Sanal hayatımıza da markalar girdi

Örneğin, ABD'nin prestijli gazetelerinden New York Times'ın beş yıl içinde kağıt baskıyı terk edip internet baskısına geçeceğinin mesajını vermesi durumun hangi boyuta geldiğini gözler önüne seriyor. Çünkü artık şirketler ürünlerinin reklamı için sokaktaki ilan panolarına, dergilere ya da televizyona eskisi kadar önem vermiyor. Yeni pazarlama stratejileri internet ya da bilgisayar oyunları üzerinden yapılıyor. Ve buna İngilizcede advertisement (reklam) kelimesinin kısaltmasının game (oyun) kelimesiyle birleşmesinden oluşan "advergame" deniyor. "Neden şirketler klasik reklam anlayışından advergame'lere geçti?" derseniz cevap çok basit: Artık her yaştan insan zamanının büyük bir kısmını televizyonun değil, bilgisayarın karşısında geçiriyor. Çoğunlukla da oyun oynuyor. Bu yüzden şirketler ürünlerinin tanıtımı için bilgisayar oyunlarına sponsor oluyor, kendi ürünlerini ve reklamlarını oyuna entegre ediyor ya da reklamı yapılack ürün için bir bilgisayar oyunu hazırlıyor. Yani advergame'ler 21'inci yüzyılın reklam ve pazarlama stratejileriyle dijital ve sanal eğlencenin keşistiği yeni bir alan. Malum, 21'inci yüzyıl internet ve teknoloji çağı. Teknolojideki gelişmeler sadece günlük hayatı değil, siyasi ve ekonomik hayatı ve stratejileri de büyük ölçüde değiştiriyor. Bu durum özellikle pazarlama alanında kendini gösteriyor. Advergame terim olarak ilk kez 2001'de Wired dergisinde kullanıldı. Türkçeye "eğlendiren reklam" olarak geçti. Advergame'lerin en belirgin özelliği şirketlerin internet siteleri üzerinden oynanan basit, özgün hikayeye sahip, teknik açıdan gelişmiş ve kısa süreli oyunlar olması. Bazıları internet üzerinden bedava oynanırken bazıları da satılan ürünün yanında belirli bir ücret karşılığı CD olarak sunuluyor. Böylece hem ürün tanıtılıyor hem de marka bilinilirliği sağlanıyor. Nasıl mı oluyor? Örneğin bir bilgisayar oyununda karakterinizin gücünü artırmak için kafeteryadaki içecek makinesinden Coca-Cola içerken, bir başka oyunda dedektif rolündeki karakterinizi, tanınmaması için sakallarını Philips marka tıraş makinesiyle tıraş ederken görebiliyorsunuz. Ya da araba yarışında Pirelli size sponsor olabiliyor. Markanın tanıtımı oyunla yapılıyor Bu pazarlama yöntemine şirketler 2007'de yaklaşık 400 milyon dolar harcarken bu rakamın 2010'da 1 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Proctor&Gamble önümüzdeki senelerde yatırımlarının büyük kısmını advergame'lere yatıracağını açıklıyor. Peki internet kullanıcıları ya da oyunseverler bu duruma ne diyor? Yapılan bir araştırma yüzde 90'ının olumlu baktığını söylüyor. Nedeni ise oyunu daha gerçekçi hale sokması. Bazı advergame'ler de belirli markaları sorgulamayı amaçlıyor. Örneğin, "McDonald's Yönetim Oyunu" McDonald's mutfağını sığır yetiştirmeden tarla oluşturmaya ve ürün satmaya kadar sizin yönetiminize bırakıyor. McDonald's'ı daha iyi işletin! Sanal ortamda oluşturduğunuz karakterle gerçek hayatta yapabileceğiniz her şeyi yapabilme imkanı veren dijital bir dünya kurgusu olan "Second Life" (İkinci Hayat) ise şirketlerin, markaların, konsoloslukların, restoranların aklınıza gelebilecek her şeyin reklamını yapabileceğiniz bir ortam sunuyor. Şu an yaklaşık 5 milyon kişi oynuyor. Hatta öyle bir popülariteye ulaştı ki şirketler bu oyunda yer almak için can atıyor. Beyaz Saray'dan Reuters haber ajansına, IBM ve Rixos otelinden İsveç Büyükelçiliği'ne her şey var bu oyunda. "Second Life"ın son konuğu ise Playboy dergisi. Tavşan şeklindeki adasında çılgın partiler vereceğini duyuruyor.Son olarak