Margarin ne kadar zararlı?

Dilara Koçak

Uzun zamandır trans yağ asitleri ve margarin hakkında pek çok soru geliyor. Margarin kullanımı konusunda endişeler var. Trans yağ asidi çok mu zararlı? Kanser yapar mı? Günlük doz ne kadarı geçmemeli? Yağ tüketimi ne miktarda olmalı? Margarin günlük beslenmeden çıkarılmalı mı? gibi pek çok soru. Bu konuda sizleri detaylı olarak bilgilendirmeyi düşünürken MÜMSAD (Mutfak Ürünleri ve Margarin Sanayicileri Derneği) başkanı Sayın Metin Yurdagül ile sohbet etme fırsatı beni çok sevindirdi.

Türkiye’de MÜMSAD üyesi kuruluşlar tarafından üretilen margarinlerde Becel, Becel Pro-activ, Bizim, Evin, Halk, Hüner, Kalbim, Kalbim Benecol, Luna, Luna Mineralla, Luna Tereyağ Ötesi, Orkide, Rama, Sana, Teremyağ markalı ürünlerde sadece ayçiçeği, soya, pamuk, palm vb. gibi sadece bitkisel yağların kullanıldığı ve trans yağ içermediğini sizlerin de bilmesi gerektiğini düşünüyorum.

Metin Yurdagül, dernek tarafından kontrolü yapılan bu margarinlerde trans yağ miktarının yüzde 1’in altında (yaklaşık yüzde 0,6 civarında) yani insan sağlığına zarar vermeyecek oranda olduğunu bildiriyor.

Trans yağların ön önemli zararları; kötü kolesterol olarak bilinen LDL kolesterolü artırması ve iyi kolesterol olarak bilinen HDL kolesterolü azaltmasıdır. Bunun sonucunda kardiyovasküler hastalıklara yakalanma riski de artar. Trans yağlar, tam yağlı süt ve süt ürünleri, koyun ve kuzu etleri gibi bazı hayvansal kaynaklı ürünlerde bulunmaktadır. Ancak zararlı olan hidrojenasyon esnasında oluşan trans yağdır. Günümüz teknolojisinde trans yağsız margarin üretmek ve bu oranı en aza indirgemek artık mümkün. Kısmi hidrojenasyon yerine tam hidrojenasyon yapıldığında margarinde trans yağ miktarı ''neredeyse hiç yok'' düzeyine geliyor.

Trans yağ kaynakları

Günlük alınacak trans yağ limiti, bilimsel olarak saptanmış kesin bir miktar olmamakla birlikte, Dünya Sağlık Örgütü günlük enerji ihtiyacının maksimum yüzde 1’nin trans yağlardan alınmasını tavsiye etmekte. Bu miktar, 300 gram margarinde ancak bulunur ki zaten günde 300 gram margarin tüketmek mümkün değil.
Trans yağlar beslenmeden tamamen çıkarmak pek mümkün değil kaynaklarını öğrenin. Trans yağlar tereyağ, tam yağlı kırmızı et, tam yağlı süt ve süt ürünleri ile hayvansal gıdalarda doğal olarak bulunmaktadır. Bu besinlerin tamamen diyetten çıkması bazı besin öğelerinin yeterli alınmamasına ve sağlık açısından farklı risklerin oluşmasına neden olur bu sebeple trans yağların tamamen çıkarılması pek mümkün görünmüyor.

Yağlar vücudumuz için gerekli ama yağ asidi içeriği önemli: Yağlar karbonhidrat ve protein gibi vücudumuza enerji verirler büyüme, gelişme ve insan sağlığının devamlılığı için önemlidir. Yağ besinlere gevreklik, lezzet sağlar ve tok hissetmemize sebep olur. Yağ, vücut için temel enerji kaynağı olmasının yanında; yalnız yağda çözünen A, D ve E vitaminlerinin ve karotenoidlerin de vücut tarafından daha kolay emilmesine yardımcı olur. Bu vitaminlerden;

A vitamini görme yeteneğinde, cildin daha sağlıklı olmasında ve bağışıklık sisteminde önemli rol oynar.

D vitamini kalsiyum emilimini sağlayarak kemik ve dişlerin güçlenmesinde etkilidir.

E vitamini antioksidan özelliği ile hücre duvarının korunmasına yardımcı olur.
Özellikle çocukların sağlıklı büyüme ve gelişiminde vücutta yapılamayan ve mutlaka dışarıdan besinlerle alınması zorunlu olan omega-3 ve omega/6 gibi temel yağlar büyük önem taşır. Bu yağlar sağlıklı büyüme ve gelişme için mutlaka gerekli olup hücrelerin olgunlaşmasında ve faaliyetlerinin yerine getirilmesinde oldukça önemlidir. Bu nedenle yağların diyetten tamamen çıkarılması, dengesiz ve yetersiz bir beslenme şekli olur.

Trans yağlarla ilgili 3 soru 3 cevap

Metin Bey’e sizin için bazı sorular sordum ve cevaplarını paylaşmak istedim.

''Trans yağ açısından Avrupa’da üretilen margarinler arasında fark var mı?

Avrupa’da tek bir standart olmayıp, bazı ülkelerde minimum yüzde 1, bazı ülkelerde ise minimum yüzde 2 oranı kabul edilmektedir. MÜMSAD üye şirketlerinin ürettiği margarinlerde ise trans yağ oranı Avrupa’dan da daha düşük düzeyde, yani yüzde 1’in altında. ''Tüketici margarinlerde trans yağ olmadığını nasıl anlayacak''?

Tüketicilere margarin paket ve kaselerindeki içerik bilgilerine bakmalarını öneririz. Ayrıca, üreticilerimiz MÜMSAD patentli ''Trans yağ yoktur'' veya ''Trans yağ içermez'' işaretlerini ambalajın ön yüzünde görebilirler.

''Margarin nedir''?

Margarin doğrudan sıvı yağlar ile sıvı yağların çeşitli yöntemlerle modifiye edilmesi sonucu kısmen katılaşmış bitkisel yağların süt ve su ile karşımıdır. Türkiye’de bu anlamda paket ve kase olmak üzere iki tip margarin üretilmektedir. Ancak margarin tanımı Türkiye’de terminolojik olarak bitkisel yağlardan üretilmiş, kısmen katı görünümlü tüm yağlar için geçerlidir.