Usus modernus pandectarum

1 Prof. İsmet Sungurbey'e göre modern ve çağdaş Türk hukuku doğu ve batıyı sentezleyen bir yapıdır. Ona göre şark hukuku ahlâka dayanır. Peki garp hukuku neye dayanır? a. Menfaate b. Marifetec. Maarife d. Hepsi 2 Sungurbey'e göre Roma hukuku temel olarak neyle ilgiliydi? a. İnsan ve hayvan haklarının karşılaştırılmasıyla b. Fertler arasındaki anlaşmazlıkları çözmeylec. Kölelerin alım satımıyla d. Sezar'ın hakkının Sezar'a teslimiyle 3 Sungurbey'e göre 19'uncu yüzyılın sonunda eski yurttaşlar yasamız Mecelle idi. 16 kitaptan oluşan Mecelle'nin bütün kitapları kimin elinden çıkmıştı? a. Evliya Çelebib. Süleyman Çelebic. Katip Çelebid. Ahmet Cevdet Paşa4 İS 6'ncı yüzyılda Roma hukukuna dayalı ilk yurttaşlık yasasını derlettiren İmparator Justinianus'tan sonra meydana getirilmesine önayak olduğu "medeni kanunu"yla ünlü imparator kimdi?a. Kanuni Sultan Süleymanb. Fatih Sultan Mehmetc. Napolyon Bonapartd. Kutsal Roma İmparatoru Şarlken5 Sungurbey'e göre "Atatürk hukuk devrimini yaparak yurttaşlar yasamızı bize kazandırmasaydı, biz Türk hukukçuları hâlâ iskolastik bir biçimde 'Magister dixit', 'Kaal-el-üstâzu' diyebilmek için, 1400 yıl önceye kadar varan mezhep imamlarının nakillerini ve müctehidlerin fetvalarını bir yasa papağanı gibi araştırıp yinelemekle uğraşacaktık." Peki, "magister dixit" veya "kaal-el-üstâzu" ne demek? a. Bana göreb. Üstadın dediğini yap, yaptığını yapmac. Üstât der kid. Sayın hakim6 Çağdaş, laik, demokratik ve halkçı bir yasa olan İsviçre Medeni Yasası'nı alıntılamak için Atatürk o zaman adalet bakanı olan kimi görevlendirmişti? a. Esat Mahmut Karakurtb. Mahmut Esat Bozkurtc. Cevat Fehmi Başkut d. Ahmet Esat Tomruk 7 Hukuk, çağın gerisinde kaldı genel kanısına karşın Sungurbey'in modern yaşamın ihtiyaçlarına analitik ve insana yönelik hukuk mantığıyla yaklaşımına bir örnek: İsviçre'nin önemli hukukçularından Prof. Dr. Peter Liver, İsmet Sungurbey için, "Medeni kanunu Türkler bizden aldılar ama onun yorumlarını biz tekrar kendi kanunumuza aktardık, bizim hukukçular ondan ders alsın" dediği konu aşağıdakilerden hangisiydi? a. Tapusuz gayri menkullerin geçirimib. Sendika üyeliğinin temel kişisel hak oluşuc. Zamanaşımı koşullarının gerçekleşmesiyle mülkiyetin kazanılmasıd. Kat mülkiyeti kanununda arsa payının hesaplanması8 Özellikle son dönemde çerçeve kavram, çerçeve kanun diye bir terim uyduruldu. Sungurbey'e göre, hukuk öğretisinin görevi boş bir torba, kırkambar gibi içi sonradan doldurulacak çerçeve kavramlar uydurarak kavramı gerçekte tanımlamadan bırakmak değildir. Kavramın ayırt edici niteliğini ortaya koymak gerekir. Bunu hicvetmek üzere bir anekdot yazmış: Filozof Aristo insanı "iki ayaklı hayvan" diye tanımlamış. Bir başka filozof da hemen bir horoz bulup pazar yerine koşmuş. Horozu elleriyle yukarı kaldırıp halka seslenmiş. "İşte Aristo'nun insanı!" Bunu diyen kimmiş? a. Hoca Nasrettin b. Sokratc. Diyojen d. Homojen 9 Sungurbey'e göre "karakuşi hükümler" mantıksız, saçma sapan, ipe sapa gelmez, işkembeden atma, dediği dedik, çaldığı düdük türden, mağduru hakkını aradığına da, arayacağına da pişman ettirecek kadar adaletsiz ve zalimane hükümleri anlatmak için yüzyıllardır halk arasına yerleşip kökleşmiş bir deyim. Selaheddin Eyyubi'nin başarılı Türk veziri Bahaeddin Karakuş'u gözden düşürmek amacıyla, rakibi Esad Bin Memmati tarafından yazılmış "Kitabel Faşuş fi Ahkami Karakuş" adlı kitapta uydurulmuş olan saçma sapan mahkeme kararlarına dayanıyor "hükm-i karakuş" tabiri. Uydurukçu Memmati'nin kitabı inanılmaz hükümlerle dolu. Bir örnek: Eşeğine tecavüz eden bir adamı şikayet ettiklerinde Kadı Karakuş adamı değil, eşeği cezalandırır. Niçin?a. Niye çifte atıp adamı kovalamadı ya da adamı ısırıp kaçırmadı diyeb. Bunca zamandır niye başvurmadı diyec. Bizim eşekten ne farkımız var diyerekd. Hepsi 31 Temmuz 1933'te bugün Osmanlı'nın üniversitesi demek olan Darülfünun kapatılmıştı. Ertesi gün İstanbul Üniversitesi ve çağdaş Hukuk Fakültesi kurulmuştu. Nazi teröründen kaçan Yahudi Alman bilim kişilerine kucak açan cumhuriyetin genç yöneticilerinin davet ettiği yüzün üzerinde hoca arasında ünlü hukukçular da bulunmaktaydı. Onlar Türk hukukunun çağdaşlaşmasına olağanüstü katkıda bulundular. Medeni hukukçu Prof. Dr. İsmet Sungurbey işte bu sürecin değerli ürünüdür. Sungurbey bugünün testusunun başlığını Latince attırdı. Neden mi? Bana lütfettikleri söyleşide ona "Siz ne kadar modernsiniz?" diye sorunca "Usus modernus pandectarum" diye yanıt verdi. Ne mi demek? Roma hukukunun modernleşmesi... Hayatını insan ve hayvan haklarına adayan Sungurbey bana 1352 sayfalık "Medeni Hukukun Temel Sorunları" kitabını armağan etti. Onu her ziyaret ettiğimde yaptığı gibi yeni bir eseriyle ağırladı beni... İlk ziyaretimde 1500 sayfalık "Hayvan Hakları-Öldürttüğümüz Hayvan Dostlarımız Biz İnsanları Bağışlayınız" eserini vermişti. Buyur ola dört dörtlük bir Türk entelektüelini tanımış olmanın hazzı içinde çok değerli kitabından alıntılarda gezinerek Sungurbey testusuna bu kez de. Yanıtlar: 1) a, 2) b, 3) d, 4) c, 5) c, 6) b, 7) c, 8) c, 9) a.