Yaşam tarzına göre beslen!

Dilara Koçak

Beslenme bilimi, yaşam süremizi ve kalitesini artırmaya yönelik çalışmalar yapan hayati bir bilim dalı. Her gün bu konuda pek
çok araştırma yayınlanıyor. Avrupalı ve Amerikalı
meslektaşlarımız ve beslenme ile ilgili tüm bilim insanları, farklı bakış açılarıyla bilimsel yorumlarda bulunuyor. Ancak burada önemli nokta, bu bilimsel sonuçların ülke kültürü, yaşam şekli ve
kişilerin bireysel özelliklerine indirgenmesi. Çünkü her ülkenin iklimi, toprağında yetişen meyve sebzenin tipi, yöresel farklılıkları var. Bu nedenle bugün, sıklıkla Amerikalılar için tekrarlanan porsiyon ve besin önerileri ile ülkemizdekileri karşılaştırdım.

▼ Bilim evrenseldir ama öneriler kişisel/ülkesel olmalı: Bilimsel çalışmaların sonuçları evrensel kriterlere göre kabul görüyor ve uygulamaya alınıyor ancak ülke beslenme şekline uyumlu hale getirilmesi ve doğru yorumlanması çok önemli. Eldeki bilimsel veriyi günlük hayata uygun öneriler ve pratik
yaklaşımlar haline getirmek gerekir. Bu yüzden bilimsel sonuçları her ülkenin beslenme ve diyet uzmanlarının süzgecinden geçerse o zaman gerçek faydaya ulaşır.

▼ Beslenme önerileri ülkeye göre değişir: Bu sebeple Amerika için doğru olabilecek her öneri bizim toplumumuz için de
doğru olarak kabul göremez. Ülkemizde 1 porsiyon döner 100 gram veya 1 porsiyon ızgara köfte ortalama 120 - 150 gram. Oysa Amerikalı, normal bir porsiyon et yemeğe gittiğinde önüne konulan minimum 270 gramdan başlıyor ki bu 650 kalori demek oluyor. Yanına sos, patates ve içecek eklendiğinde Amerika’da bir öğle yemeği çok rahat 1500 kaloriye ulaşabiliyor.

▼ Yemek öncesi 1 avuç fındık herkes için geçerli olmaz: Ortalama bir öğünde 1000 - 1500 kalori alacak bir Amerikalı için yemek öncesi bir avuç fındık önerisi iyi bir tercih olabilir. Çünkü tok tutar, aşırı yemeyi engeller. Ayrıca ete göre daha faydalı bir yağ içerdiği için doymuş yağ alımını az da olsa engelleyebilir. Ama akşam evinde zeytinyağlı taze fasulye, ızgara köfte, cacık veya etli bezelye, bulgur pilavı, salata yiyecek bir Türk
insanı için 1 avuç fındık fazladan 200 - 250 kalori anlamına gelir. Türk toplumunun tüketim miktarları ve restoran porsiyonları, henüz Amerika ölçüsünde değil. Umarım o hale de gelmez. Bu sebeple her öneri bizim ülkemiz için doğru değil.

▼ Amerika 5 porsiyon sebze ve meyve hedefliyor: Amerika uzun yıllardır 'Günde 5 porsiyon sebze ve meyve’ kampanyası yapıyor. Çünkü halkın bu alışkanlığı çok yetersiz. Ülkemize baktığınızda bu öneri bizim normal tüketimimizin çok altında. Biz zaten her öğün sebze yiyen bir toplumuz. Sabah domates salatalık, biber, maydanoz; öğlen salata; akşam salata, roka vb tükettiğinizde zaten 3 porsiyon ediyor. Geriye kalan 2 porsiyon ise günlük meyve tüketimi olarak toplum genelinde rahatlıkla
tüketilen bir miktar. Bu sebeple biz mevcut meyve sebze alışkanlığımızı koruyacak ve çocukları da buna özendirecek çalışmalar içinde olmalıyız. Akdeniz diyetine yakın
olan beslenme şeklimizi batının etkisinden kurtarıp korumalı ve
güçlendirmeli, zeytinyağına sahip çıkmalıyız. Kurubaklagil tüketme alışkanlığının arkasında olmalı ve günlük posa tüketimini böylece garanti altına almalıyız.

▼ Amerika’da günlük yağ yüzde 30 olarak hedefleniyor: Çünkü mevcut tüketimleri yüzde 40 seviyesinde, yani her gün aldıkları kalorinin yaklaşık yüzde 40’ı yağdan geliyor. Ülkemizde ise günlük yağ hedefini yüzde 30’un altına çekmek mümkün. Bu sebeple ülkemiz için hazırlanmış rehberler dikkate
alınmalı. Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve
Diyetetik Bölümü ile Sağlık Bakanlığı’nın
çalışması olan “Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi” kitabında bu bilgilere   ulaşabilirsiniz.

Yalnızlık yediriyorsa sosyalleşin!

Açlıkla karıştırılan ve boşluğu yemekle doldurma duygusunun baş gösterdiği duygusal durumlardan birisi de yalnızlık. Bu yüzden yemek yiyen kişiler kendilerini yeni insanlarla tanışmaya zorlamalı ve daha çok dışarı çıkmalıdır. Evde oturup kendini cips, çikolata ve dondurmayla avutmak, pizza siparişi vermenin yalnızlık duygusuna iyi gelmeyeceğini tahmin etmek, çok da zor değil. Duygularınızdan kaçmaya çalışıp yemeği buna alet etmektense, yapıcı ve yaratıcı çözümler bulmaya çalışın. Yemek, yalnızlığınızı azaltmayıp sadece duyguyu belki erteleyeceğine göre doğrudan yalnızlığınıza yönelik bir çözüm aramanız size daha iyi gelecektir. Uz.Psk. Tracy Kazmirci

Türkiye ve Amerika için 1 porsiyon örnekleri

TÜRKİYE
Porsiyon döner 100 gr -210 kalori
1 dilim pizza 77 gr -255 kalori
Popcorn Küçük kap -270 kalori
Makarna 230 gr - 310 kalori
Cheese cake 135 gr - 410 kalori
AMERİKA
Izgara et 270 gr -650 kalori
1 dilim pizza 163 gr -390 kalori
Popcorn Büyük kap -630 kalori
Makarna 700 gr - 950 kalori
Cheese cake 280 gr - 840 kalori