın peşinde koşamazdı. Peşinden koşmadığında da hayır denmiyor. Yani şöyle bir tane bile size hayır diyen bir kadın çıkmadı mı hiç? Vicdanım rahat, hiçbir kadının canını yakmadım. Boşandığım eşlerimle bile hep dost kaldım. Yeni evlendiğim eşim, daha öncekine iltifat ederdi "Bana Bedri'yi bu kadar güzel siz hazırladınız" diye. Yani bunlar palavra gibi gelen laflar ama böyle... Bu durumda benim de bir etkim var ki, sonraki eşlerim öncekileri kıskanmadı. Hepsi hakkımda iyi düşünür. Hiç kadın ahı aldınız mı? Bana o karikatürü ilham eden karikatürist arkadaşım Ali Ulvi'dir. O bir kızdan ayrılmak için böyle laflar etmiş, geldi bana anlattı. Aklıma kazındı hemen ve çizdim sonra. Benim durumum daha farklı. Geride bıraktıklarımın acısını hafifletmeye çalıştım. Kendi egomu değil, onların egosunu düşündüm hep. Bu kitapta bir karikatürde "Terk ettikten sonra bile hakkınızda iyi düşünülmesini isteyecek kadar egoist iseniz doğruluk taslayın" diyorsunuz. Sizin hakkınızda iyi düşünmelerini bu tür bir egoizm içinde sağlamış olabilir misiniz? Daima. O dönemlerde İstanbul'un güzellikleriyle nam salmış, en cazip sosyete kadınları çalışma saatlerimde arayıp partilere çağırırdı. Gidemedim. Gittiğim zaman, çağıranla ya da çevresindekilerle bir ilişki kurulacağını biliyorum. O gece boş geçmeyecek. Ama gidemedim. Çalışkanlığınız da dillere destan. Çalışırken dünyanın en şahane kadını da arasa reddedermişsiniz... İşiniz hep bir adım önde miydi? "Ünüm politik karikatürlerimden" Çook... Oysa ben ünümü politik karikatürlerimle kazandım. Anadolu'da gittiğim yerlerde restoranlarda benden para almazlar; sizin karikatürlerinizle büyüdük diye... İlaveleri görmüş değiller, politik karikatürlerden bahsediyorlar. Ama tabii ilavelerdekilerden beni tanıyıp sevenler de var. Yine de siyasi karikatürlerimle kazandığım üne daha çok sahip çıkmak istiyorum. "Ne de güzel kadın karikatürleri çiziyorsun sen" diyenlerden hoşlandığımı söyleyemem. İşinizin her alanında çalıştınız. Editoryal karikatürü Türkiye'de manşete çıkaran isim oldunuz. Özellikle yaptığınız kadın karikatürlerinin öne çıkarılması yüzünden tepeniz atıyor mu zaman zaman? Türkiye'deki kapalı toplum yapısı, cinselliğin baskı altında olması... Bunlar etken tabii. Türk insanı belirli bir seviyeye gelinceye kadar cinselliği dışarıdan çok içinde yaşıyor. Bu durumda karşısına konuyla ilgili görüntüler çıktığında seviniyor. Cinsellik örfler, adetler ve dini telkinlerle bu kadar baskı altında tutulunca, cinselliğe dair küçücük ipuçları bile insanları mutlu ediyor. Niye özellikle o karikatürlerden söz ediyorlar? Kadını niye öyle çiziyorsun, dinimizin ar ve haya duygularını incitici şeyler yapıyorsun diyenler çıktı. Yalnız ilginç olan Milliyet'te çalıştığım zamanlar böyle tepkiler almazdım. Ama Sabah'ta çizerken çok sayıda bu tip eleştiriye maruz kaldım. Gazetelerin okuyucuları arasındaki entelektüel farklılıklardan kaynaklanıyor bu. Milliyet okumuş yazmışlara yönelik bir gazete, diğerinin okuyucuları farklı. Mutlu olmayıp eleştirenler de oluyor muydu? O günlerde okuyucular dine dönük olmakla birlikte bu kadar din etkisi altında değillerdi. Türkiye'de son dönemlerde dini istismar edenlerin baskıları sonucu pek çok insan bu tip tavırlara yöneldi. 60'larda Türkiye'de pek çok erkek kadınları sizin karikatürlerinizden tanımışken 2000'li yıllarda eleştirilmeniz tuhaf değil mi? "Hayatımı kendim yazmak istiyorum!" Öyle bir dönemde yaşadık ki, haftalıkları çizerdim, klişeci onu klişeye alır, orijinalini çöpe atardı. Çöpe! Uzun süre bunları takip de etmedim. Ben de farkında değildim. Gazetede çıktığı anda bitti diye düşünürdük. Saklayalım da ileride kitap yaparız bilinci yoktu hiçbirimizde. Cemal Nadir'in karikatürleri de çöpe gitti Ramiz'inkiler de benimkiler de... Çöpten topladıkları karikatürlerimi bugün müzayedelerde büyük paralara satıyormuş insanlar. Yani arşivcilik geleneğimiz olmadı. Kitaptaki karikatürlerimin bir bölümü eskiden yaptığım karikatürler; onları bilgisayar ortamında orijinal halleriyle çizip kitaba koydum. Bir genç kız haftalıklarımı toplayıp deftere yapıştırmış. O defterden yararlandım; o kız çocuğu bu defteri oluşturmasaydı, şimdi bu kitap da olmayacaktı. Bugün sizin cilt cilt karikatür albümlerinizin, derli toplu bir külliyatınızın olması gerekirdi. Bu sizin mi yoksa yayın dünyasının ihmalkarlığı mı? O kadar yalnızdım ki... 55 yaşımda sekreterim oldu. Çocuklarım da küçüktü, ilgilenmediler. Yayınevlerinden öyle bir talep yoktu. Şimdi arşiv tarayarak sağda solda bulduklarımı bir araya getirmeye çalışıyorum. Albüm halinde yayımlanacaklar. Haftalıklar, nostalji serisi, politik bantlar... Bunun için, eski karikatürleri bilgisayar ortamına alıp çapaklarını ayıklıyorum ama çizgilere dokunmuyorum. İyi ama, siz dünyayı da görmüş bir sanatçısınız. Onlarda arşivcilik geleneği var. Bir noktadan sonra artık bunları toplamalıyım demediniz mi? Bazı teklifler var. Ama ben kendim yazmak istiyorum hayatımı. Aldığım notlar var, bir sandık dolusu. Şu seriyi tamamladıktan sonra başlayacağım. Nehir söyleşi düşünüyor musunuz? "Haldun Simavi: Beni batıramazsın Bedri!" Ben daima patrondan sonra en iyi para kazanan adam oldum. Çünkü çok seviliyordum, çizgilerim gazeteye tiraj getiriyordu. Haldun Simavi'nin Günaydın gazetesini zirvede tuttuğu, 700-800 bin bastığı günler... Beni çağırdı. "Bedri bey, ben çok zenginim, beni batıramazsın" dedi. "Şimdi önüne bir kağıt koyacağım, oraya maaş olarak öyle bir rakam yaz ki, akşam eve gittiğinde karınla otururken keşke daha fazla yazsaydım diye pişmanlık duyamayacağın büyüklükte olsun!" Yazamadım. Eğer o, o gün aldığımın 5 katını yazsa hemen imzalardım, yahut 10 katını, neyse... Ama benden rakam istedi. Burada psikolojik bir açmaz var. Ben isteyemezdim. Onlar verirdi. Çetin Altan bu hafta "O dönemlerde bir Bedri'nin bir de patronların arabası vardı" diye yazdı. İyi para kazandınız mı?