Orkinoslar izlenecek

"Yunus S" araştırma gemisinin koordinatörü Doç. Dr. Saadet Karakulak, ilk kez KKTC sularında "Doğu Akdeniz’de Ton Balıklarının Larva Dağılımı" adlı proje çalışması gerçekleştirdiklerini söyledi. 
        
Araştırmada, Orkinos balıklarının Doğu Akdeniz’de yumurtlama zamanları, stok miktarları, türlerin dağılım alanları ve larva ile çevre şartları arasındaki ilişkiler belirleneceğini anlatan Karakulak, toplam 55 istasyonda "ihtiyoplankton örneklemesi" yapılacağını belirtti.
        
Çalışmalarına, Anamur-Girne arasındaki araştırmalarla dün başladıklarını belirten Karakulak, şunları kaydetti:
        
"Kıbrıs ve Türkiye arasındaki suları tarıyoruz. Doğu Akdeniz’deki ton balıklarının üreme alanlarıyla ilgili çalışma yapıyoruz. Dünyada ekonomik tür olduğundan ve stokları azaldığından orkinos üreme alanları çok önemli. 2004 yılına kadar üreme alanı Batı Akdeniz olarak biliniyordu, ancak Doğu Akdeniz’deki bir çalışmamızda bu bölgede de üreme alanları olduğuna dair bulgular elde ettik. Bu araştırmayla üreme alanlarını belirleyerek hem türün devamına hem de sürdürülebilir balıkçılığa katkı sağlayacağız."
        
Ton balıklarının biyoekolojik özellikleriyle ilgili çalışma da yürüteceklerini vurgulayan Karakulak, bu çalışma kapsamında küresel ısınmanın balık türlerine etkileri hakkında da fikir sahibi olunacağını anlattı.
        
50 bin YTL bütçeyle başladıkları projede saha çalışmalarının 10 gün süreceğini, proje sonuçlarının ise yaklaşık 6 ay sonra ortaya çıkacağını belirten Karakulak, "Mersin ve İskenderun körfezinden, Kıbrıs Karpaz’a yönelerek Antalya körfezi hariç, Doğu Akdeniz’in tamamını taramış olacağız. Balıklar tarafından tercih edilmediği için Antalya’da çalışma yapmıyoruz" dedi.
        
Dünya stokları azalıyor
        
Karakulak, orkinos balığının, ekonomik olmasının yanında dünyada stokları azalan bir tür olduğunu vurguladı.
        
Uluslararası Atlantik Ton Balıkları Koruma Komisyonu (ICCAT) tarafından da orkinos avcılığının kontrol altında tutulduğunu anlatan Karakulak, şöyle konuştu:
        
"Stokları azalan bu türün üreme alanları, üreme alanlarındaki değişimlerin izlenmesi gerekir. Doğu Akdeniz’de, Türkiye ile KKTC arasında kalan sahada, orkinos avcılığı yoğun yapıldığından bu bölgedeki araştırmalar oldukça önemli. 2004-2006 yıllarının orkinos avcılık sezonunda 10 bin tondan fazla orkinos Türk tekneleri tarafından avlandı.
 
Başta Japonya’ya ihraç edilen orkinostan 3 yılda yaklaşık 250 milyon dolar döviz girdisi sağlandı. Bu araştırma sonucunda, orkinos stoklarının korunması ve sürdürülebilir balıkçılığın devam etmesi için gerekli temel bilgiler elde edilecek ve ilgili kurum ve kuruluşlara iletilecek. Buna göre, üreme alanlarının korunması ve üreme döneminde avların yasaklanması gündeme gelecek."
        
ICCAT’ın 2002 yılında orkinos için 32 bin 500 ton kota koyduğunu anımsatan Karakulak, "O yıl Türkiye’ye üye olmadığı için kota verilmedi. 2003 yılında üyelik gerçekleşti. 2007 yılına kadar hiç kota alamadık. Bu yıl ise Türkiye’ye 918 ton kota verildi. Diğer ülkelerle kıyaslandığında, bu kota hiç de iç açıcı değil. Üyelikte geç kaldığımız için kota sisteminde kötü duruma düştük. Hukuki olarak Dışişleri Bakanlığı bu sorunun çözmek içini uğraşıyor" dedi.