Rejimin önceliği hâlâ muhalifler

Suriye’de 30 Aralık’ta başlayan “kırılgan” ateşkes, Beşar Esad rejimi ve Şii milislerin ihlalleri nedeniyle sallantıda. Sivillere yardım ulaştırılması ve ılımlı muhaliflerle rejim arasında anlaşma zemini bulunması için ilan edilen ateşkes, Esad rejiminin dikkatini muhalifler yerine DAEŞ ve El Kaide’nin Suriye bağlantısı El Nusra’ya çevirmesi konusunda yetersiz kalıyor.

Milliyet’e konuşan Oklahoma Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Merkezi Direktörü Joshua Landis, Esad’ın ateşkese rağmen

DAEŞ ve El Nusra yerine, “kontrolü altına almaya” yemin ettiği muhalifleri hedefleyeceğini söyledi. Esad rejiminin önceliğinde DAEŞ’le savaşın olmadığını belirten Landis, çünkü bununla, ABD öncülüğündeki uluslararası koalisyonun uğraştığını belirtti. Landis, “Palmira gibi bölgeler hariç, diğer yerlerde rejimin DAEŞ’le savaşması elzem değil. Koalisyonun saldırı düzenlediği mevcut durumda, Esad’ın askerlerini DAEŞ’e yöneltmesi Suriye ordusunun yararına olmaz. Esad, DAEŞ’in elindeki bölgeleri, örgüt tamamen yıkılmışken ele geçirmek istiyor” diye konuştu.

Marmara Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Merkezi’nden Prof. Dr. Cengiz Tomar ise Esad ve Rusya’nın öncelikle El Nusra gibi herkesin terörist olarak addettiği örgütleri bahane ederek İdlib, Humus’un kuzeyi, Şam’ın kuzey ve doğu banliyöleri ile Ürdün sınırında Dera’daki muhalif cephelere saldırmasını öngördüğünü söyledi. Tomar, rejimin, “faydalı Suriye” denilen kısmı tamamlamayı düşüneceğini ifade etti.

‘Çok çephede savaşamaz’

Uluslararası düşünce kuruluşu Carnegie Endownment’dan Yezid Sayigh’in analizinde de Esad rejiminin muhaliflerle savaşı bırakıp DAEŞ’e yönelmesinin uzak ihtimal olduğu ifade edildi. Yazıda, birden fazla cephede savaşma kabiliyeti az, asker rezervi yetersiz ve Halep kuşatmasında Palmira’yı DAEŞ’e kaptıran rejimin, farklı cepheler yerine güney ve batıdaki muhalif bölgeleri ele geçirmeyi hedeflediği belirtiliyor.

Halep’in düşmesinden sonra Esad’ın önceliğinin kenti Hama ve Lazkiye’ye bağlayan uluslararası anayolları hâkimiyeti altına almaya çalışmak olduğu belirtiliyor. İdlib’deki muhalif hâkimiyetinin zayıflatılması da rejim için ilk hedefler arasında. Ayrıca Rusya ve rejimin, büyük siyasi kazanım söz konusu olmadan muhtemel bir Rakka operasyonuna askeri ve maddi kaynak ayırmayacağı da belirtiliyor. DAEŞ ise, Palmira ve Humus’taki T-4 hava üssüne saldırılarla, rejime “fazla açılma!” mesajı gönderiyor.

Ateşkesler rejime yaradı!

- Rusya ve ABD’nin 12 Eylül 2015’te rejimle muhalifler arasında başlattığı ateşkes, ABD’nin 17 Eylül’de rejime bağlı birliği hava saldırısında hedef almasıyla sallantıya girmiş, rejim de ateşkesin 19 Eylül’de sona erdiğini açıklamıştı. Suriye ordusu, Ekim başında Doğu Halep’in yüzde 20’sini muhaliflerin elinden almayı başarmıştı.

- Uluslararası Suriye Destek Grubu, Rusya ve ABD öncülüğünde 27 Şubat’ta ilan edilen ateşkes, sıkça yaşanan ihlallerle haziran ayına kadar sürdürüldü. Bu sürede Palmira’yı DAEŞ’in elinden almayı başaran rejim, ateşkes resmen sonra erdikten kısa süre sonra Halep’in doğusundaki muhaliflerin tek tedarik kanalı olan Castello Yolu’nu alıp, Halep’i ele geçirmek için kritik zafer elde etti.

İhlaller barışı zorluyor

Rusya ve Türkiye’nin öncülüğündeki ateşkesin uygulanışını izlemek için kurulan merkez, 3 Aralık’tan bu yana 27 ihlal tespit etti. Moskova’daki merkezin rakamlarına göre ateşkes, Hama’da 8, Halep’te 7, Lazkiye’de 7, Şam’da ise 5 kez ihlal edildi. Ankara’daki merkez de aynı gün 18 ateşkes ihlali olduğunu saptadı. Rejim güçleri iki gün önce Şam’ın Doğu Guta bölgesine havan toplarıyla saldırmış, bölgedeki saldırılarda 5 sivil ölmüştü. Garantörlüğünü Türkiye ve Rusya’nın yaptığı ateşkesin rejim güçleri tarafından yoğun şekilde ihlal edilmesi, Kazakistan’ın başkenti Astana’da siyasi müzakerelere başlanması
hedefini zora sokuyor.