‘Asmayız’ sözü sıkıştırıyor

Türkiye, idamlık Çınar için AİHM'ye verdiği "idam cezası artık uygulanmayacak" sözü nedeniyle Öcalan kararının infazında sıkışacak


Ercüment İşleyen


Türkiye, terörist Abdullah Öcalan için verilen idam cezasının infazında, Avrupa Konseyi'ne 1994'te verdiği "idam cezası artık uygulanmayacak" sözü nedeniyle sıkıştı.
İdam cezasına hükümlü İlkay Çınar'ın avukatları kanalıyla Avrupa İnsan Hakları Komisyonu'na yaptığı başvurunun kabul edilmesi üzerine Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) sunduğu moratoryumda, "idam cezasının 1984'ten beri fiilen kaldırıldığını ve artık uygulamayacağını" yazılı olarak bildirdi.
Türkiye, Aladdin Çakıcı'nın yakalanmasından sonra başlatılan iade işlemlerinde de dönemin Adalet Bakanı Hasan Denizkurdu'nun imzasını taşıyan bir bildirimle Fransa'ya idam cezasının uygulanmayacağını taahhüt etti.

Öcalan'ın İtalya'da yakalanmasından sonra iade istemi için başlatılan işlemlerde de yine idam cezasının uzun süredir uygulanmadığı vurgulandı.
Türkiye, idam cezalarının infaz edilmemesine ilişkin İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi'ne eklenen 6 numaralı protokole çekince koyarak bugüne kadar imza atmadı. Ancak AİHM'ye verilen "idam edilmeme" güvenceleri nedeniyle idam cezalarının uygulanmasında sıkıntıya girildi.

Avrupa 'dur' der

Prof. Uğur Alacakaptan, Türkiye'nin ek protokole imza koymamasının güçlük çıkardığını belirterek şu değerlendirmeyi yaptı:

"Keşke koysaydı, bugün içine düşülen zor durum olmazdı, idam tartışması bile yaşanmazdı. Ancak imza attığımız diğer yükümlülükler var. AİHM büyük bir ihtimalle ara karar alacak ve infazın durdurulmasını isteyecek. Türkiye buna rağmen infazı gerçekleştiremez. Gerçekleştirirse üyelikten çıkarılma ya da askıya alınma uygulamasıyla karşılaşır. Attığı imzalara uymayan güvenilmez ülke imajını yer."
Ölüm cezalarında yasal hatadan geriye dönüş olmadığı için AİHM'nin ara karar vermesinin beklendiğini kaydeden Alacakaptan, "Dava AİHM'de görülmeye başlarsa ne kadar süreceği belli olmaz. Benim baktığım bir dava AİHM'de dört yıldır sürüyor. Türkiye bu süreci beklemek zorunda" dedi.

17 yargıçlı mahkeme

Öcalan davasının AİHM'de 17'si asil, üçü yedek 20 yargıçtan oluşan Büyük Daire tarafından ele alınması bekleniyor. Büyük Daire'de görev yapan yargıçlar arasında eski Büyükelçi Rıza Türmen de bulunuyor. Beklenen "ihtiyati tedbir" kararının da aynı daire tarafından alınacağı belirtiliyor.