Vestel, "Second Life"ta Vestel Country adında ada satın alıp ayrıca Alexandre Trade Center adlı alışveriş merkezinde de dükkan açarak oyuna katılan ilk Türk şirketi oldu. Onu Garanti Emeklilik takip etti. Garanti Emeklilik adasını ziyaret edenler, bir tatil köyüne gitmiş gibi eğlenmek, dinlenmek ve kendilerini mutlu hissetmek için çeşitli imkanlardan faydalanabilecek. Adada araba, motor ve helikopter gibi ulaşım araçları hizmete sunulurken, iki koyda Garanti Emeklilik teknesi ve jet-ski'lerinden ücretsiz olarak faydalanmak mümkün olacak. Vestel ve Garanti Emeklilik "ikinci hayatını" yaşıyor Ülker, Cafe Crown için "Cafe Crown Arası" adlı bir advergame hazırlattı. Oyunda kahve satıcısı olup kahveleri satıyorsunuz. Popülaritenizi hizmet hızınız ve hava durumu belirliyor. Bu oyun piyasaya çıktığı ilk iki gün 200 bin kişi tarafından oynandı. Efes Pilsen'in "Artemis'ten Kaçış" adlı advergame'inde, Artemis Tapınağı'nın altındaki gizli zindanda kaçırılan Prenses Eftelya'yı bulmaya çalışıyorsunuz. Tapınağın çeşitli yerlerine gizlenmiş bira kutuları ise size yol gösteriyor. Bu oyun 2006 Etkileşimli Pazarlama Ödülleri'nde En İyi Advergame Uygulaması ödülüne layık görüldü. İki ayda 35 bin kişiye ulaştı. Fortis'in "Fortis Türkiye Kupası Serbest Atış Oyunu" üç ay içinde 100 bin üyeye ulaştı. Yedigün'ün "Kazı Kazan" oyununda karşınıza çıkan ilanlara tıklayıp saklı harflerden Yedigün yazmaya çalışıyorsunuz. Profilo'nun "KarizmaGame" adlı oyununda katılımcılar, tasarlanan bir mekanda kendi bakışlarıyla cam objeleri kırmaya ve aynı zamanda ekstra puan kazandıran Profilo ürünlerini de toplayarak karizmalarını artırmaya çalışıyorlar. Bayer'in "Turuncu Gece" isimli advergame'inin hikayesi şöyle: Bir bara giden Turan Turuncu hiçbir kadının dikkatini çekemez. Ancak Bayer'in ürününü kullandıktan sonra bambaşka bir kişiliğe bürünür. Sırayla bardakileri döver, dövdükçe puan toplar ve kadınların dikkatini çekmeye başlar. Bosch "Bosch Evi" adlı oyunuyla, tasarladığı özerk bir evde ürünlerini sergiliyor. İsteyenler kullanabiliyor. Türk firmalar da advergame'lere rağbet ediyor İlk kez "Splinter Cell: Pandora Tomorrow" adlı bilgisayar oyunu ile Sony Ericsson, P900 modeli cep telefonunu dünya çapında 13 milyon oyunsevere tanıttı. Oyunun baş karakteri casus Sam Fisher gizli görevini yerine getirmek için bu telefonu kullandı. Sony Ericsson'ın bu stratejisinin ona 1 milyar avro kazandırdığı söyleniyor. Nivea ve Philips de oyunun yeni sürümü "Splinter Cell: Double Agent"a ürünlerini entegre etti. Oyunun farklı seviyelerinde casus Sam'ı, Nivea kremleriyle bakım yaparken ya da tıraş olurken görebileceğiniz gibi oyundaki ilan panolarında "İyi adamın hiçbir zaman sakalı olmaz" tarzı mesajlara da rastlıyorsunuz. Advergame'lerin disketle dağıtıldığı ilk marka ise American Home Foods Chef Boyardee. Bunu Coca-Cola, Taco Bell, temizlik robotu Dyson, teknoloji devi Intel, ilaç şirketi Nurofen gibi büyük şirketler devam ettirdi. Pepsiman (Pepsi) ve Cool Spot (7 Up) dönemin önemli advergame'lerinin kahramanlarıydı. Disneyland 50'nci yılı kutlamaları için "Virtual Magic Kingdom" adlı interaktif bir oyunu piyasaya sürdü. Böylece internet kullanıcıları sanal olsa da Disneyland'in tamamını gezme ve çeşitli aletlere binme fırsatını buluyordu. Ünlü kıyafet markası H&M de advergame trendinde yerini aldı. "The Sims 2" için Fashion Stuff adında ek bir paket hazırladı. Böylece karakterinize H&M mağazasının en yeni ürünlerini gösteriyor ve en şık kıyafetleri giydirme şansına erişiyorsunuz. Casus Sam ilk kez Sony Ericsson cep telefonuyla görev başındaydı