Talih oyununa beş ayda çeyrek katrilyon ödedik

Neslihan Cuyar İstanbul

Hayat pahalılığı ve daha iyi yaşam arzusu, toplumu kısa yoldan zengin olma hayaline itiyor. Bunun en büyük göstergesi de talih oyunlarına olan ilgi. Bu yılın ilk beş ayında, Milli Piyango, Hemen Kazan, Sayısal Loto ve at yarışı oynayanlarda geçen yıla oranla, yüzde 143'lük bir artış oldu. İlk beş ayda halk, çeyrek katrilyonluk talih oyunu oynadı.
Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü verileri, çalışan insanların umutlarının tükenip, işi nasıl şansa bıraktıklarının bir göstergesi. Talih oyunlarına ilgi her geçen gün artarken, bayiler önünde kuyruklarda bekleyip, zengin olma hayali kuranlar, haftada 30 milyon Sayısal Loto kolonu doldurdu. Günde bir milyon kişi de şansını at yarışlarında deniyor.
Geçen yılın ilk beş ayıyla kıyaslandığında talih oyunlarına ilginin boyutu ortaya çıkıyor. Bu sürede hasılatlar, Milli Piyango'da yüzde 61, Hemen Kazan'da yüzde 115, Sayısal Loto'da yüzde 183 oranında artış gösterdi. Ortalama artış yüzde 143 oldu.

Talih kuşu yüksekten uçuyor

Milli Piyango, 1997'de 25 trilyon 841 milyar, 1998'de 43 trilyon 926 milyar 150 milyon lira hasılat elde etti. Bu rakam 1999'un ilk beş ayında 15 trilyon 909 milyar lira oldu. 1998'de 15 trilyon 43 milyar Hemen Kazan hasılatı toplanırken, bu rakama 1999'un ilk beş ayında yaklaşıldı. Hemen Kazan'dan altı ayda 12 trilyon 998 milyar lira satış geliri elde edildi.
Sayısal Loto'da 1997'de 50 trilyon 272 milyar lira, 1998'de 59 trilyon 660 milyar lira hasılat elde edilirken, 1999'un ilk beş ay hasılatı büyük artış göstererek 67 trilyon 69 milyar liraya çıktı.
At yarışlarında da durum farklı değil. 1998 Mayıs'ına göre hasılatta yüzde 80 artış olduğu gözlenen at yarışları için günde bir milyon kupon yatırılıyor.
1997'de at yarışlarına toplam 126 trilyon 659 milyar lira, 1998'de 249 trilyon 303 milyar 294 milyon 195 bin lira para yatırılırdı. 1999'un ilk beş ayında ise 158 trilyon 689 milyar lira gelir elde edildi. Bu paranın 87 trilyon 913 milyar lirası yarışseverlere dağıtıldı. Son beş yılda at yarışlarından sağlanan hasılat dört bin kat arttı.

At'ın kazandırdıkları

At yarışlarının kanuni kesintileriyle para dağılımı ise şöyle açıklandı:
"KDV: 21 trilyon 763 milyar lira. Savunma Sanayi Destekleme Fonu: 14 trilyon 509 milyar lira. Olimpiyat Fonu: Bir trilyon 451 milyar lira. Yüksek Öğrenim Kredi Yurtlar: 4 trilyon 865 milyar lira. Türk Tanıtma Fonu: 4 trilyon 450 milyar lira. Belediye Eğlence Vergisi: 6 trilyon 365 milyar lira. Kızılay: 39 milyar lira. Cumhurbaşkanlığı: 39 milyar lira. Müessese hissesi: 25 trilyon 459 milyar lira. 4 trilyon 470 milyar lira ise `eğitime katkı payı' olarak verildi.

Uzmanlar: "bağımlılık yapar"

Prof. Dr. Sedat Özkan: Şans oyunlarının alkol ve uyuşturucu gibi bağımlılık yaptığına dikkat çeken, toplumdaki ve ekonomide belirsizliklerin yaşandığı dönemlerde bu tür oyunlara eğilimin arttığını söyleyen Özkan, şunları söyledi:
"Ekonomik dengelerin bozulduğu, toplumsal istikrarsızlığın yaşandığı dönemlerde insanlar yaşamlarındaki şanssızlığı gerekçe göstererek şans oyunlarına yönelirler. Çalışmayan, üretken olmayan, düzenli ve verimli bir işe sahip olmayan insanlar kendine güvenini ve umudunu yitirerek, kısa yoldan zengin olma yoluna, bir dış kurtarıcı arayışına gidiyorlar. Psikolojik açıdan daha az gelişmiş kitleler de daha fazla şans oyunları oynuyorlar."
Kendini şanssız gören insanların bu tür oyunları daha çok oynadığını belirten Özkan, belirli kişilik yapısındaki insanların daha yatkın olduğunu, kişinin içinde olduğu ortam, dünyayla ilişkileri, ne ölçüde başarılı ve mutlu olduğu gibi etkenlerin şans oyunlarını oynamasında etkili olduğunu belirtti.
Dr. Armağan Samancı; "Temelde insanlarda diğer insanlara karşı bir kazanma içgüdüsü vardır. Zaman zaman kaybetseler de denemeye devam ederler. Şans oyunları çocukluğunda kazanma duygusunu yaşamamış olanlara erişkin çağında büyük bir atlamayla zengin olma imkanı ve umudunu veriyor. Bir gün mutlaka kazanacağım duygusu kişiyi buna itiyor."