Yeni bir hayat

       MAYISIN tam son akşamıydı. Bir Pazardı. Saat sekize geliyordu, fakat güneş etrafı aydınlatmakta devam ediyordu. Hava ılıktı. Meşhur şarkıdaki "Vodmoskovniye Veçera", Moskova geceleri bu mevsimde böyle oluyor.
       Moskova'dan çıkmış, bir saatlik mesafedeki, orman içinde - okunduğu gibi - "Çarskaya Ahata" lokantasına gidiyorduk. Geçenlerde Devlet Başkanı Yeltsin, misafiri Fransız Cumhurbaşkanı Chirac'ı orada ağırlamış. Zaten yemek salonunda onların başbaşa fotoğraflarını görecektik. Bir de başka resim: Çarlık arması altında son Çar II. Nikola'nın renklendirilmiş portresi. Bolşevik ihtilalinden sonra bütün ailesiyle birlikte katletilmiş Çarın kemikleri, karısı ve çocuklarınınkilerle birlikte yakınlarda Ural'lardan alınıp Sen Petersburg'daki Piyer ve Pol kilisesindeki ahfadının mezarına gömülecek. Komünistlerin verdiği Leningrad adı tekrar Sen Petersburg'a çevrilmiş şehir, biz gördüğümüzde kurucusu Büyük / Deli Petro'nun dev posterleri ve 1703 - 2003 rakamlarıyla donatılmıştı. Çarların eski başkenti üçyüzüncü yaşına giriyor.
       Bolşevik İhtilali ise, 81. yıldönümünde çoktan yok olmuş.
       Gepgeniş, iki yönlü, bol şeritli, etrafı yemyeşil yolda ilerleyerek Komünist dönemin başkenti Moskova'dan uzaklaşıyoruz. Bizim yön hemen hemen boş da öteki tarafta müthiş bir otomobil kuyruğu var. Arabalar adeta gıdım gıdım ilerliyor. Pazar akşamları zengin Avrupa şehirlerinde de böyle olmaz mı? Orada da hafta sonu tatile çıkanlar evlerine geç vakit dönerler.
       Tsarskaya Ohota - yazıldığı gibi - bir av köşkünden lokantaya dönüştürülmüş. Ağaçlık içindeki büyük park yeri çeşitli lüks Amerikan ve Avrupa otomobilleriyle tıklım tıklım dolu. Bunların içinde bile iki tanesi dikkati çekiyor: Biri Mercedes, öteki BMW açık spor arabalar. Her hangi bir ülkenin milyarder çocuklarına iç geçirtecek güzellikte.
       [30 yıl önceki gezinin kitabı "Rus Gelir Aşka, Rusun Aşkı Başka" kitabından okuyalım: Özel otomobil hemen hemen hiç yok ya koca Sovyetler Birliğinde bir tek bakımlı taksiye rastlamadığımı söylersem abarttığım sanılmamalıdır. Rusya'da taksi bulmak da ayrı bir mesele. Sadece komünist rejimin en büyükleri Çayka denilen perdeleri kapalı, Chrysler'e benzeyen lüks otomobillerde dolaşıyorlar.]
       Lokantada yerimiz ayrılmış ama masalar hep dolu. Bizimkini hazırlıyorlarmış. Biraz nefis bahçede, biraz "eksantrik içerisi"nde bekledik. Salon eksantrik, zira köşede derelerin üstündekilere benzeyen bir tahta köprü, yanında bir su değirmeni var. Açık büfe onun önünde. Üzerinde yok, yok. Mönü ayrı zenginlikte. Şarap listesi ise en pahalı Avrupa ve Amerikan markalarının isimlerini bulunduruyor. Fiyatlar, dolarla. Bir kaç yüz dolarlık içkiler ibadullah. Bu sefer bir Gürcü kırmızı şarabı çok sevdim, orada da onu istedim: Mukuzani. Yemekler de gayet nefisti.
       [30 yıl öncenin kitabına dönelim: Sovyetler Birliğinde lokantalar sabahın 11'inden akşamın 11'ine kadar açık. Kim ne zaman isterse gelip yiyor. Ancak belli yemek saatlerinde kuyruklar oluşuyor. Pek, lokanta seçilmiyor. Bunun bir sebebi her yerde aynı mönülerin aynı fiyatla satılması. Kalitelerinde de bir değişiklik yok; yani hepsi fena. Fiyatlar ise gayet ucuz. Et yemekleri bir ruble - o zamanlar 1 ruble 1 dolar sayılıyordu -, bir şişe şarap da öyle. Gözde Stoliçnaya votkası 5 ruble. Lokantalarda her çeşit halkın bulunmasının ikinci bir sebebi Sovyetler Birliğinde gerçekten sınıf farkının bulunmaması. Sınıf farkı yok derken herkes aynıdır diye düşünmemek lazım. Herkesin kendine göre işi - ve bazılarının ondan doğan kudreti - var. Ama zengini ve fakiri, sahiden yok. Yani bir belirli ölçüden fazla, bir belirli ölçüden az - eğer çalışıyorsa - varlığı yok. Sistem işsizliğe imkan bırakmadığından herkesin en azından yiyecek ekmeği, giyecek elbisesi ve yatacak yeri oluyor.]
       Otomobilleriyle hafta sonu tatilinden dönenler ve bizim lokantayı dolduranlar "en zenginler" ile onun hemen altındakiler. Onlara "Yeni Ruslar" deniliyor. En zenginler, nüfusun yüzde beşi kadar. Ötekiler de belki yüzde onu. Geri kalanların temsilcilerini Duma'nın - Parlamento - civarındaki bir meydanda protesto pankartları açmış halde, kendilerini de metroda sıkış sıkış - vagonların içi bir de pis kokuyor ki... - halde seyahat ederken gördük.
       Yeltsin'in Chirac'ı götürdüğü lüks lokantada "Yeni Ruslar" yemeklerini eski Çar II. Nikola'nın renkli portresi altında yiyorlardı. İçki listesindeki bazı şarapların fiyatı yüzlerce dolardı. Yeni Rusya'da ortalama aylık ücret 200 dolar.

       Yarın: Madalyonun öteki tarafı