Piyasalara darbe girişimi gölgesi

Küresel piyasalarda Fed ve Brexit sonrası düşük faizlerle yaşanan rahatlama, merkez bankalarının genişlemeye gideceği beklentileri ve Türkiye’nin bölge ülkeleriyle ilişkilerini normalleştirmesi sürecine yönelmesi, piyasalara doping etkisi yaşattı. Ancak olumlu gelişmeler 15 Temmuz Cuma akşamı yaşanan darbe girişimi ile aniden gölgelendi ve para piyasası bir anda allak bullak oldu.

Ordu içindeki bir kısım subayın cuma günü saat 21.50’den itibaren hükümete yönelik kalkışma girişiminde bulunulması ile dolar kuru 3.05 TL’ye kadar tırmanırken euro 3.32 TL seviyesini gördü. Dolar kuru bir gün öncesinde yani 14 Temmuz’da 2.87 TL seviyesinde bulunuyordu. Bir gündeki yükseliş yüzde 5’e ulaştı. Darbeci subaylarca havaalanı ve köprü gibi kritik noktaların kapatılması ya da ele geçirilmesi kısa sürede paniğe neden olurken olayın mahiyetinin anlaşılmasının ardından hükümetin çağrısı ile halk gece yarısı şehir merkezlerine ya da darbeci askerlerin el koyduğu bina ve alanlara yöneldi. Cumartesi sabahına daha girilmeden de darbe girişimi hedefine ulaşamadan bastırılmış oldu.

Yabancı yatırımcının tavrı

Oldukça sorunlu bir coğrafyaya komşu olan Türkiye hem içeriden, hem de dışarıdan gelen yoğun gündem maddeleriyle birlikte yaşıyor. Dahası ülkede demokrasinin sekteye uğrama tehlikesi ve hukukun işleyemez hale gelmesi, sorunların daha da katmerlenmesine neden olacaktı. Böylesi bir ihtimal yabancıların Türkiye’deki yatırımlarını etkilerken özellikle risk algısının görüldüğü noktada kaçışa neden olabilecektir. Bu anlamıyla darbenin hedefine ulaşmaması piyasaların açılacağı pazartesi günü vahim bir tablonun yaşanması olasılığını da ortadan kaldırdı. Fakat bu durum satışların gelmeyeceği şeklinde de yorumlanmamalı. Demokrasinin darbe atmosferinden geçmesi piyasalar açısından risklerin ve mali kayıpların fiyatlanması için bir gerekçe olarak kullanılabilir. Bunun anlamı kendisini güvende hissetmeyen yabancı sermayenin fırsat buldukça piyasaya getirdiği nakit miktarını azaltması yoluna gidebileceği ihtimalidir.

Bir süredir özellikle hükümet kanadında zaman zaman dillendirilen darbe girişimi olabileceği yönündeki söylemler piyasalar tarafından pek de olanaklı görülmemekteydi. Ancak cuma günü yaşanan kalkışma darbe ihtimalinin hiç de düşük olmadığını gösterirken hedefine ulaşamaması, halkın demokrasiye olan bağlılığını da gösterdi. Zira Türkiye’de ilk defa bir askeri darbe girişimine halk sokakta karşılık verdi. Ancak bu durum piyasaların kırılganlığını ortadan kaldırmıyor. Yaşanan döviz kuru hareketliliğinden de bunu gözlemleyebilmek mümkün. Dolar ve euro kuru cuma günü bir iki saat gibi kısa zaman diliminde tarihi yükselişlerinden birini gerçekleştirerek hızla artarken piyasalardaki hassasiyetin de varlığını gösterdi.

FİYATLARDA SERT HAREKET OLABİLİR

Gelişmekte olan ülkelerin piyasaları arasında dikkat çeken ve iskonto oranı ile yatırımcıların ilgi odağı konumunda bulunan Borsa İstanbul’da dalgalanmaların devam etmesi şaşırtmamalı. Haftayı yüzde 6’lık getiri ile 82.825’li seviyelerden tamamlayan BİST 100 endeksi, cuma akşamı yaşananların ardından pazartesi günü sert fiyat hareketleri ile açılabilir. Darbe girişiminin bastırılması piyasaları rahatlatsa da yine de bir yansımasının olmasını beklemeli. Yatırımını güvende hissetmeyen ya da daha risksiz bir pazara gitme ihtiyacı duyan yabancı yatırımcının gerçekleştirebileceği satışlar, endekste de gerilemeye neden olabilecektir. Öte yandan darbe girişimi gerekçe gösterilerek kişi hak ve özgürlüklerinde yaşanacak aşırı kısıtlamalar da piyasalarda hassasiyeti artıracak gelişmeler olarak öne çıkacaktır.

DALGALANMALAR YÜKSEK OLACAK

Darbe girişimi sonrası piyasalarda dalgalanmaların boyunda artışlar görülebilecektir. Döviz kurlarında ilk fiyatlamalar gerçekleştiği için sakinleşme ve geri çekilmeler daha fazla öne çıkacaktır. Ancak yine de dolar kurunun 2.90 TL seviyelerine dönmesi zaman alacak. Dolar kuru ilk aşamada 2.95-3.00 TL aralığında bir denge bulabilir. Fakat borsa ve eurobond’larda gelişmeler fiyatlanmadığı için ilk etki olumsuz olabilir. Yatırımcıların piyasalar sakinleşinceye kadar ilk üç gün izlemede kalması bu sert dalgalanmalardan olumsuz yönde etkilenmemeleri için önem taşıyor.

PANİK, ZARARA NEDEN OLUR

Türkiye’de yaşanan demokrasi karşıtı gelişmeler Türkiye’nin siyasi yaşamına olduğu kadar ekonomisine ve sermaye piyasalarına da ciddi hasarlar verme potansiyeli taşıyor. Cuma günü yaşanan kalkışmanın ciddi bir hasar yaşanmadan atlatılmış olması teselli olarak görülmeli. Fakat buna rağmen ortada bir normalleşmenin var olduğunu söylemek mümkün görünmüyor. Özellikle ülke genelinde hakim olan korku, endişe ve güven kaygıları terör olaylarının göbeğinde bir ülke olarak yansımalarını gösterme potansiyelini içinde tutuyor. Bu da piyasaları etkileyecek unsurların başında geliyor. Tüm bunlara rağmen hisse senetleri piyasasında paniğe kapılmanın büyük kayıpları da beraberinde getireceğini göz ardı etmemeli. Bu nedenle işlem yaparken ilk gelişmeleri ve fiyatlardaki dengelenmeleri görerek hareket etmekte fayda var.