İşte tarihi gerçek

Çanakkale'de 253 bin değil 57 bin Mehmetçik şehit düştü


       Çanakkale Zaferi'nin 85. yıldönümü dün görkemli törenlerle kutlanırken, Genelkurmay Başkanlığı'nın yaptığı bir araştırma, tarih kitaplarında verilen "250 bin şehit" sayısının yanlış olduğunu, savaşta 57 bin kişinin şehit düştüğünü ortaya koydu.
       Tarihi yanlışlık, Gelibolu Tarihi Milli Parkı'nın, "Barış Parkı" olarak düzenlenmesi için "Uzun Devreli Gelişme Planı" hazırlanırken ortaya çıktı. ABD'nin Vietnam'da yaşamını yitiren askerlerine yaptığı gibi şehitlerin isimlerinin savaştıkları cephelere yerleştirilecek anıt ve dikilitaşlara kazınmasını öngören proje için Genelkurmay Başkanlığı'ndan bilgi istendi. Başbakanlığa Genelkurmay Başkanlığı'ndan verilen bilgide, Çanakkale şehitlerinin sayısının tarih kitaplarında öğretildiği gibi 253 bin değil, 57 bin olduğu belirtildi.

Yanlış yorum

       Genelkurmay Başkanlığı Askeri Tarih Araştırmaları Strateji Etüdler Daire Başkanlığı (ATASE) tarafından yürütülen araştırmada, 253 bin şehit rakamının, askeri kayıtlardaki "kayıp" ifadesinin yanlış yorumlanmasından kaynaklandığı ortaya çıktı. Cephede şehit düşen 55 bin 801 kişinin ismini tek tek belirleyen Genelkurmay Başkanlığı, "kayıp" ifadesinin hastalık, esirlik, kaybolan, kaçan, sakat kalan, yaralanan, sonradan savaşamayacak duruma düşenleri kapsadığına dikkat çekti.
       Buna göre, şehit olarak ifade edilen 253 bin kişiden 195 bini resmi kayıtlarda "kayıp" olarak görünüyor. Araştırmada kayıp 195 bin askerin yaklaşık 20 bininin hastalık sonucu kaybolduğu bilgisi kesinlik kazanırken, askerlerden 10 bininin, savaş sırasında firar ettikleri ya da esir düştükleri sanılıyor. Kalanların ise, yaralı olduğu ve savaşamayacak duruma düştüğü için kayıtlara "kayıp" olarak geçildiği tahmin ediliyor. Araştırmada, düşman kuvvetlerinin de cephede 60 bine yakın ölü verdiği belirlendi.

Gelibolu'ya Vietnam anıtı

ABD'nin Vietnam'da yaşamını yitiren askerleri için yaptığı gibi şehitlerin isimleri, savaştıkları cephelere yerleştirilecek anıt ve dikilitaşlara kazınacak. Gelibolu Tarihi Milli Parkı'nı "Barış Parkı"na dönüştürecek olan "Uzun Devreli Gelişme Planı"nı Prof. Dr. Raci Bademli başkanlığında yürütülüyor. Projenin 2005'e kadar tamamlanacağı ve 60 milyon dolara mal olacağı belirtiliyor. Gelibolu Tarihi Milli Barış Parkı Projesi kapsamında şu çalışmalar yer alıyor:
       * Savaşla ilgili olaylar, yorumlanmadan hologramlar ve üç boyutlu teknikle anlatılacak.
       * Siperler orjinal olarak düzenlenecek, peyzaj düzenlemeleri yapılacak.
       * Çanakkale Şehitleri profili çıkarılarak, hangi askerin nereden geldiği ve hangi cephede şehit düştüğü tespit edilecek.
       * Muhabere sırasında ölen ve isimleri tespit edilen 57 bin şehidin ismi savaştıkları cephelere yerleştirilecek camdan ve silindir şeklindeki anıtlar ve dikilitaşlara kazınacak. Sembolik anıtlar kaldırılacak.
       * Kıyılardaki kaçak yapılaşma yasaklanacak.
       * Milli Park içinde sekiz köyde yaşayan 5 bin köylüye park içinde nasıl yaşanacağı anlatılacak. Köylünün ekonomisi geliştirilecek.
       * Eceabat, Turizm Destek Kenti olarak seçilecek ve köylüye pansiyon işletmeciliği öğretilecek.
       * Bölgenin topoğrafik görüntüsüne uygun ağaçlandırma yapılacak.

