Şafak sökerken umuda yolculuk

Derme çatma deniz botu ve gemilerle yapılması nedeniyle açık denizlerde binlerce insanın yaşamını yitirmesine neden olan göçmen kaçakçılığını yöneten organizasyonlarda yolcu başı ve emanet kasa olarak adlandırılan yapılar kadar “ara organizatörler” ve “çıkış organizatörleri”nin de etkin olduğu ortaya çıkarıldı. Son dönemde, özellikle İzmir merkezli göçmen kaçakçılığı soruşturmalarında, Akdeniz’deki yaşanan göçmen ölümlerinin artmasıyla harekete geçen AB’ye rehber olabilecek önemli bilgiler gün ışığına çıkartıldı.
Son dönemdeki göçmen kaçakçılığı olaylarında İtalya ve Yunanistan “hedef ülke”, Türkiye ise “transit ülke” konumunda yer alırken, Doğu Akdeniz rotasının Suriyeli kaçak göçmenler nedeniyle daha aktif hale geldiği kaydediliyor. Milliyet’in ulaştığı bilgiler ışığında, göçmen kaçakçılığı olaylarının hazırlık aşamasıyla ilgili güvenlik birimleri şu bilgileri ortaya çıkardı:
- Göçmenin yasadışı çıkış karşılığında emanet kasaya para yatırması ve kaçak çıkış için anlaşılan suç organizatörlerinin bu durumu onaylamasıyla kaçış hazırlıkları başlatılıyor. Organizasyondaki her şüpheli, tek kuruş para almadan hazırlıklarda yer alıyor.
Ulaşım taksi ve otobüslerle
- Bu aşamadan sonra kaçak göçmenler, çıkış bölgesine çeşitli araçlar taşınıyor. Bu araçlar, genellikle şehirlerarası otobüsler veya ticari taksiler. Çok istisna olarak kiralık minibüs ve benzeri araçlarla çıkış bölgesine göçmen aktarımı yapılıyor. Özellikle şehirlerarası otobüs veya ticari taksilerin tercih edilmesinin nedeni, yabancı uyruklu göçmenlerin beraberinde suç organizatörlerinin bulunmaması ve böylelikle çıkış bölgesine gidene kadar güvenlik birimlerince bir müdahalenin yapılmamasıdır.
- Göçmenlerin çıkış bölgelerine ulaşınca kaçış sürecini yöneten organizatörler tarafından karşılanıyor. Aynı gün çıkış yapmayacaklarsa geçici olarak barınacakları yere götürürler. Yasadışı çıkış için yeterli sayıda göçmen temin edildikten sonra haraket noktadaki son keşifler yapılarak bölgenin çıkışa hazır olduğunun tespiti önemlidir. Son aşamada ise, göçmenleri taşıyacak deniz botu, tekne, yat gibi deniz araçları ile araçlara ait gerekli malzemelerinin elde edilir.
- Hazırlıkların ardından, hava koşullarının kaçış için uygun olunca göçmenler, geçici olarak barındırıldıkları otel veya evlerden alınarak çıkış bölgesine ulaştırılır. Bu ulaşım, akşam hava karardıktan sonra özel ya da kiralanmış ve şoförlüğünü suç organizasyonunda görevlilerinin yaptığı minibüs ve benzeri araçlarla gerçekleştirilir. Bu sırada, bölgede “erkete” denen gözetleyiciler, denizde sahil güvenlik unsurları olup olmadığını kontrol eder. Kontrolün olumlu olması halinde, kaçak göçmenler, saat 02.00-04.00 arasında deniz aracı ile çıkış yaptırılır. En küçük olumsuzluk yaşanması halinde mutlak suretle çıkış iptal edilir ve aynı işlem tekrarlanır.
Bildirim sonrası ödeme
- Hedeflenen ülkeye yasadışı çıkışı gerçekleştirilen yabancı uyruklu göçmenler, bu ülke topraklarına gittiklerinde kendilerinin ilk temas kurdukları ve isimlerine para yatırdıkları yolcu başı veya işin sahibi olarak adlandırılan organizatörleri telefonla arayarak çıkışın başarı ile sonuçlandığını bildirirler. Sonrasında, hedef ülkede bağlantı kurulan organizatör, doğrudan emanet kasaya sosyal iletişim araçlarıyla ya da zorunlu halde telefonla ulaşarak yasadışı çıkışın gerçekleştiğini bildirir.
- Bu bildirim, emanet kasaya yatırılan parayı çekmek için asla yeterli değildir. Yasadışı çıkışı gerçekleşen göçmenin de emanet kasayı arayarak çıkışı teyit etmesi gerekir. Göçmenin şifresini vermesiyle yolcu başı veya işin sahibi organizatör, emanet kasadan parayı alır ve suç organizasyonunda yer alan diğer şebeke üyeleriyle parayı paylaşır.
- Bu arada, yasa dışı çıkış yapan göçmen, “Ben nasıl olsa amacıma ulaştım, bu paranın şifresi de bende” diyerek suç organizatörüne bu paranın verilmesini engelleyemezken, daha az bir miktarda para verilmesini de sağlayamaz. Yalan söyleyerek “Ben çıkış yapmadım” diyerek parasını geri almak isteyen kişi yatırmış olduğu parayı bizzat kendi iki gün içerisinde parayı yatırdığı yerden alması gerekir.

