Türk üretimi robotik kolonoskopi geliyor

Her yıl 500 bin kişinin ölmesine neden olan kolon kanserinin teşhis ve tedavisinde yaygın olarak kullanılan kolonoskopi cihazının robotu, Boğaziçi Üniversitesi Makine Mühendisliği ve Biyomedikal Mühendisliği tarafından TÜBİTAK desteğiyle ilk kez Türkiye’de üretilecek. Robot sayesinde daha fazla hastanın kontrolden geçirilebileceğini belirten proje yürütücüsü Yrd. Doç. Dr. Evren Samur, “Klinik olarak kanıtlanmış ve ürüne dönüşmüş bir kolonoskopi robotu dünyada yok” dedi.

Dünya çapında her yıl yaklaşık 1 milyon kolon kanseri (KRK) tanısı konulurken, 500 bin hasta KRK nedeniyle yaşamını yitiriyor. Türkiye’de ise Sağlık Bakanlığı’nın 2007-2008 yıllarında on iki ilde yaptığı çalışmalar neticesinde KRK görülme sıklığı açısından tüm kanserler içinde yüzde 7.8 ile kadınlarda üçüncü ve yüzde 7.5 ile erkeklerde dördüncü sırada yer aldığı görülüyor.

3 yıllık süre

Yaklaşık 1 saat süren kolonoskopi sırasında cihazın ilerlerken kolon duvarlarını zorlaması veya duvarlara çarpması durumunda ağrıya neden olması vatandaşlarda çekinceye neden oluyor. Kolonoskopiyi acısız ve daha kısa sürede yapılabilecek bir işlem haline dönüştürülmesi amaçlayan projenin ise 3 yılda hayata geçirilmesi amaçlanıyor. İnce, uzun, esnek ve sabit uzunluktaki cihaz geride bırakılıp yerine havayla şişen balon sistemini hayata geçirmeye hazırlanan Boğaziçi Üniversitesi Makine Mühendisliği öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Evren Samur ve ekibi bu medikal cihazla kolonoskopiyi daha kısa ve acısız hale getirmeyi amaçlıyor. “Rutin bir işlem olduğu için hasta sayısı çok oluyor. Fakat işlem uzun sürüyor. Bir endoskopistin tek günde bakabileceği hasta sayısı 8-10 civarında” diyen Samur, “Türkiye’de de bu prosedürün Sağlık Bakanlığı tarafından rutin olarak yapılması istendiği için şu an kapasite karşılanamıyor. Bu süre düşürülürse daha fazla hastaya daha hızlı bakılabilecek ve kanser teşhisinde hızlı ilerlenebilecek” şeklinde konuştu.

‘Dünyada yok’

Baygın halde kişiye uygulanan kolonoskopi de ince, uzun ve esnek bir cihaz kalın bağırsaktan ince bağırsağa kanser taraması yapıyor. Kanser hücresi tespit edildiği takdirde aynı cihazla biyopsi işlemi de gerçekleştirilebiliyor.
Uzmanlar ise 50-70 yaş arasındaki hastalarda 10 yılda bir kolonoskopi yapılmasını öneriyor. Sık sık başvurulan bu yöntemin el-göz kordinasyonu sağlanması ve uzun sürmesi nedeniyle böyle bir talebin hekimlerden geldiğini ifade eden Yrd. Doç. Dr. Samur, “Daha doktoramı yaparken kolonoskopiyi robotik hale getirmemizle ilgili bir öneri gelmişti. Bunun üzerine çalışan araştırma grupları var; ama klinik olarak kanıtlanmış ve ürüne dönüşmüş bir kolonoskopi robotu dünyada yok” diye konuştu.
Yeni projede ince, uzun, esnek ve sabit uzunluktaki cihaz geride bırakılıp yerine havayla şişen balon sistemi getiriliyor.

Şişerken bağırsağın şeklini alarak ilerlemesi planlanan cihazla hastanın kolonoskopi sırasında oluşabilecek rahatsızlıklardan da korunması sağlamayı amaçlıyor. Cihazın ilginç yanı ise robotik olarak tasarlanmış olması. Tasarım, kolonoskopi alanında dünyada ilk robotik cihaz olacak.