'İstanbul depremi' beklenmiyor

Jeolojik Araştırmalar Kurumu (USGS), İstanbul'a yakın fay hareketlerini sürekli takip ettiklerini, yakın gelecekte burada deprem olacağına ilişkin bir hareket gözlemediklerini açıkladı


       ABD'de bütün dünyanın sismolojik hareketlerini sürekli takip eden ve Türkiye'deki İzmit, Düzce depremleri ardından bölgedeki fay hareketlerini düzenli inceleyen Jeolojik Araştırmalar Kurumu (USGS), İstanbul ve çevresinde yakın gelecekte büyük bir deprem beklemediklerini açıkladı.
       Başbakan Bülent Ecevit'in "bilimsel bir kuruluştan İstanbul ve çevresinde deprem olabileceği yönünde uyarı alındığını" ima eden açıklaması ardından, ABD'nin Colorado eyaletindeki USGS merkezindeki deprem uzmanları, "Bizde yakın gelecekte İstanbul'da bir deprem beklentisi yok. Elimizde böyle bir veri olmadığı gibi, bu konuda Türkiye'ye ilettiğimiz herhangi bir uyarı da yok" bilgisini verdi.
       USGS merkezinde Türkiye'deki son iki depremi ve sonrasını yakından izleyen Jeofizikçi Waverly Person, Milliyet'in sorularını yanıtlarken, "Türkiye'de İstanbul yakınında büyük bir deprem olacağına ilişkin söylenti çıkarıldığını duyduk. Bu söylentiyi kimin neye dayanarak çıkardığını bilmiyoruz, ancak ne biz USGS olarak, ne de ABD'deki herhangi bir bilimsel kurum Türkiye'ye bu yönde bir uyarı iletmiştir" dedi.
       Person, kendilerinin Kuzey Anadolu fay hattındaki kırılmaları günlük düzeyde izlediklerini, bölgede yeni artçı şoklar gerçekleşmesinin doğal olduğunu ve bu artçı şokların aylarca devam edebileceğini vurguladı. Ancak İstanbul'da yeni ve büyük bir deprem beklentisi içinde olmadıklarını kaydeden Person, şunları söyledi:
       "Bölgede 21. yüzyılda bir başka şiddette deprem meydana gelme olasalığı var. Tahminler bu olasılığın bundan 30 yıl sonra artacağı yönünde. Bu konuda kimse kesin bir öngörüde bulunamaz. Ancak biz izlediğimiz fay hareketlerinden, büyük bir depremin yakında gerçekleşeceğine ilişkin hiçbir işaret almış değiliz."
       Person, Ecevit'in söz ettiği "deprem uyarısında bulunan bilimsel kuruluş"un ABD'deki herhangi bir bilimsel kuruluş olmadığından emin olduğunu dile getirdi.

Letonya'dan iyi haber

       Sezin Öney - Volga K. Çağlayangil
       Rus Yerbilimleri Enstitüsü Başkan Yardımcısı Prof. Gennadi Sobolev, Marmara'da şu anda bir deprem beklenmediğini belirterek, "Prensip olarak iki kuvvetli deprem sonrası, yeni bir sarsıntı için en az 10 yıl geçmesi gerekli" dedi.
       ABD Jeolojik Araştırmalar Enstitüsü'yle ortak çalışmalar yapan Rus uzman, Türkiye hakkında daha çok veriye gereksinim duyduklarını vurgulayarak, "Şu an için İstanbul yakınlarında bir deprem olması imkansız. İstanbul çevresinde bir depremin olması 30 - 50 yıl içinde yüksek ihtimal" diye konuştu.
       Letonya Sismoloji Enstitüsü'nden Prof. Valeri Nikulin, depremleri önceden günü gününe tahmin etmenin araştırmaları kapsamına girmediğini ve birkaç gün içinde Marmara'da yeni bir deprem olacağı söylentisinin "hata olduğunu" belirtti.
       Baltık Cumhuriyetleri'nde tek bir deprem enstitüsü olduğunu söyleyen Nikulin şu görüşleri dile getirdi:
       "Türkiye'deki deprem, bölgedeki bazı sallantıları tetikledi. Marmara depremine olan ilgimiz de bundan kaynaklanıyor. Baltık Cumhuriyetleri'nde Litvanyalı bir uzmanın deprem kehanetinde bulunduğu söylentileri dolaşıyor, ancak hiçbir ciddi bilim adamının böyle bir tahminde bulunacağına inanmıyorum."
       Bir meslektaşlarının "deprem kehanetinde" bulunmasını şaşkınlıkla karşıladıklarını belirten Litvanyalı bilim adamları ise konuyla ilgili araştırmalarının olmadığını bildirdi.
       Litvanyalı araştırmacılar, ülkelerinde sismoloji enstitüsünün bulunmadığını, böyle bir kuruluşun Letonya'da bulunduğunu, açıklamanın da buradan yapılabileceğini söyledi.

