IMF'nin kirli yüzü

The Guardian’ın ortaya çıkardığı şok raporda, IMF ve Dünya Bankası, borçlarını almak için 3. Dünya’yı ormanları satmaya zorlamakla suçlanıyor


       Tropik ormanların çokuluslu şirketlerce yok edilmesi üzerine hazırlanan rapor, Avrupa Komisyonu ve Dünya Yaban Hayatı Vakfı (World Wildlife Fund/WWF) tarafından üç yıl boyunca gizli tutuldu. İngiliz The Guardian gazetesinden Paul Brown’ın yazdığına göre raporda, kereste ticaretinde imtiyazlara sahip olmak için rüşvet ve zorbalığa başvuran şirketlerin isimleri bulunuyordu. Raporda ayrıca Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası, borçlarını bir an önce ödeyebilmeleri için üçüncü dünya ülkelerini ormanlarını satmaya teşvik etmekle suçlanıyor.

İsraf edilen para

       Avrupa Komisyonu’nun, araştırmacılara 200 bin pound ödeyerek hazırlattığı rapor 1997 yılında tamamlandı, ancak ters tepki almasından korkuldu. Daha sonra beş bin adet basılmak üzere isimlerin çıkarıldığı ikinci bir rapor hazırlandı. Geçen yıl temmuz ayında düzenlenen basın toplantısı, çalışanları bu araştırmaya katılmış olan Dünya Yaban Hayatı Vakfı (WWF) tarafından durduruldu. Kuruluş, Malezya gibi bazı ülkelerin rapor sonucunda WWF’nin bürolarını kapatmalarından korktu. Raporun yumuşatılmış üçüncü baskısı bile, az gelişmiş ülkelere ormanların korunması için AB’den akan paranın büyük bir kısmının israf edildiğini gösteriyor.

Rüşvet yaygın

       Dünya Kaynakları Enstitüsü ile Dünya Yaban Hayatı Vakfı’ndan yazarlar, ortaya çıkan durumdan çok rahatsız oldukları için raporda, 11 ülkede (Kamerun, Gabon, Kongo, Orta Afrika Cumhuriyeti, Ekvator Ginesi, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Belize, Surinam, Guyana, Papua Yeni Gine, Solomon Adaları) tüm ağaç kesme faaliyetlerinin bir süre için durdurulmasını önerdiler. Bu durdurma kararının, rüşvet skandalları soruşturulup, doğru çevre standartları uygulanıncaya kadar sürmesi gerekiyor.
       Ayrıca raporu hazırlayanlar, tüm örnekler ele alınıncaya kadar AB yardımlarının durdurulmasını tavsiye ettiler.

Asya kolay lokma

       Raporda: “Çokuluslu şirketlerin yatırımları, genelde zayıf veya günümüz şartlarına uymayan toplumsal ve çevre yasalarına sahip ama bunları uygulama kapasiteleri düşük ülkelerde yoğunlaşmış. Bu ülkeler yabancı yatırımcılar için kolay lokma oluyor ve bazı durumlarda rüşvet ve çürüme oldukça yaygın" deniliyor.

Son hali hazır

       Dünyanın en sık ve geniş ormanları üzerinde oynanan oyunları açığa çıkaran raporun yumuşatılmış son hali yayına hazır. Avrupa Komisyonu baskı masraflarını karşılamayı reddettiği için Dünya Yaban Hayatı Vakfı, ilk beş binlik nüshayı hamur hale getirerek, raporun son biçimini iki bin adet basmak üzere parayı ödemiş. Kuruluş, Guardian gazetesine yaptığı açıklamada rapordaki bazı “hataları" düzeltmek zorunda olduklarını ve raporun son halinin temmuz ayında basılacağını umduklarını bildirdiler.

Baltanın ucundakiler

       Papua Yeni Gine
       Yeterince değerlendirilseydi ülkenin orman gelirleri çok üst düzeyde olurdu. Kesim izinlerinde yaygın olan rüşvet, düşük kâr ile düşük vergiler, yönetimin kazancını düşürüyor.
       Solomon Adaları
       Orijinal raporda, yedi milletvekilinin Malezyalı kereste şirketinden rüşvet aldıkları ileri sürülüyordu. Kereste şirketleri ile yerel toprak sahipleri arasındaki çatışmanın kanıtları da vardı; toprak sahipleri şirketin buldozerlerini yakmış, halk liderlerinden biri öldürülmüş.
       Merkezi Afrika ve Kongo Havzası
       Kesilen ormanlarda açılan yollar, bölgenin ağaçsızlaşmasına neden olan insan akınıdoğuruyor. Ticari av korkunç derecede çoğalmış. Kamerun
       1995’da buraya gelen Malezyalı büyük bir kereste şirketi, Avrupalılar’ın korunması için milyarlar verdiği Korop Ulusal Parkı’nda 100 bin hektarlık alan için kesme izni almış. İşçilere av yasağı olmasına rağmen, yasağa uyan yok.
       Surinam
       Kârdan hisse, aile üyelerine yöneticilik verme, politik kampanyalara destek karşılığında bazı kereste şirketleri, kamu topraklarında kesim izni almış. Daha önce üç Asyalı şirkete, üç milyon hektarlık alan gizlice tahsis edilmiş. Tepki üzerine kesim durdurulmuş.