Asker kayıpları birbirini tutmuyor

       Çanakkale savaşlarında ittifak ve itilaf devletlerinin verdiği asker kaybı konusunda kaynaklardaki rakamlar birbirini tutmuyor.
       * Grolier İnternational Americana: İtilaf devletlerinin kaybı 145 bin olarak açıklanırken, Türklerin kaybının 200 bin olduğu ifade ediliyor.
       * AnaBritannica: İtilaf devletlerinin kayıpları 213 bin 980, Türklerin kaybı ise 190 bin olarak gösteriliyor.
       * www.canakkale.gen.tr: Ortadoğu Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mete Tunçoku tarafından hazırlanan Çanakkale Savaşları'nın anlatıldığı "web" sitesinde ise itilaf devletlerinin 180 bin, Türklerin ise cephede 57 bin 263, geriye kalan esir, yaralı ve kayıp olmak üzere ise 211 şehit verdiği bilgisi yer alıyor.
       * 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi: Prof. Dr. Fahir Armaoğlu'nun kitabında itilaf ve Türk ordularının kayıpları 250 bin gibi genel rakamla ifade ediliyor.
       * Büyük Larousse Ansiklopedisi: Ayrıntılı verilen rakamlara göre, Türkler 55 bin şehit, 100 bin yaralı, 10 bin kayıp, 25 bin hastalıktan ölenler olmak üzere toplam 190 bin kayıp verdi. İtilaf kuvvetleri ise 43 bin ölü, 72 bin yaralı ve 30 bin kayıp olmak üzere 145 bin kayıp verdi.

‘Askerin rakamı doğru’

       Canakkale Savaşı’nın yıldönümünde ölenlerin sayısıyla ilgili çelişkili rakamları tartışan uzmanlar da Genelkurmay’ın rakamını daha doğru olduğunu söylediler.
       İşte uzmanların görüşleri:
       Cemal Kutay: 1914 - 1918 yılları arasında 350 bin şehit verildi. Ama Çanakkale Savaşı’nda şehit sayısını bilemiyorum ancak en ağır kayıp Çanakkale’de olmuştur.
       Çetin Altan: Görüşler rakama göre değişmez, rakamlar tartışılmaz. Askeri belgeler yalan söylemez. Sayı sürekli 250 bin olarak geçti ancak Genelkurmay’ın açıkladığı sayılar doğrudur. 76 bin kayıp da az değildir.
       Toktamış Ateş: Şehit olan asker sayısı 80 bin civarında ama yaralanıp geri gönderilen, eksilen asker sayısı 250 bini buluyor. Genelkurmay’da ölenler isim isim bellidir ve sayı mutlaka doğrudur.

Tarih kitaplarında şehit sayısı yok

       Ortaöğretim öğrencilerine okutulan “Milli Tarih", Kemal Kara’nın yazdığı “Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük", Mehmet Ünlü ile Hüseyin Ünlü’nün hazırladığı ve“Belirli Gün ve Haftalar" adlı ders kitaplarında Çanakkale Savaşı anlatılmasına karşın şehit ve yaralı sayısıyla ilgili bilgi yok.
       Lise 3’üncü sınıflarda okutulan “T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük" adlı kitapta ise Türkler’in 253 bin şehit, İngilizler’in 205 bin, Fransızlar’ın ise 47 bin ölü verdiği yazılı.