En riskli görevde Türk çıkış organizatörleri

- Göçmen kaçakçılığının en önemli ve riskli bölümünü çıkış organizatörleri gerçekleştirir. Ara organizatör tarafından çıkış bölgelerine gönderimi gerçekleştirilen göçmenler, artık çıkış organizasyonunun sorumluluğundadır. Yasadışı çıkış için gerekli olan bot, tekne, yat gibi malzemeler çıkış organizatörleri tarafından temin edilir.
- Göçmenlerin, çıkış bölgesinde çıkış süreci gerçekleşmesine kadar barınmaları ve bu kapsamda gereken temel ihtiyaçları da yine çıkış organizatörleri tarafından karşılanır. Ayrıca, göçmenlerin yasadışı çıkış noktasına götürülmeleri yine çıkış organizasyonunun görevidir. Göçmenlerin, denizde yaşanacak olası boğulma ve ölüm gibi süreçlerinin de ana sorumluları yine çıkış organizatörleridir. Tüm bu riskleri içerisinde barındıran çıkış organizatörlerinin tamamı Türk vatandaşlarından oluşmaktadır. Bunun nedeni çıkış bölgesini en iyi bilen ve Türkçe konuşabilen insanlar olmasından kaynaklanır.

Yunan toprakları başarı sayılıyor

- Yasadışı çıkış işleminin organizatörlerce başarıyla sonuçlanmasında iki ayrı kriter uygulanır. Bu çerçevede, organizatörlerin gönderdiği kaçak göçmenlerin, önceden belirlenen ve yoğun olarak tercih edilen Yunan adalarından birine ulaşması ve karaya çıkmaları başarılmış bir görevdir. Ayrıca, göçmenlerin Yunan sahil güvenlik birimlerince denizde yakalanarak ülkeye ait adalardan birine götürülmeleri, organizatörler açısından başarı ile tamamlanmış bir iştir.

- Bu iki durumun dışında kalan, göçmenlerin Y unanistan’a sahil güvenlik birimlerince denizde yakalanarak yedeklenip Türkiye karasularına terk edilmesi ve sonrasında Türk Sahil Güvenlik Komutanlığı unsurlarınca kurtarılarak geri getirilmesi organizatörler açısından tamamlanmış bir iş değildir. Sonuçta, göçmenlerin, mutlak suretle Yunanistan veya başka bir Avrupa ülkesi toprağına çıkması gerekmektedir.

Emanet kasalar binde 10 alıyor

- Göçmen kaçakçılığı sürecinin en önemli ayağı emanet kasanın tüm havalelerden “binde on” oranında komisyon aldığı tespit edilen soruşturmalarda, gerek emanet kasa görevi yapan şüphelilerin, gerekse diğer suç organizatörlerinin tamamına yakını çok gerekmedikçe telefon görüşmeleri yapmadıkları belirlendi. Şüphelilerin, özellikle yasadışı çıkış gerçekleştikten sonra para alımları yapılırken iletişimin denetlenmesi tedbiri uygulanamayan ve teknik takibi yapılamayan iletişim uygulamalarını kullandıkları ortaya çıkarıldı.
Organizasyonların çalışma yapısına kaçak çıkış yapmak isteyen göçmen, emanet kasaya yatırdığı parayı iki gün içerisinde hiçbir nedenle geri alamıyor. İkinci gün sonunda, göçmen, halen çıkış yapmamış ise kendisi bizzat parayı çekebilir veya bu parayı başka bir suç organizatörü adına değiştirebilir.
Göçmenler, iki farklı biçimde emanet kasa olarak görev yapan işyerine para yatırma işlemi gerçekleştirir:
- Birinci yöntemde; yasadışı çıkış yapılabilmesi maksadı ile yasadışı çıkış süreci tamamlandığı takdirde suç organizatörlerine ödenmek üzere tarafların anlaşmış oldukları suç karşılığı olarak ödenecek paradır. Emanet kasa yatırılan bu para üzerinden çıkış yapacak göçmen başına 50 Euro para alır. Bu emanet kasanın aldığı komisyon miktarıdır. Bu parayı, göçmen ile suç organizatörünün kendi aralarında yaptığı anlaşmaya göre taraflardan birisi emanet kasaya öder.
- İkinci yöntemde; suç piyasasında “Ğatsa” ya da “özel emanet” olarak adlandırılan paralardır. Bu paralar, göçmenlerce yasadışı çıkışın gerçekleşmesi ve sonrasında çıkış yaptığı ülkede bulunan, aynı suç organizasyonu içerisinde yeralan emanet kasa görevi gören yerlerden almak için yatırılır.