Ortalığı karıştıran Litvanyalı

       Önder Yılmaz Ankara
       Marmara Bölgesi'nde 14 - 17 Aralık tarihleri arasında deprem olacağı söylentisine yol açan mektubu, Litvanya Parlamentosu Başdanışmanı ve jeofizikçi Cakytis'in yazdığı ortaya çıktı. Türk Hükümeti'nin mektubu ciddiye almasındaki ilk neden, kriptoyla Başbakan Bülent Ecevit'e iletilmesi oldu.
       Başbakanlık kaynaklarından alınan bilgiye göre, başta İstanbul olmak üzere deprem bölgelerinde halkı korku ve paniğe sevkeden mektubun öyküsü şöyle:
       Cakytis, İstanbul'da deprem olacağına ilişkin değerlendirmelerini içeren mektubu, Litvanya'daki Türk Büyükelçiliği'ne iletti. Büyükelçilik, vakit kaybetmeden mektubu Dışişleri Bakanlığı'na gönderdi. Dışişleri Bakanlığı, Cakytis'in mektubuna bir üst yazı yazarak, Başbakanlığa kripto ile gönderdi. Üst yazıda o ana kadar gelişen süreç anlatılırken, Cakytis'in "daha önce Los Angeles depremini bildiğini savunduğu, Türkiye'de de 14 - 17 Aralık tarihleri arasında deprem olacağını iddia ettiği, ancak bu iddia ve yöntemin Avrupa Bilim Kurulu'nca teyid edilmediği" ifadesine yer verildi.
       Dışişleri'nin metni cuma günü kriptoyla Başbakanlığa iletmesinin ardından, konunun aynı akşam yapılacak Bakanlar Kurulu'nda ele alınması gündeme geldi. Ancak Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne adaylığının açıklanması nedeniyle konu Kurul'da görüşülemedi. Ecevit, kurul sonrasında Bayındırlık, İçişleri ve Dışişleri bakanlarını çağırarak, değerlendirme toplantısı yaptı ve gerekli tedbirlerin alınmasını istedi.

Işıkara inanmadı, ama...

       Başbakanlığa iletilen yazı, Kandilli Rasathanesi'ne gönderilerek, Prof. Ahmet Mete Işıkara'nın metni değerlendirmesi ve Cakytis'le görüşmesi istendi.
       Işıkara, Cakytis'le görüşmesinde iddialarının yöntemini sordu, ancak aldığı yanıtlardan tatmin olmayarak fikirlerinin dayanaksız olduğu kanaatine vardı. Cakytis'le görüşmesine ilişkin bilgileri Başbakanlık'a ileten Işıkara, bu durumu kamuoyuna iletmesi yanıtını aldı. Ancak Hendek'te meydana gelen 4.7'lik deprem kamuoyunda heyecan yaratırken, hükümet gerekli tedbirlerin alınması yönünde tercih kullandı.
       Ecevit'in Cakytis'in mektubunun "bilimsel bir kurul" tarafından alındığı yönünde yanlış anlamaya neden olacak bir açıklama yapması ise, İstanbullular arasında infialin artmasına yol açtı.
       Başbakanlık yetkilileri, bu tür metinlerin Avrupa Bilim Kurulu adlı bilim kurulunca onanarak, resmi yollardan iletilmesi gerektiğini vurgularken, Cakytis'in mektubunun resmi yollardan ancak Avrupa Bilim Kurulu'nun onayı olmadan gönderildiği belirtildi.

