Nâzım’ı anmak

Şair Nâzım Hikmet 15 Ocak 1902’de doğdu, 1925 yılından itibaren şiirleri ve yazıları yüzünden birçok kez yargılandı. 1938 yılında orduyu ayaklanmaya kışkırtmaya çalıştığı gerekçesiyle 28 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırıldı. 12 yılı aşkın cezaevinde kaldı. 1950’de bir af yasasıyla salıverildi. 48 yaşında askere çağrılması ve öldürüleceği yolundaki duyumlar üzerine yurtdışına kaçtı. 25 Temmuz 1951 yılında Türk vatandaşlığından çıkarılan Nâzım Hikmet sürgünde iken 3 Haziran 1963’te kalp krizi geçirerek, hayata veda etti.
2009 yılında vatandaşlık hakları iade edilen Nâzım Hikmet için geçtiğimiz hafta anma etkinlikleri düzenlendi.
Milliyet haberi “Nâzım’a ‘resmi’ anma” başlığıyla verdi. Haberin spotunda “Nâzım’ın 60. ölüm yıldönümünde” ifadesine yer verilirken metinde “dünyaca ünlü şair Nâzım Hikmet ölümünün 47. Yılında Moskova’daki mezarında, Türk Büyükelçiliği’nin de büyük destek verdiği bir törenle anıldı” deniliyordu.
Pazartesi günü Milliyet’in de 60. yıldönümünü kutladık. 60 yıllık okurumuz Ender İkiışık, gazete-okur bağının yüksek sorumluluk duygusuyla son dönemde gördüğü kimi hataları eleştirmiş. Nâzım haberi de son örnek:
“Gazetemizin haberlerinde zaman zaman anlamsız ve anlaşılması zor olan uzun cümleleri çözmekte zorlanıyorum. Hatta aynı haberi eksik noktalama işaretlerini yerlerine koyarak tekrar okuyor, ancak o zaman anlayabiliyorum. Lütfen haberler yazılırken daha kolay anlaşılır bir şekilde yazılsın.İkinci konu ise haber başlıkları ile haber metinleri arasındaki çelişkilerdir. Lütfen 4 Haziran cuma günkü gazetede sadece hemen gözüme çarpan hatayı yazacağım. Biraz dikkat ve basımdan evvel haberlerin bir kere daha okunması bunların önüne geçebilirdi.
1- Sayfa 5: Nâzım’a “resmi” anma. Nâzım’ın kaçıncı ölüm yıldönümü? Başlık altıda 60, metinde 47
2- Sayfa 10: Türkiye cepten “alo” liginde kaçıncı? Başlıkta ikinci; metinde ve verilen tabloda üçüncü lütfen biraz daha dikkat!”

Ombudsman’ın Görüşü: Bir haberin spotu ile haber metni arasındaki ilişkinin önemi ve uyumu en başta editörlerin sorumlulğuna girer... Spotlar metnin içeriğinin özeti ya da metindeki önemli bir bilgiye vurgu yapmak için kullanılır. Dolayısıyla metinde geçmeyen bir ifadeyi ya da sayısal veriyi spota taşırken oluşacak çelişkiyi editörlerin dikkate alması gerekir. Eğer spot ve haber okurun kafasında soru işareti bırakıyorsa, Nâzım Hikmet örneğinde karşısıma çıkan 60 ya da 47. yıl çelişkisi ortaya çıkıyorsa bu hataları ortadan kaldırmanın yolu gazeteyi baskıya hazırlarken iyi okumaktan geçmektedir.
Ayrıca Nâzım Hikmet’in bir şair olarak önemi ortadadır. Türkiye’nin 1951’de vatandaşlıktan çıkarttığı, 58 yıl sonra geçen yıl 2009’da dünyanın tanıdığı şairimize vatandaşlık hakkının geri verilmesi son derece önemlidir. Tam da bu nedenle genç kuşaklara Nâzım Hikmet’i anlatan bir yazı neden anıldığını daha vurucu hale getirebilirdi.
Yeri gelmişken hatırlatalım; Kültür ve Turizm Bakanlığı 464 sayfalık Nâzımı anma kitabı çıkarıyor. Ara Güler, Lütfi Özkök, Elçin Acun ve Ümit Yaşar Gözüm’ün fotoğrafları ve Nâzım Hikmet hakkında tanınmış edebiyatçıların yazı ve şiirlerini içeriyor. Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, kitaba yazdığı önsözde “Nâzım Hikmet’in trajik yaşamına, uğradığı haksızlıklara, çektiği acılara ve hasrete karşın, eserlerindeki yurt sevgisi, halkına ve diline bağlılığı, O’nun sanatçı kişiliğinin ve ödünsüz savaşçı kimliğinin göstergesidir. Bu özel yıl için hazırlanan “İstanbul Şairi Nâzım Hikmet, Hoş Geldin” kitabının Nâzım’ı değişik yönleriyle tanıtarak, bir boşluğu dolduracağını umuyorum” diyor.
“Hoş geldin Nâzım! Hep bizimle ve ülkende olacaksın, sevgiyle anılacaksın!”
60 yıllık okurumuz Ender İkiışık’a Nâzım haberinde düzeltme fırsatı verdiği için teşekkür ediyoruz.