Hayalet gemiler

Son yıllarda Doğu Akdeniz rotasında meydana gelen göçmen kaçakçılığı olayları, büyük deniz taşıtları aracılığıyla gerçekleştiriliyor. Hayalet gemi olarak tanımlanan ekonomik ömrünü tamamlamış ve gözden çıkarılmış bu gemilerle gerçekleştirilen göçmen kaçakçılığı faaliyetleri genellikle açıkta veya uluslararası sularda bekleyen hayalet gemilere, Türkiye kıyılarından şişme bot ve balıkçı tekneleri ile gerçekleştiriliyor. Hayalet gemiler, güzergahta bulunan ülkelerin sahil güvenlik unsurlarının veya kıyı emniyeti ekiplerinin kontrollerinden kurtulmak amacıyla GPS ya da Gemi Takip İzleme sistemlerini, manuel olarak devre dışı bırakıyor. Herhangi bir yakalanma riskine karşın gemi mürettebatının gemiyi hedefledikleri rotaya elektronik ayarlamasından sonra söz konusu gemiyi terk ettikleri tespit edilirken, bu sürecin sonunda genel olarak gemi batma olaylarının gerçekleştiği ifade ediliyor.

Ara organizatörler tutkal gibi

Göçmen kaçaklığı organizasyonlarında yolcu başı olarak tanımlanan simsarlar ve emanet kasaların yanı sıra “ara organizatör”lerin de büyük önemi var. Ara organizatörlerin konumu şöyle:
lAra organizatörler, bir anlamda “organizasyonun parçalarının birleştirici” unsurudur. En önemli özelliği “suç kapsamında oldukça tecrübe elde etmiş kişiler” olmasıdır. Ara organizatörler çoğunlukla Türk vatandaşlarından oluşmakla birlikte yakın zamanda Suriye uyruklu kişilerin de ara organizasyonda görev aldıkları görülüyor.
- Yurtdışına çıkartılmak üzere anlaşma yapılan göçmenlerin, çıkış organizasyonu ile bağlantısını sağlayan ara organizatörler piyasada yeni olan ve henüz istenilen düzeyde suç kapsamında çevre edinemeyen yolcu başları çıkış sürecini yöneten suç organizatörleri ile doğrudan irtibat kurmazlar. Yasadışı çıkış gerçekleştiğinde çıkış organizatörleri doğrudan ara organizatörle bağlantı haline geçerek paralarını alırlar.
- Göçmen kaçakçılığı suçunun belki de en önemli özelliği suç kapsamında görev yapan dört ayrı unsur olan yolcu başı, emanet kasa, ara organizatör, çıkış organizatöründen asla tamamı birbirlerini tanımazlar. Bunun gerekçesi ise, suç kapsamında yapılan iş bölümüdür. Örneğin; yolcu başı emanet kasa ve ara organizatörü görevi yapan kişilerle irtibatlı iken çıkış organizatörünü tanımaz. Aynı şekilde, çıkış organizatörü ise sadece ara organizatörü tanır ve diğer unsurlar ile irtibat kurmaz. Emanet kasa ise sadece yolcu başını tanır ve diğer unsurlar ile irtibat kurmaz. Suç sürecinde oluşturulan bu hareket tarzı, güvenlik birimlerince gerçekleştirilen operasyonlarda suç organizasyonunun ortaya çıkarılmasındaki en büyük engeldir.

BİTTİ