'Olası deprem' incelemede

       Arife Avcu, Serhat Oğuz İstanbul
       Başbakan Bülent Ecevit, Ankara'da, 14 - 19 Aralık tarihleri arasında bir deprem olacağına dair bir bilginin yabancı bir bilim kuruluşundan hükümete ulaştığını belirtirken, deprem ilgili sorulara 'İnşallah olmaz' diye cevap verdi. İstanbul'da deprem önlemlerini hızlandırmak için bir toplantı yapan İçişleri Bakanı Sadettin Tantan ise, kimsenin işi sıkı tutmadığını gördüğü için toplantıya gerek duyulduğunu, ancak toplantının deprem söylentilere neden olmasına üzüldüğünü söyledi. Bu arada Vali Erol Çakır, yayınladığı genelgeyle, "İlimizin çok yakın ve olası bir depreme maruz kalması malumunuzdur" diyerek önlemlerin hızlandırılmasını istedi.

Ecevit: Önlem alıyoruz

       Başbakan Bülent Ecevit, 14 - 17 Aralık tarihleri arasında deprem olacağına ilişkin bilgilerin hükümete de ulaştığını belirterek, şimdilik endişe edecek bir durumun olmadığını söyledi. Ecevit, dün yaptığı açıklamada 14 - 17 Aralık arasında deprem olacağına ilişkin Türkiye'ye iletilen haberin doğru olduğunu belirterek, şunları söyledi:
       "İçinde gerçeklik payı taşıyabilecek olan bütün haberleri ciddiye alıyoruz. Tabii depremleri önlemek mümkün değil. Ama olası depremlere karşı önlemler alınması, bazı hazırlıklar yapılması olanağı var. Vatandaşların her ihtimale karşı hazırlıklı olmasına gerek var. Bize bir bilimsel kuruluştan öyle bir haber ulaştı. Kendi bilimsel kuruluşlarımızı uyardık. Fakat şu anda büyük bir endişe konusu görünmüyor. İnşallah İstanbulumuz ve Türkiyemiz böyle bir felaketle karşılaşmaz."

Tantan: İşi sıkı tutun

       İl Genel Meclisi'nde geçen hafta sonu, Çakır'ın yanısıra Büyükşehir Belediye Başkanı Ali Müfit Gürtuna, kaymakamlar ve ilçe belediye başkanlarıyla deprem toplantısı yapan Tantan, Marmara depreminden sonra İstanbul'da özellikle hasarlı binalarda sorun olduğunu, bunlara çözüm aradıklarını kaydetti. Binaların iyileştirilmesini daha pratik hale getirmek için bir yasa hazırladıklarını kaydeden Tantan şunları söyledi:
       "Binalarla ilgili İstanbul'da özel bir çalışma, hazırlık yapılması gerekiyor. Toplantıyı bunun için yaptık. Amacımız kimseyi telaşlandırmak değil, hazırlıkları hızlandırmak içindi. Kimse işi sıkı tutmuyor, herkes işin alaveresinde."

Çakır: Okullar açık

       Çakır genelgeyi yayınlamasının nedenini açıklarken, "Başbakan bizi ikaz etti. Kendisinin, 'deprem olacağı duyumunu aldık, inceliyoruz' açıklamaları üzerine ilgili birimleri hem sözlü, hem de yazılı uyardık. Herkese uyanık olun diyoruz. Genelge her zamanki rutin genelgelerim gibi. Ama bu kez kulaklarımızı biraz daha diktik. Işıkara Hoca, gönlümüze su serpti. Telaşlanacak bir şey yok" dedi.
       Çakır, Milli Eğitim Bakanı Metin Bostancıoğlu ile görüştüklerini ve İstanbul'daki okulların tatil edilmesinin sözkonusu olmadığını söyledi.