Basın özgürlüğüne ilişkin rapor furyası

Türkiye’de çeşitli kuruluş ve sivil toplum örgütlenmelerinin ifade özgürlüğü ve medya üzerine yaptıkları çalışmalar devam ediyor. Hrant Dink Vakfı’nın basında nefret söylemi raporundan sonra Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı da (TESEV) hak ve özgürlüklerle ilgili bir rapor hazırladı. TESEV’in hazırladığı raporda yargı paketlerinde basın özgürlüğünün genişlemediği, keyfi tutuklamaların devam ettiği tespitleri yer aldı.
Facebook’un, ilk kez 28 Ağustos’ta yayımladığı “Küresel Hükümet Talepleri Raporu”na göre ise 2013’ün ilk altı ayında Türkiye hükümeti, 170 kullanıcı hakkında 96 bilgi talebinde bulundu. Twitter’ın 2013’ün ilk altı ayı için hazırladığı şeffaflık raporuna göre de Türkiye, kullanıcı bilgisini öğrenme ve içerik kaldırma taleplerine olumsuz yanıt aldı. Türkiye Yayıncılar Birliği (TYB) de Haziran 2012-Haziran 2013 dönemini kapsayan Yayınlama Özgürlüğü Raporu’nda en az 27 yazar, çevirmen ve yayıncının cezaevinde olduğunu açıkladı.

Basında çalışan sayısı düştü
Çalışma Bakanlığı’nın 2013 yılı Temmuz ayı sendika istatistiklerine göre “Basın, Yayın ve Gazetecilik” işkolunda çalışanların sayısı 95 bin 145’e düştü (30 Temmuz). Bu sayı, Ocak ayında 104 bin 141 idi. Yani 6 ayda 8 bin 996 kişi bu işkolundan ayrıldı/işten çıkarıldı. “Basın, Yayın ve Gazetecilik” işkolunda yetkili sendika sayısı ise ikiye çıktı. Türk-İş’e bağlı Basın-İş Sendikası’nın oranı yüzde 1.72. Hak-İş’e bağlı Medya-İş de yüzde 1.01 ile barajı aşarak yetki kazandı, Türk-İş’e bağlı Türkiye Gazeteciler Sendikası ve DİSK’e bağlı Basın-İş ise barajın altında kaldı.

63 gazeteciye ‘terör’suçlaması
Son rapor BİA Medya Gözlem Grubu’ndan. Bianet’in BİA Medya Gözlem ve İfade Özgürlüğü Temmuz-Ağustos-Eylül 2013 dönemine ait raporuna göre; 66 gazeteci ve 27 dağıtımcı cezaevinde. 3 gazetecinin dışında hemen hepsi Terörle Mücadele Kanunu (TMK) ve Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında ‘örgüt’ bağlantılı olarak yargılanmakta. 66 gazeteciden 36’sı ve 27 dağıtımcının ise tamamı Kürt medyasından. Temmuz-Eylül 2013 döneminde 28 gazeteci, yazar, medya çalışanı hakkında mahkemeler TCK’nın “terör”le ilgili maddelerinden ve TMK’dan bir ağırlaştırılmış müebbet ve 329 yıl 2 ay hapis cezası verdi.
Geçen yıl aynı dönemde 72 gazeteci ve 35 dağıtımcı hapisteydi ve mahkemeler biri gazeteci, biri dağıtımcı üç kişiye TMK’dan 20 yıl 7 ay 15 gün hapis cezası vermişti. Raporda 30 Eylül’de açıklanan Demokratikleşme Paketi’nde TMK ve TCK’nın “terör” suçlarını kapsayan maddelerinde hapis gazetecilerle ilgili düzenleme yapılmamasına da dikkat çekiliyor. Yine rapora göre; bu üç ayda gazetecilere, medya çalışanlarına ve sanatçılara yönelik en az 23 fiili, sözlü, sosyal medya üzerinden yazılı saldırı, engelleme ve tehdit yaşandı. Üç ayda altı internet sitesi, bir kartpostal, bir klip, altı film, bir dernek ismi sansürlendi.
Yedi gazete, üç TV’ye akreditasyon yasağı uygulandı. Çeşitli kurumlarca bir kitabın yayımlanması, bir filmin çekilmesi, bir gazetenin dağıtılması yasaklandı, bir proje reddedildi. Bir gazeteciye ziyaret yasağı getirildi, cezaevindeki gazetecilere tutuklu gazetecilerle ilgili rapor verilmedi.
Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Temmuz-Eylül döneminde TV kuruluşlarına 79 uyarı, 448 para cezası; radyo kuruluşlarına 75 uyarı, 48 para cezası verdi. 2013’ün başında uluslararası medya meslek kuruluşlarının raporlarında ‘kısmen özgür’ olarak tanımlanan Türkiye, basın ve ifade özgürlüğü konusunda umarız daha demokratik düzenlemelerle anılır hale gelir.